Binnensteden verliezen terrein, zo blijkt uit het grootste koopstromenonderzoek in Nederland ooit.
Uit het onderzoek KSO2021, gebaseerd op ruim 180.000 enquêtes, blijkt dat de afgelopen vijf jaar het aantal bezoekers in veel winkelgebieden is gehalveerd. Doelgericht winkelen groeit daarentegen aan populariteit: een bezoek aan tuincentrum, bouwmarkt of woonboulevard wint het van de binnenstad. Ook blijkt dat steeds meer winkels plaats maken voor horeca, ontspanning en woningen.
In de meeste winkelgebieden is de bezoekersintensiteit ten opzichte van 2016 gehalveerd. In Den Haag, Rotterdam en Amsterdam zijn met name de laatste twee jaar grote omzetverliezen te zien. Hiermee verliezen deze steden hun positie van ‘koopkathedraal’. Alleen Utrecht wist die positie vast te houden. Buiten de vier grote steden weten middelgrote steden als Leiden en Hilversum wél meer omzet in recreatieve aankopen te realiseren. Net als Leidschendam-Voorburg, te verklaren door de opening van The Mall of the Netherlands. In andere grote gemeenten loopt het omzetverlies op tot 10% of soms wel 20% of meer.
Doelgericht winkelen wordt volgens de onderzoekers populairder. Consumenten zijn bereid verder te reizen voor bouwmarkten, woonwinkels en tuincentra. In deze sector stegen dan ook de fysieke bestedingen. Dit komt niet alleen door de huidige hoogconjunctuur, maar houdt ook in verband met corona: door herwaardering van woningen, thuiswerken, en het willen vermijden van drukke plekken, en korter en doelgerichter willen winkelen. De invloed van IKEA blijkt significant.
In de afgelopen vijf jaar nam het aantal winkels in het onderzoekgebied met 9% af, opmerkelijk genoeg met een vertraging in coronatijd. Het verlies aan winkels is ten dele gecompenseerd met horecagelegenheden (+7,6%): vooral afhalen en bezorgen, lunchrooms, koffiebars en café-restaurants. Veel winkelgebieden transformeren totaal en krijgen een woon- of andere niet-publieksfunctie.
Het Koopstromenonderzoek 2021 werd uitgevoerd door de combinatie I&O Research, BRO en Bureau Stedelijke Planning in opdracht van de provincies Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Noord-Brabant. In deze provincies woont 60% van alle Nederlandse huishoudens.
