De omvang van de grootste vastgoedbeleggers van Nederlandse oorsprong neemt fors toe door nieuwe aankopen en waardestijgingen. Tegelijk neemt de afstand tussen de grootste en kleinste vastgoedbelegger in de nieuwe PropertyNL Top-101 ranglijst rap toe. Tussen nummer 1 (ING REIM) en hekkensluiter Ahold pensioenfonds op plaats 101 gaapt een kloof van maar liefst € 65 mrd. Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr 13 - 6 sept 2007
De omvang van de grootste vastgoedbeleggers van Nederlandse oorsprong neemt fors toe door nieuwe aankopen en waardestijgingen. Tegelijk neemt de afstand tussen de grootste en kleinste vastgoedbelegger in de nieuwe PropertyNL Top-101 ranglijst rap toe. Tussen nummer 1 (ING REIM) en hekkensluiter Ahold pensioenfonds op plaats 101 gaapt een kloof van maar liefst € 65 mrd.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr 13 - 6 sept 2007
Met name de invloed van assetmanagers is snel aan het stijgen door nieuwe mandaten van pensioenfondsen én van particuliere beleggers.
Alle 101 beleggers op een rij met kort profiel. Met daaronder de onderzoeksverantwoording.
1 ING REIM € 65.578 (Ultimo jaar 2006 (in € mln))
ING REIM is ’s werelds grootste assetmanager
op het gebied van vastgoed. Uit internationaal
onderzoek voor PropertyEU bleek
dat de afstand tussen nummers twee en drie
in de wereld (Morgan Stanley en Prudential
Real Estate) snel groeit. Dit komt omdat
ING REIM drie continenten als thuismarkt
kan rekenen: Europa (via ING), Verenigde
Staten (ondermeer via Clarion) en Australië,
waar ook huidig topman David Blight vandaan
komt. Een andere reden voor de snelle
groei is dat de verzekeraar een constante
stroom aan eigen vermogen genereert terwijl
de grote concurrenten op het wereldtoneel
vaak banken zijn. Partijen als Morgan
Stanley, Deutsche Bank/Rreef, UBS en JP
Morgan moeten immers alle vermogen op
de kapitaalmarkten ophalen. Van de € 65,6
mrd komt 36% uit Europa (10% uit de Nederlandse
fondsen die ook in de ranglijst
staan), 54% uit de VS en Canada en de rest,
10% uit het Aziatische continent inclusief
Australië.
2 ABP € 26.379
Beleggingen in Vesteda (€ 1,593 mrd), Corio
(€ 1,509 mrd), Rodamco Europe (€ 1,015
mrd) en KFN (€ 834 mln) vormen voor het
ambtenarenpensioenfonds traditioneel de
grootste vastgoedbeleggingen. De weging
in vastgoed (‘onroerend goed & vastgoedfondsen’)
is in het nieuwe strategische beleggingsplan
2007-2009 teruggebracht van
10,7% naar 9% ten gunste van de nieuwe
beleggingcategorie Infrastructuur, waarvoor
een weging van 2,0% is voorzien. Naar regio
ligt € 6,4 mrd van de ABP-vastgoedbeleggingen
in Nederland, € 7,0 mrd in de rest van
Europa, € 10,4 mrd in de VS en Canada en €
2,6 mrd in de overige werelddelen. Het hoge
rendement van bijna 36% is vooral te danken
aan de beleggingen in genoteerde vastgoedfondsen
die sterk in waarde stegen.
3 PGGM € 10.796
Het op één na grootste pensioenfonds wil
in 2007 de weging in vastgoed opvoeren
van 13,0% naar 15,0%. Door de snelle waardestijgingen
van de vastgoedbeleggingen
zal PGGM daarin snel haar doel bereiken.
Eind 2006 kwam de gerealiseerde weging
op 13,5%. Het vastgoed zorgde in 2006 tevens
voor het hoogste rendement (29,4%)
van alle beleggingscategorieën. 55% van de
beleggingen is gelegen in Europa, 30% in
de VS en 15% in het Verre Oosten. Winkels
maakten hier 48% van de totale portefeuille
uit, gevolgd door woningen met 26,0%,
kantoren met 19% en logistiek met 7%. De
strategische portefeuille – gewaardeerd tegen
intrinsieke waarde – bestaat uit € 5,3
mrd en € 4,5 mrd aan genoteerde en niet-genoteerde
vastgoedbeleggingen. Daarnaast
heeft PGGM een tactische portefeuille van
€ 1,0 mrd.
