De gemeente Den Haag zet zwaar in op de ontwikkeling van het Museumkwartier. Zij stuurt het proces direct aan via het upgraden van de openbare ruimte en heeft daarvoor veel middelen uitgetrokken. Verschillende medewerkers van het stadhuis houden zich bezig met de planvorming, het leggen van contacten met museale en culturele instellingen, het aan tafel krijgen van alle belanghebbenden, de betrokken partijen en inwoners en met het versnellen van procedures als dat nodig is.
In dit artikel vier gangmakers komen aan het woord.
Door Erik de Boer
Gepubliceerd in Locus 2 (winter 2016) - Booming steden, booming data, boming deals
Madelon Martens: ‘Kansen nu benutten’
In het Museumkwartier moet een goede balans blijven tussen de bezoekersfunctie en de bewonersfunctie. ‘We willen meer levendigheid, maar geen Amsterdamse taferelen!’
‘De gemeente heeft een aantal doelstellingen voor ogen die betrekking hebben op het gebied en die samenkomen in het project Museumkwartier.’ Aan het woord is Madelon Martens, beleidsadviseur Economie bij de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. In deze hoedanigheid is zij projectleider van het Museumkwartier. ‘We hebben het hier over het vergroten van het aantal bezoekers, het versterken van de schakelfunctie van het Lange Voorhout met de andere gebieden in de binnenstad en het brengen van meer levendigheid in het gebied. Maar we willen natuurlijk geen Amsterdamse taferelen!’
Het moet in de ogen van Martens een gebied worden waar een aangenaam verblijfsklimaat heerst, en dat is onder andere mogelijk door op heel beperkte schaal ook andere functies toe te voegen.
Daarom is een van de taken van Martens het organiseren van een goed en gestructureerd overleg met alle betrokken partijen, bedrijven, bewoners, de musea en de overige culturele instellingen. ‘De gemeente heeft toerisme hoog in het vaandel staan, maar het bewaren van de balans tussen alle verschillende belangen is het allerbelangrijkst. Er moet een goede balans blijven tussen de bezoekersfunctie en de bewonersfunctie. Daar zullen we voor moeten waken. Mijn taak is dan ook intern en extern goede verbindingen te leggen en de samenwerking tussen alle betrokken partijen te bevorderen.’
Een factor die ook een rol speelt bij de versterking van het sfeergebied Museumkwartier is de aanstaande verbouwing van het Binnenhof in 2020. ‘We moeten ervoor zorgen dat deze verbouwing niet leidt tot een lager bezoekersaantal. De loopstromen van bezoekers van de winkelkern via het Binnenhof naar het Lange Voorhout en de winkels in de achterliggende Denneweg worden nu al onderbenut, en dat moet niet verder inzakken. We moeten daar iets tegenoverstellen.’
Max Jeleniewski: ‘Ons voorbeeld doet hopelijk volgen’
Om de bezoekers het Museumkwartier in te trekken en ze er ook langer vast te houden, wordt de buitenruimte aangepakt en wordt er geïnvesteerd in de looproutes.
Max Jeleniewski, manager Binnenstad van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, vindt het project Museumkwartier erg spannend. ‘We hebben het hier over het ontwikkelen van de historische binnenstad, maar tegelijkertijd ontwikkelen we een nieuw stadscentrum. Dus terwijl in Amsterdam alles historisch is en in Rotterdam alles nieuw, proberen wij hier het historische met het moderne te verbinden.’
