Na coronadossiers met bedreigingen in maart, april en mei, nu een dossier ‘back to work’
Door Wabe van Enk
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 26 juni 2020
Nederland heeft er drie maanden coronacrisis opzitten. Sinds half maart brachten de media dagelijks crisisnieuws, maar in juni ontstond er merkbaar behoefte om weer terug te keren naar het gewone leven. Wel was er nog nieuws over de schermutselingen rond de Hema en de overlevingsdrang van Claudia Sträter, maar er waren ook berichten over de overname van Van Wijnen en een nieuw te ontwikkelen landmark van Kroonenberg/Prowinko in Toronto – vastgoednieuws alsof er geen virus was. Het vastgoed snakt naar positief nieuws.
Complex vraagstuk
Toch brengen we opnieuw een coronakatern, want het virus is nog niet bedwongen. We kunnen roepen ‘back to work’, maar werknemers terug naar kantoor krijgen is een complex vraagstuk. Onze PropertyEU- redacteur Jane Roberts ging in gesprek met Marco Hekman, managing director Continentaal Europa CBRE, en de hoogste Europa-baas van advisory services van CBRE, Ken Raisbec. Ze maakte samen met Dain Bayley en de staf van BNP Paribas een helder overzicht van de situatie in Europa. Met hulp van Andrew Hallissey, baas Europa occupier services van Colliers, en de top van Savills laat ze zien hoe ‘back to work’ in de ogen van internationale ondernemingen zal plaatsvinden. Dat is complexer dan een Nederlandse vastgoedondernemer me influisterde: ‘Ik zeg ze gewoon dat ik het leuk vind dat ze er zijn en ik me niet kan voorstellen dat ze het bedrijf niet meer leuk vinden.’
Ook in dit coronadossier de vastgoedbarometer van PropertyNL met kansen en bedreigingen volgens bijna 400 betrokken vastgoedprofessionals. Zij weten met zijn allen meer dan de boardrooms en de redacties bij elkaar.
Taxatiedebat
Een vaste plaats in het dossier heeft het taxatiedebat dat in het heetst van de crisis is ontstaan, juist omdat de hitte hier nog moet komen. Als de afwaarderingen straks doorslaan, zal Nederland jaren nodig hebben om deze crisis te verwerken. In de aprileditie van PropertyNL pleitten Peter Göbel (directievoorzitter ING REF Nederland) en professor Tom Berkhout (Nyenrode Business Universiteit) voor waarderingen op basis van economische waarde in plaats van op marktwaarde. Dit pleidooi vond veel weerklank in de vastgoedwereld. In de mei-editie hebben verschillende leidende personen uit de vastgoedmarkt (Jeroen Lokerse en Jacques Boeve van Cushman & Wakefield, Hans Grönloh van KPMG, Brian Abraham van Cocon Vastgoed en Cor van Zadelhoff van Zadelhoff) de stellingen nader onderbouwd met praktijkvoorbeelden. Zij laten zien dat marktwaarde niet zaligmakend is en dat ook de waarde op lange termijn op de kaart gezet moet worden. In deze editie het afwijkende standpunt van Willem Rodermond, verantwoordelijk voor taxaties bij CBRE.
Op de achtergrond speelt over dit onderwerp nog veel meer, want ook toezichthouders, compliance officers, nationale en internationale organisaties mengen zich in deze discussie, maar daarover meer in de komende edities van PropertyNL.
