Annerie Vreugdenhil, ING: ‘Vastgoed is klaar voor disruptie’

Annerie Vreugdenhil heeft na dit vraaggesprek de resterende werkdag opgedeeld in blokken van 30 minuten: ieder half uur nog een afspraak. Een straf tempo, want Vreugdenhil heeft haast. ‘Ik was laatst op een presentatie, en daar kwam het gesprek op doorlooptijden van nieuwe producten en diensten. Ik zei dat ik vind dat we bij ING dezelfde ontwikkeltijd van een product moeten hebben als bij bigtech-bedrijven zoals GooglePay, ApplePay, AmazonPay en AliPay: 5–6 maanden.’ Ze werd wat glazig aangekeken. ‘Goh’, zei iemand. ‘Bij een bank vergt het opzetten van een PowerPoint-presentatie al 15–18 maanden.’
Dat moet dus radicaal veranderen, als het aan Vreugdenhil ligt. ‘Onze concurrenten zijn niet de bitcoin-bedrijven of de fintech en proptech start-ups. Het zijn de bigtech-ondernemingen die in de nek van de bankensector hijgen. Die zetten in een paar maanden een nieuw product of nieuwe dienst in de markt. Daar moet ING ook naartoe. We moeten ons dus meten met heel andere ondernemingen dan de traditionele banken.’
Bij ING was Vreugdenhil global head real estate finance en verantwoordelijk voor een portefeuille van ongeveer € 30 mrd aan vastgoedleningen. Deals sluiten was 25 jaar haar leven tijdens kantooruren, en vaak ook erna. Sinds 1 januari 2018 heeft ze de titel head of innovation wholesale banking bij ING. Een nieuw-gecreëerde functie, die het belang onderstreept dat de bank hecht aan innovatie. Vreugdenhil rapporteert rechtstreeks aan de raad van bestuur.

Veranderende klantenwensen
ING merkt dat de wensen van klanten ingrijpend veranderen. ‘Mensen raken er privé aan gewend alles op hun smartphone te doen. Betalen, kopen, kaartjes reserveren, huizen zoeken, hypotheekgesprekken voeren: het breidt zich snel uit. Het gemak dat zij daarbij ervaren, verwachten zij ook bij hun zakelijke activiteiten. Er zal nog wel een verschil blijven. Ik denk dat een treasurer een tablet zal kiezen boven een mobieltje, omdat hij veel met spreadsheets en databases werkt. Ook hij wil echter meer online toegang hebben tot data en online meer zaken kunnen regelen. In onze reguliere dienstverlening gaan we al aardig die kant op, maar het kan en moet veel verder en sneller uitgerold worden.’
Bij de motivatie die ING heeft om meer focus te leggen op innovatie komen de bigtech-bedrijven weer aan de orde. ‘We moeten meer nieuwe producten en diensten in de markt zetten en daarbij meer radicale oplossingen introduceren om bij te blijven. Het slechtste zou zijn als we business kwijtraken omdat andere aanbieders dat wel doen’, zegt Vreugdenhil.
Vreugdenhil had binnen de bank altijd al het imago van een dwarse denker. ‘Ik heb altijd de status quo uitgedaagd.’ Nu heeft ze het mandaat om te disrupten en initiatieven te initiëren die niets met de traditionele manier van bankieren te maken hebben.

Drie trajecten
Er zijn drie lijnen waarlangs ze haar missie gestalte geeft.
In de eerste plaats heeft ING labs opgezet in Londen, Amsterdam en Singapore. Een vierde, in New York, staat in de planning. In de labs werken kleine teams die in een lab-omgeving ideeën ontwikkelen en initiatieven coachen. Hier komen bank en start-ups samen. Begin 2019 zijn ongeveer 80 mensen betrokken bij ING Labs, maar dat aantal fluctueert sterk, licht Vreugdenhil toe: ‘Als we een initiatief kunnen opschalen, kan het heel hard gaan.’
De tweede lijn is die van de blockchain-technologie, waar een team van nu 25 man zich richt op hoe de bank gebruik kan maken van deze technologie in zijn producten.
De derde lijn is die van advanced analytics, waar ongeveer 75 mensen zich bezighouden met zaken als machine learning en AI.
Dit zijn overigens uitsluitend initiatieven voor het Wholesale bankbedrijf. De retailpoot van ING, waar online bank ING Direct onder valt, heeft eigen innovatie-initiatieven.
De eerste resultaten zijn al geboekt. Een aantal initiatieven is nu geïmplementeerd in Trade Finance (inkoopfinanciering). De meeste zijn gerelateerd aan blockchain. ING heeft hiermee wereldwijd een behoorlijke faam opgebouwd. ‘We worden in de markt inmiddels gezien als een van de beste blockchainteams ter wereld. Blockchain in combinatie met Trade is een heel sterke poot van ons.’
Over de tweede lijn van concrete resultaten kan de innovatie chef nog niet veel vertellen. ‘Die zijn nog niet geïmplementeerd, maar daar werken we momenteel naartoe. We komen binnenkort naar buiten met een aantal nieuwe klanteninitiatieven.’