Sinds de eeuwwisseling is de gemeente actief bezig met de binnenstad, met het doel Den Haag beter op de kaart te zetten bij bezoekers. In 2000 kwam het eerste Binnenstadsplan uit. Dat liep tot 2010. Daar is in de woorden van Jeleniewski veel drive en enthousiasme uit voortgekomen, dat de basis vormt voor het vervolgplan Naar een Complete Binnenstad voor de periode tot 2020. Hierin zijn onder meer de uitgangspunten van het Museumkwartier gedefinieerd. Jeleniewski: ‘Er komen nu een aantal zaken samen. We hebben een grote ruimtelijke opgave op het gebied van woningbouw. We hebben musea die uit hun jasje groeien en we willen de verblijfsduur in het gebied verlengen. We volgen dezelfde lijn als met het Spui. We hadden het Koninklijk Conservatorium, dat niet op de beste plek in de stad zat, en dat is een van de redenen waarom we muziekonderwijs en cultuur samenbrengen op het Spui. Daar hebben we straks het conservatorium, het Theater aan ’t Spui, de Nieuwe Kerk en het Muziek- en Danstheater. Dat wordt dus het culturele hart van de stad. Zo willen we ook dat er op de plek van de vrijkomende Amerikaanse ambassade iets gaat gebeuren. Het is in feite de mooiste plek van de stad; daar willen we iets mee. Dan moet je niet alleen een museum neerzetten, maar je wilt ook dat er ’s avonds meer dynamiek en levendigheid is. Daarin past ook de bouw van de parkeergarage onder het Tournooiveld, de garage Museumkwartier. Dan kun je parkeren direct onder je bestemming.’
Investeren in de openbare ruimte
Het uitrollen van looplijnen door de binnenstad is ook een punt van aandacht voor Jeleniewski. ‘Als gemeente hebben we weliswaar niet het eigendom van de gebouwen, maar we kunnen wel via de buitenruimte zaken voor elkaar krijgen. Vandaar dat het Museumkwartier is opgenomen in het plan om extra te investeren in de kwaliteit van de buitenruimte in de stad. Momenteel wordt de hele Lange Vijverberg aangepakt, het Tournooiveld krijgt een nieuwe inrichting als de bouw van de parkeergarage klaar is, en er is geld beschikbaar om de buitenruimte in de omgeving op te knappen. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de looproutes van het Centraal Station naar de binnenstad, van het Spui naar de Kneuterdijk en van station Holland Spoor naar de binnenstad. Dus op alle punten gaan we investeren in de kwaliteit van de buitenruimte. En dan gaan we ervan uit dat vervolgens de marktpartijen, de vastgoedeigenaren en retailers langs de route ook gaan investeren.’
Carolien Nederlof: ‘Belangstelling genoeg’
Nieuwe formules moeten bijdragen aan het vergroten van de levendigheid en de toeristische waarde van het Museumkwartier.
‘We gaan voor kwaliteit in het Museumkwartier, niet voor platte attracties.’ Carolien Nederlof (geen familie van de Nederlofs van Maasstede) is verbonden aan de afdeling Economie van de gemeente als programmamanager Toerisme. In deze functie trekt zij nieuwe attracties aan voor de stad, die een aanvulling zijn op bestaand aanbod als Sea Life en Madurodam. Tevens is zij accountmanager voor de bestaande toeristische voorzieningen en de externe marketingorganisatie.
Voor het Museumkwartier is het haar taak nieuwe formules te vinden die kunnen bijdragen aan het vergroten van de levendigheid en de toeristische waarde van het gebied. ‘We willen zorgen voor gelijke druk van de bezoekersstroom gedurende de dag en de avond.’
De formules die ze in het vizier heeft, moeten in staat zijn op jaarbasis zo’n 100.000–300.000 bezoekers te trekken, afhankelijk van de grootte van de locatie. ‘Ik ben in contact met internationale formules die nog niet in Nederland zitten. Ze moeten uiteraard iets bijdragen aan het gebied en ook zorgen dat er een breder publiek wordt getrokken’, licht Nederlof toe.
Zij is concreet in gesprek met musea en experiences om ze naar het Museumkwartier te halen. Nederlof: ‘We hebben nu een aantal leads die prima geschikt zijn voor in het Paleis, maar die ook in andere panden in dit deel van de stad zouden passen.’
