De waardering van ontwikkelaars voor de samenwerking met gemeenten is vergeleken met vorig jaar gedaald: ze geven gemiddeld een 6,1. Vooral procedureel zit er zand in de motor. Tilburg krijgt opnieuw de hoogste score, maar die is wel een stuk lager dan in 2024.
PropertyNL peilde voor de derde keer de gevoelstemperatuur bij de grootste ontwikkelaars van Nederland. Daaruit rolde deze keer een lijst van 14 gemeenten die voldoende waarnemingen opleverden om een gemiddelde score te berekenen. Vorig jaar leverde de enquête nog 17 gemeenten op. Laagvliegers Ede, Arnhem en Enschede staan niet meer in de lijst, net als middenmoter Zwolle en subtoppers Nijmegen en Den Bosch. Meest prominente afwezige is Almere, de nummer 2 van vorig jaar. Daarvoor in de plaats zijn er vier nieuwkomers: Haarlem, Amersfoort, Groningen en Alkmaar.
Inleveren op meeste deelgebieden
De overall waardering zakt naar 6,1. Op bijna alle deelgebieden leveren gemeenten punten in. Uitzondering vormt de handhaving op energielabels, die met een 6,6 beter wordt gewaardeerd dan vorig jaar. De slagkracht van de ambtenaren wordt met een 5,9 hetzelfde beoordeeld. Gemeenten leveren vooral in op het punt van het actief zoeken naar uitbreidingsmogelijkheden voor bedrijventerreinen. Daar zakt de waardering onder de 6; ook het actief aantrekken van nieuwe bedrijven krijgt een mindere beoordeling dan vorig jaar. Tot slot belandt de beoordeling van de snelheid van procedures op het niveau van een onvoldoende: 5,3.
Tilburg veruit de beste
Tilburg blijft duidelijk de beste ontwikkelingsgemeente van Nederland, met een gemiddelde van 7,5: de enige gemeente die boven de 7 uitkomt. Wel is de score op alle fronten lager dan in 2024. Op het gebied van het actief zoeken naar uitbreidingsmogelijkheden is de waardering zelfs 1,5 punt gedaald en op ‘snelheid procedures’ moet de stad het slechts doen met een mager zesje. Desondanks is het gat met nummer 2 Rotterdam groot. De beste van de grote steden levert met het rapportcijfer 6,9 bijna een half punt in ten opzichte van vorig jaar. Actief zoeken naar nieuwe bedrijven daalt het meest in waardering.
De ontwikkelaars zijn niet scheutig met heel hoge cijfers: er wordt dertien keer een 9 en driemaal een 10 uitgedeeld. Twee daarvan vallen Rotterdam ten deel (voor aandacht voor verduurzaming en ervaring) en een gaat naar Amsterdam (voor aandacht voor verduurzaming), maar diezelfde ontwikkelaar deelt in de hoofdstad ook vijfmaal een 1 uit.
Te weinig beoordelingen
Er zijn 19 gemeenten die te weinig beoordelingen kregen om individueel conclusies aan te verbinden. Tellen we die wel mee voor het totaalbeeld, dan pakt de waardering wat gunstiger uit met een gemiddelde van 6,4, exact gelijk aan vorig jaar. De snelheid van procedures en het kiezen van geitenpaadjes worden met name beter beoordeeld, een teken dat de betrokken ontwikkelaars deze gemeenten wellicht hebben benoemd om ze extra in het zonnetje te zetten. Opmerkelijk: alleen de aandacht voor verduurzaming scoort slechter als we de uitgevallen gemeenten bij de totaalresultaten betrekken.
Almere, vorig jaar nummer 2, verbetert het rapportcijfer tot 8,1, het hoogste van alle gemeenten. Dat cijfer is deze keer echter op slechts één waarneming gebaseerd, zodat deze gemeente niet in de definitieve lijst is opgenomen. Een 7 of hoger is er ook voor Sittard-Geleen, Leeuwarden, Lelystad en Nijmegen.
Grote steden
Rotterdam steekt met kop en schouders boven de andere grote steden uit. Utrecht volgt op krap een half punt, Amsterdam op meer dan een punt en Den Haag haalt een onvoldoende. De residentie kwam de afgelopen twee jaar ook al slecht uit de bus en dit jaar geven de ontwikkelaars de Haagse gemeente er vooral van langs op het vlak van procedures: die krijgen een 3,3. Het benutten van geitenpaadjes en de slagkracht krijgen met een 4 ook een dikke onvoldoende. Den Haag blijft net hekkensluiter Zaanstad voor, die met een 5 de allerlaagste score haalt.
Utrecht moet nipt Eindhoven voor laten gaan, de vijfde stad van Nederland. De Domstad wordt ondanks de vijfde plaats overigens niet overal gewaardeerd: ‘De eisen die ze stellen aan ontwikkelaars zijn onwerkbaar. Het proces dat gevolgd wordt is een bureaucratische draak’, reageert een ontwikkelaar die het totaalcijfer 3 toekent. In Eindhoven krijgt met name het aantrekken van nieuwe bedrijven een hoge waardering.
‘Het is echt dramatisch geworden’
Sommige ontwikkelaars hebben niet alle aspecten beoordeeld. Het handhavingsbeleid op het gebied van energielabels heeft het minst vaak een cijfer gekregen.
Eén ontwikkelaar ziet het ontwikkelingsklimaat bij gemeenten duidelijk bergafwaarts gaan: ‘De laatste 4–5 jaar is het echt dramatisch geworden. Als ik kijk naar de stikstofregels, de tegenwerking en onkunde bij de gemeentes die we ondervinden, het niet meer kunnen krijgen van grotere stroomaansluitingen, de nieuwe omgevingswet: het houdt niet op. Daarbij komt de ambtenarij die geen beslissingen durft te nemen en de kennis die er intern niet meer bij de gemeenten is.’
Verantwoording
PropertyNL heeft een enquête uitgezet onder de honderd grootste projectontwikkelaars in Nederland en heeft hen gevraagd naar hun oordeel over gemeenten waarin zij actief zijn.
De respons is net als vorig jaar kleiner dan gemiddeld op onderzoeken van PropertyNL naar de doelgroep ontwikkelaars. Een groot deel onthoudt zich van deelname: ‘Dat vinden wij niet helemaal gepast tegenover de gemeenten waarmee we werken’, laat een ontwikkelaar weten. Dat doet vermoeden dat de samenwerking niet naar volle tevredenheid verloopt. Inhoudelijk licht een enkeling de scores ook toe.
Hoe oordelen ontwikkelaars over gemeenten?
We vroegen ontwikkelaars de onderstaande vragen te beantwoorden over gemeenten waarmee ze te maken hebben.
1. Hoe ervaart u de snelheid van de procedures bij de gemeente?
2. Is de gemeente naar uw mening creatief met het benutten van geitenpaadjes om plannen vlot te trekken?
3. Zoekt de gemeente actief naar uitbreidingsmogelijkheden voor (nieuwe) bedrijventerreinen?
4. Voert de gemeente actief beleid voor het aantrekken van bedrijven voor nieuwe werklocaties?
5. Hoe ervaart u de kennis en ervaring van de ambtenaren?
6. Wat is het tempo/de slagkracht van de ambtenaren?
7. Hoe ervaart u de aandacht voor verduurzaming van de gemeente?
8. Hoe ervaart u handhaving van de gemeente op energielabels?