Proptech
In Londen heeft Vreugdenhil een lab opgezet waar vastgoedinitiatieven worden ontwikkeld. Dat gebeurt op basis van binnen de bank ontwikkelde ideeën en die van een aantal start-ups. Het zijn ontwikkelingen die te maken hebben met vastgoedfinanciering, smart buildings en duurzaamheid.
Vreugdenhil kan niet wachten. ‘Er zijn grote delen in de vastgoedsector die heel veel baat kunnen hebben bij een aantal nieuwe technologieën.’ Blockchain leent zich perfect voor deze sector. ‘Als je een pand koopt, moet je zeker weten dat de verkoper alle rechten heeft. In Nederland is dat allemaal goed geregeld met de verplichte documentering in het Kadaster. In veel landen is dit echter veel complexer. Blockchain kan daarbij helpen. Je kunt daarin alle data opslaan, en dan liggen ze voor altijd vast en kan iedereen zien hoe het geweest is.’
Blockchain als dataopslag. Het wordt nog interessanter als je ook allerlei analyses kunt loslaten op de data. Als een gebouw sensoren heeft om het gebruik van alle ruimten vast te leggen, kun je de impact op het energieverbruik meten en aan de knoppen draaien om de energierekening omlaag te krijgen. Belangrijker nog: hoe meer data worden vastgelegd, des te nauwkeuriger kun je de waardeontwikkeling en de afschrijving van een pand door de jaren heen evalueren.

Papierwinkel opdoeken
Een ander traject waarbij de vastgoedsector veel baat zal hebben, is het opdoeken van de hele papierwinkel. Vreugdenhil: ‘Het hele traject, van de aankoop van een kantoorgebouw tot het sluiten van de deal, gaat gepaard met het overtikken van papier. De makelaar stuurt een pdf van een pand. Als er dan een voorstel moet komen voor het investment committee worden die pdf en nog een aantal andere rapporten weer door iemand overgetikt. De beoordeling gebeurt op basis van papieren documenten. Taxatierapporten komen bij ons op pdf of papier. Je kunt die gegevens niet zomaar in onze modellen stoppen, dat is allemaal handwerk. Dit schreeuwt om nieuwe technologie’, zegt ze enthousiast.
In haar strategie ziet ze proptech als een blijver. ‘Vastgoed is klaar voor disruptie, omdat veel processen nog heel archaïsch zijn. Zelfs grote beleggers werken nog vaak met spreadsheets. Er zitten ook heel veel tussenpersonen in het traject, die ieder een fee opeisen. Dat maakt ook dat er in deze sector er veel weerstand is tegen disruptie.’

New York in plaats van Silicon Valley
De fintech-bedrijven werden aanvankelijk gezien als de grote concurrenten van de banken. Dat is veranderd. Zeker in Wholesale ervaren fintechs nu dat het erg lastig is klanten binnen te halen. Vreugdenhil: ‘Ze hebben zeker bij Wholesale de kennis en klantencontacten nodig van de bank. Er ontstaan op dit gebied dan ook steeds vaker samenwerkingsverbanden.’
ING bekijkt momenteel of het een lab in New York gaat starten. De nieuwste trend is dat fintechs die op Wholesale gericht zijn vanuit Silicon Valley verhuizen naar New York. ‘Ze krijgen geen toegang tot kennis en klanten van de banken als ze aan de westkust blijven zitten. Die zijn allemaal in New York gevestigd.’

ING en technologie
ING werkt aan allianties met en investeringen in start-ups en nieuwe technologie. Vier van de vele voorbeelden van het laatste halfjaar:

MineHub
De acceptatie van blockchain bij handelsfinanciering heeft ertoe geleid dat ING deelneemt in een consortium om de mijnbouw- en metaalsector te digitaliseren. De groep ontwikkelt met mijnbouwtechnologiebedrijf MineHub een oplossing gebaseerd op blockchain die de hele bevoorrading veiliger, transparanter en efficiënter moet maken. De oplossing wordt gebouwd met het cloud-gebaseerde blockchain-platform van IBM.

Google, PwC
Naast blockchain is kunstmatige intelligentie (AI) een andere technologie-hype. Vooral de financiële sector plukt de vruchten van AI, en ING is een van de actieve gebruikers. De bank gebruikt chatbots om vragen van klanten sneller dan ooit te verwerken, past voorspellende analyses toe in de obligatiehandel, werkt samen met Google aan digital voice assistants, oftewel digitale assistenten, en zet kunstmatige intelligentie in voor risicomanagement. Daarom heeft de bank samen met Google en PwC een ‘early warning system’ (EWS)-systeem ontwikkeld dat kredietrisicoanalisten helpt sneller en beter geïnformeerd beslissingen te nemen.

R3
Niet alle bedrijven kunnen het volledige potentieel van blockchain inzetten vanwege technische beperkingen zoals hun bestaande IT-systemen en complexe infrastructuren, of wegens problemen rond privacy, schaalbaarheid en compatibiliteit tussen systemen. Softwarebedrijf R3, partner van ING, kwam met een oplossing hiervoor.
R3 heeft Corda Enterprise ontwikkeld, een commerciële versie van zijn bestaande blockchain-platform, dat ervoor moet zorgen dat meer bedrijven blockchain kunnen gebruiken. Het gebruikt als eerste ter wereld een firewall-applicatie gebaseerd op blockchain, die het voor bedrijven veilig maakt om de technologie in hun datacenters te gebruiken zonder dat het de beveiliging van hun gegevens aantast. Onlangs heeft ING een 5-jarige overeenkomst gesloten met R3, waardoor de bank toegang heeft tot een onbeperkt aantal licenties van het Corda Enterprise-platform.

Axyon
ING Ventures en Unicredit hebben € 1,3 mln geïnvesteerd in het Italiaanse fintech-bedrijf Axyon AI om kunstmatige intelligentie (AI) te kunnen toepassen in de markt voor gesyndiceerde leningen.

Squirro
Een platform voor data-analyse dat door ING wordt gebruikt. Annerie Vreugdenhil is lid van de adviesraad van het bedrijf.

CFP Green Buildings
ING heeft in samenwerking met dit duurzaamheidsadviesbureau een ‘energierobot’ ontwikkeld. Deze helpt energieverspilling in gebouwen te verminderen.

(Bron: ING)