In de rubriek Unlockdown bericht de hoofdredacteur van PropertyNL, Wabe van Enk, over opmerkelijke tekenen van vastgoedherstel. Vandaag: Hoe succesvolle bouwer Van Wijnen in handen kwam van financieel nog veel succesvollere investeerder HAL.
In huize De Leeuw zal het verlossende woord ‘it giet oan’ geklonken hebben. Net zoals de familie Wessels zijn woord nakwam bij het van de beurs halen van VolkerWessels, zo heeft HAL ondanks de coronacrisis de overname doorgezet van Van Wijnen, de zesde bouwer van Nederland op basis van omzet.
Klaas de Leeuw is grootaandeelhouder (57%), maar niet de oprichter van Van Wijnen. Toch zal iedereen erkennen dat veel van het succes van Van Wijnen te danken is aan deze 78-jarige timmerman uit het Friese Tijntje. Klaas maakte samen met zijn broer van De Leeuw Jellema de grootste lokale speler in Friesland. Toen Van Wijnen uit Dordrecht De Leeuw Jellema overnam, dachten buitenstaanders dat het met de Friese zelfstandigheid was gedaan. Van Wijnen uit Dordrecht was op dat moment namelijk een veel grotere partij, met bouw en vastgoed, nationaal en internationaal tot en met projectontwikkeling in Singapore.
Na een clash in het bestuur werd Klaas tot ieders verrassing in 1986 naast directievoorzitter ook enig aandeelhouder. Hij maakte korte metten met wat hij noemde ‘buitenlandse avonturen’, maar wilde wel meer dan alleen Friesland: hij vestigde het hoofdkantoor in Baarn, vooral niet te groot – decentralisatie is zijn handelsmerk.
Beste marge
Bij PropertyNL houden we bij hoe alle bouwers presteren. Van Wijnen heeft relatief vaak gewonnen met de beste marge (al moet het bedrijf de laatste jaren Ten Brinke voor laten gaan). De Big Five (BAM, VolkerWessels, TBI, Heijmans en Dura Vermeer) hebben veel meer omzet dan de miljard van Van Wijnen en veel meer werknemers dan de 1800 van Van Wijnen, maar dat is geen garantie voor de marge.
De Leeuw heeft geen beursnotering tot zijn beschikking of een rijke bouwfamilie om aan kapitaal te komen. Dus schakelde hij behoedzaam met behulp van participatie-maatschappijen, zoals de Friesland Bank (en na de overname de Rabobank), zonder zelf de macht te verliezen. Dat werd elk jaar na zijn pensioen aparter. Ik hoop nog eens het geheim van Klaas te vernemen, want participatiemaatschappijen roken niet-besturende grootaandeelhouders meestal snel uit. Helemaal in het geval van Rabo, die niet zat te wachten op de erfenis van de Friesland Bank. Rabo heeft veel belangen in de bouw, en dan past zo’n ‘status aparte’ voor een belang van 43% in Van Wijnen eigenlijk niet.
Deal met HAL
Maar gelukkig is daar nu de deal met HAL Investments. Een betere aandeelhouder had De Leeuw zich niet kunnen wensen: wat Van Wijnen is voor de bouw (door goed management betere marges dan gemiddeld) is HAL in de financiële wereld (door beter investeringsbeleid betere rendementen dan gemiddeld).
Misschien is het een afwijking, maar ik vind het erg leuk jaarvergaderingen te bezoeken en jaarverslagen te lezen van succesvolle bedrijven. Het eerste is in het geval van HAL wat lastig. In het verre verleden maakte ik bij het FD een plan voor de toenmalige hoofdredacteur om deze vergadering te bezoeken, maar het mocht niet. De vergadering wordt namelijk altijd op de Antillen gehouden. Daar zullen privacyredenen achter zitten voor de oprichters, maar jammer is het wel. Het verhaal achter de cijfers is namelijk interessanter dan een privéverhaal over de achterliggende familieleden, die overigens al sinds 2014 geen deel meer uitmaken van de directie. HAL slaagde er bijvoorbeeld vorig jaar in om € 666 mln winst te maken, en heeft daardoor nu meer dan € 10 mrd eigen vermogen, maar het is interessanter te weten wat de HAL koopt en verkoopt, op welk moment en tegen welke prijs.
De bekendste verkoop was in 1989, toen de Holland Amerika Lijn zijn cruiseschepen voor € 1,2 mrd verkocht aan Carnival en verder ging als investeringsmaatschappij HAL. Met corona in het achterhoofd weet je dat er nu waarschijnlijk geen HAL zou zijn geweest als deze deal toen werd gemist.
Waarom kiest HAL voor Van Wijnen?
Op de vraag waarom HAL in zee gaat met Van Wijnen, rept HAL over het forse groeipotentieel van de bouwer, een uitstekende visie op duurzaam, circulair bouwen en aantoonbare resultaten op het gebied van maatschappelijke betrokkenheid.
Daar zal een financiële onderbouwing onder zitten die meer inhoudt dan een willige verkoper (De Leeuw/Rabo). HAL heeft op dit moment investeringen lopen in bedrijven die mogelijk een klik hebben met Van Wijnen, zoals Boskalis, Vopak, GrandVision, Coolblue, Broadview en Timber en het moederbedrijf in bouwmaterialen van Jongeneel en PontMeyer, maar ik geloof niet dat HAL zo groot zou zijn geworden als het primair zou sturen op al dan niet afgedwongen synergie.
Ook de eerste stappen van HAL op het gebied van vastgoed, de verwerving van twee winkelcentra in Alphen aan de Rijn en Veldhoven (van 10.000 m² en 8000 m²) vorig jaar, geven geen verklaring voor Van Wijnen. De investeringen lijken in het licht van de huidige crisis niet direct voor herhaling vatbaar. Blijft over de woningontwikkelingsmarkt, waar BPD en AM scoren. Met een sterke financiële knowhow – waardoor je ontwikkelingspotentieel niet afhangt van het coronasentiment van je bank – zou je daarmee de winnaar van de komende jaren kunnen worden. Zowel Van Wijnen als HAL is het aan zijn stand verplicht.
Gerelateerde artikelen:
