Het was deze week een curieus nieuwtje aan de rafelrand van de bonte vastgoedfamilie. Jan en Willem Engel, zonen van de beruchte en inmiddels overleden huisjesmelker Cees Engel, en huisjurist Jeroen Pols zouden Nederland gaan verlaten. Door conflicten met de belastingdienst in Nederland en Duitsland en een miljoenenvordering van de gemeente Zundert zou de grond hen in Nederland te heet onder de voeten worden.
Volgens Jan Engel is het voorlopig nog niet zo ver. Vanuit het Duitse Bremerhaven spreekt hij van ‘tendentieuze berichtgeving’ door het AD dat het nieuwtje bracht. ‘Vooral de timing vind ik vreemd. Ja, wij hebben het afgelopen jaar meegewerkt aan een podcast over Fort Oranje en mijn vader. Daarin heb ik aangegeven dat ik voor de toekomst het plan heb om me in Paraguay te vestigen. Door het nu als vaststaand nieuwsfeit te brengen is het net alsof we op de vlucht slaan voor de belastingdienst of de gemeente Zundert, terwijl in beide instanties de zaak nog lang niet is beslecht.’
Met de belastingdienst in Duitsland is er een geschil over BTW en inkomstenbelasting die Jan Engel en Jeroen Pols moeten betalen over de tientallen prostitutieramen die zij in Bremerhaven exploiteren. ‘In die zaak zijn we eind vorig jaar volledig vrijgesproken’, aldus Engel.
Met de Nederlandse belastingdienst is er een geschil over vennootschapsbelasting. ‘Op basis van een verondersteld eigen vermogen van 8 miljoen gaat belastingdienst ervanuit dat er 2 miljoen werd verdiend, terwijl bij het faillissement van Fort Oranje werd vastgesteld dat er helemaal geen geld meer zat in het bedrijf terwijl er noch dividenduitkeringen zijn gedaan noch op andere manier geld werd weggesluisd. De curator en de belastingdienst kunnen niet allebei gelijk hebben.’
Ook ten aanzien van de beruchte camping zelf is er volgens Engel geen acute noodzaak om het land te verlaten. ‘De camping is al jaren gesloten en er zijn wederzijdse vorderingen. Ik snap niet waarom dat nu ineens nieuws is anders dan dat er recent een podcast over ons is gemaakt.’
De podcast, De Erfenis van Engel, is een goed doortimmerde serie audiodocumenten over de opkomst en ondergang van wijlen krottenkoning Cees Engel en in het bijzonder van diens voormalige camping Fort Oranje in het Brabantse Rijsbergen (gemeente Zundert) van de AD/BN DeStem Journalisten Peter Ullenbroeck, Pieter van den Akker en Fieke Nobel.
De podcastmakers spreken met vrijwel alle hoofdrolspelers in het dossier. Van de voormalige wethouders Pastors en Karakus in Rotterdam, tot aan voormalig burgemeester Jan Boelhouwer van Gilze & Rijen, die zich jarenlang hard maakte voor de aanpak van de vermenging van criminaliteit en vastgoed. Ook de broers Jan en Willem Engel komen aan het woord. De laatste kwam als komeet op in 2020 als strijder tegen de overheidsmaatregelen die het coronavirus moesten bestrijden. In de serie stelt hij dat de strijd tegen onrecht met zijn vader gemeen heeft. Die overleed in de zomer van 2022.
Markante momenten in de podcast zijn de aangrijpende verhalen van de documentairemaker die met zijn serie voor SBS 6 over Fort Oranje uiteindelijke de lokale overheid in beweging kreeg om iets aan de wantoestanden te doen. Het bleek uiteindelijke de aanloop naar de overname van het beheer van de camping in 2017 door de gemeente Zundert en het uiteindelijk verwijderen en vernietigen van vrijwel alle caravans. Ook de gesprekken met Pastors en Karakus die beiden als wethouder te maken hadden bieden een interessant inkijkje in het denkraam van Cees Engel en de manier waarop de gemeente Rotterdam daarmee moest dealen. Het was uiteindelijk Karakus die besloot Engel en zijn 600 woningen in 2007 uit te kopen voor € 13 miljoen.
All inclusive huurconcept
Engel komt in de podcast naar voren als een schrandere ex-wetenschapper die volstrekt blind was voor het gebrek aan draagvlak en mores bij zijn excentrieke manier van verhuren. Sociaal advocaat Ton Rhijnsburger vertelt over zijn vele kennismakingen met Engel, die volgens Rhijnsburger ook de uitvinder was van een bijzonder ‘all inclusive’ huurconcept om huurders te werven voor zijn woningen. ‘In de nasleep van de verkoop van de Shell-raffinaderij op Curaçao 1985 bood hij Antillianen de kans om in Rotterdam te komen wonen. Bij de woning regelde hij gelijk een uitkering voor de huurder, die alleen maar een vliegticket naar Nederland moest kopen.Zo was hij verzekerd van huurders en huurbetalingen. Engel is er volgens hem altijd van overtuigd geweest dat hij goede dingen deed en ergens heel erg in de verte had Engel daarmee volgens Rhijnsburger een punt. ‘Uiteindelijk kwamen ook de mensen bij hem terecht die verder nergens een plek konden krijgen.’
Zoon Jan weet dat door de berichtgeving over het vertrek naar het buitenland en de podcast veel mensen hem en zijn inner circle zullen (blijven) betitelen als ‘Tokkies en halve criminelen’. ‘Dat zij dan maar zo. Ik ben ook niet iemand met wie je medelijden hoeft te hebben. Maar hoe je inhoudelijk ook aankijkt tegen het dossier Fort Oranje, mij of mijn vader, het zou zorgen moeten baren hoe makkelijk wij uiteindelijk rechteloos werden gemaakt. Mensen denken altijd dat onteigenen alleen maar het afpakken van iets is, maar als jou het gebruik onmogelijk wordt gemaakt komt dat op hetzelfde neer. Daar komen particuliere beleggers nu ook achter. Als kind speelde ik nog op straat met vriendjes. Dan haalde je wel eens kattenkwaad uit waarop je werd aangesproken. Daarmee was toen de kous af. Nu is het gewoon klaar voor je als je drie streepjes hebt. Dat is niet een toekomst die ik voor mijn kinderen wil.’
Verkoop grond Fort Oranje
‘Ongeveer drie jaar geleden ben ik gaan kijken in Paraguay omdat een Duitse vriend me daarop had gewezen.’ Engel kocht er een stuk land en gaat daar op termijn naar toe verhuizen om er zelf te wonen en er woningen te ontwikkelen voor gelijkgestemden die willen emigreren, maar ook voor lokale inwoners. ‘Dat zal niet dit jaar gebeuren, wat eerst moeten de zaken in Bremerhaven en Zundert worden afgerond. Hoewel de economie in Duitsland er een stuk slechter voorstaat dan in Nederland is er belangstelling om ons bezit daar over te nemen. Ook met Zundert (dat van de rechter de regie kreeg om Fort Oranje te verkopen - RP) hopen we er ondanks alles nog steeds uit te komen. Ik heb me laten vertellen dat de 24 hectare grond van Fort Oranje als woonbestemming tot wel € 350 per m2 op kan brengen. Ga je uit van € 200 per m2 dan heb je het over een bedrag van 48 miljoen. Het lijkt me dat de vorderingen daar wel uit kunnen.’