Marktonderzoek
In opdracht van de gemeente heeft het in leisure gespecialiseerde onderzoeksbureau LDP (Leisure Development Partners) onderzocht welk aanbod een goede toevoeging zou zijn voor Den Haag en vervolgens een vertaling gemaakt naar welk aanbod zou passen in dit gebied. ‘Daar kwamen natuurlijk wel dingen uit waaraan we zelf al dachten, maar ook een aantal verrassende mogelijkheden. Er kwam uit naar voren dat Den Haag zeer geschikt is voor gezinnen met kinderen, maar dat de verbinding tussen het centrum en andere delen van de stad ontbreekt. Daarom werd geadviseerd om in het Museumkwartier naast aanbod voor de high-end toerist ook in te zetten op edutainment voor gezinnen, dat een mix biedt van amusement en educatie’, aldus Nederlof.
Ze vertelt dat ook de bereikbaarheid van groot belang is: de opening straks van garage Museumkwartier helpt om de (internationale) partijen te overtuigen. ‘Maar nu de auto’s in de parkeergarage kunnen parkeren, is hun volgende vraag: en hoe zit het met de bussen?’
Ad Dekkers: ‘Renovatie Binnenhof’
Ad Dekkers wil in overleg met musea en marktpartijen de binnenstad nog gastvrijer maken. ‘We willen mensen hier een offline experience bieden.’
Ad Dekkers heeft een grote ambitie: van de binnenstad van Den Haag de meest gastvrije binnenstad maken. En daar kan het Museumkwartier uitstekend bij helpen. Hij is directeur van Bureau Binnenstad, een samenwerkingsverband van gemeente en Stichting Binnenstad. Hierin zitten de private sector, de culturele instellingen en de bewoners aan tafel.
Dekkers wijst op een ander aspect van het sfeergebied Museumkwartier: het is een belangrijke schakel met het Noordeinde en dus nodig om ook luxury bezoekers naar de stad te halen. Dekkers: ‘We ontwikkelen door naar een meer complete binnenstad. We zijn nu ongeveer klaar met de vernieuwing van de Grote Marktstraat, alleen aan het V&D-pand wordt nog druk getimmerd. We kunnen nu aandacht schenken aan bijzondere gebieden in de binnenstad, zoals Denneweg, Noordeinde en Hofkwartier. Voor het Noordeinde zetten we in op luxury shopping. We proberen winkel- en horecaformules die hierin passen naar dit winkelgebied te krijgen. Luxury shoppers zijn vaak ook geïnteresseerd in cultuur. En met de combinatie van Noordeinde–Museumkwartier–Denneweg creëren we voor luxury shoppers een heel aantrekkelijk verblijfsgebied. De parkeergarage Museumkwartier is een grote stap in de goede richting.’
Betere service bieden
Ook denkt Dekkers mee in de ontwikkeling van de looproutes door de binnenstad. Een bijzondere is die richting het Binnenhof en het Museumkwartier tijdens de renovatie die start in 2020. Dekkers: ‘We zijn druk aan de slag met het bedenken van een attractie die veel bezoekers zal trekken tijdens de renovatie van het Binnenhof. We moeten er een fantastische toeristische attractie tegenoverstellen als we de routes van en naar de binnenstad, via Binnenhof/Buitenhof naar het Museumkwartier en de nieuwe parkeergarage aantrekkelijk willen houden.’
Intussen is hij in overleg met musea en marktpartijen om de binnenstad nog gastvrijer te maken. Dat is ook de opdracht die de musea hebben, vertelt hij. ‘Een uitdaging is bijvoorbeeld de bagage van internationale toeristen. Ze blijven langer en besteden meer als ze niet de hele dag met hun koffer hoeven rond te lopen. Zorg dus dat je in het Museumkwartier een plek biedt waar ze hun spullen kwijt kunnen. En zorg dat ze aan de balie van het museum ook terecht kunnen met vragen over waar ze in de buurt lekker kunnen eten. Dat betekent ook dat we moeten blijven zorgen voor goede horeca in de buurt. Je wilt mensen hier een offline experience bieden.’