4 Rodamco Europe € 10.582
In 2007 fuseerde Rodamco met Unibail. De
nieuwe combinatie heeft een totale portefeuille
omvang van circa € 21 mrd. De nieuwe
combinatie heeft een hoofdnotering aan
Euronext Parijs. Topman Maarten Hulshoff
van Rodamco heeft de leiding van de nieuwe
combinatie overgedragen aan Unibail voorman
Poitrinal. Het hoofdkantoor moet in
Nederland komen. In 2006 was circa 89%
van de portefeuille in winkels belegd, verder
had Rodamco nog enkele kantoren en
bedrijfsruimte in portefeuille. Nederland en
België vertegenwoordigden 35% van de portefeuille.
In totaal was Rodamco actief in 15
landen. In 2006 waren PGGM (24,5%), ABP
(11,6%) en Aegon (5,6%) de grootste aandeelhouders.
5 Achmea Vastgoed € 8.531
Volgend jaar komt Achmea Vastgoed als assetmanager
hoog in de top tien na het samensmelten
van Interpolis Vastgoed met
het ‘oude’ Achmea Vastgoed begin dit jaar.
In die nieuwe combinatie wordt het beheer
gevoerd over € 12,3 mrd aan vastgoedbeleggingen
en hypotheken voor 48 institutionele
opdrachtgevers waaronder de grote pensioenfondsen
van Landbouw, Architecten en
Vervoer. De rol van Rabobank via dochter
Interpolis zal dan verder moeten worden
uitgekristalliseerd. Voor 2006 is Achmea
Vastgoed vooralsnog in de lijst gescheiden
van Interpolis Vastgoed en bedient daarbij
36 pensioenfondsen voor wie het vastgoed
discretionair beheerd of via aparte fondsen
waarvan enkele terugkomen in de lijst.
6 ING Groep € 6.974
Betreft de post vastgoedbeleggingen in de
groepsjaarrekening die buiten de ING RE
fondsen worden beheerd. Circa 53% van dit
bedrag komt voor rekening van de bankactiviteiten,
de rest voor rekening van de verzekeringstak
(polishouders).
7 Redevco € 6.800
Het fonds is voor 100% in handen van de
Zwitserse familieholding Cofra, van de familie
Breninkmeijer. Het accent van het fonds
ligt op retail, maar er wordt ook belegd in
kantoorruimte. Redevco is actief in 14 landen
en heeft Polen, Ukraïne, Griekenland en
Turkije toegevoegd als nieuwe aandachtsregio’s.
In 2006 zat Redevco aan de verkoopkant
en profiteerde van de sterk gestegen
prijzen op de retailmarkt. Er werd voor in
totaal € 950 mln verkocht terwijl er ‘maar’ voor € 360 mln werd aangekocht. Redevco
streeft naar een totaal belegd vermogen van
€ 10 mrd in 2010.
8 Fortis € 6.621
Het bankbedrijf houdt € 3,0 mrd vastgoedbeleggingen
voor eigen rekening aan en circa
€ 3,6 mrd komt voor rekening van de beleggingen
van de unit-linked contracten van het
Fortis verzekeringsbedrijf. Verantwoordelijk
hiervoor is Fortis Vastgoed die bestaat uit de
divisies Vastgoed, Ontwikkeling en Landelijk.
Dit laatste maakt Fortis met een portefeuille
van bijna 30.000 hectare grond de grootste
private grondeigenaar van Nederland.
9 BPF Bouw € 5.718
Het totale rendement op de Nederlandse
portefeuille steeg van 9,0% in 2005 naar
12,9% in 2006. Vooral het indirecte rendement
steeg sterk: van 4,5% in 2005 naar
8,3% in 2006. Daarvoor waren vooral de
woningen verantwoordelijk. De portefeuille
kwam eind 2006 uit op 20.000 woningen,
300.000 m2 kantoren en circa 155.000 m2
winkels.
10 Corio € 5.459
De focus ligt op retail, meer dan 80% van
de portefeuille is belegd in retail. De beleggingen
in Nederland vertegenwoordigen
circa 40% van de portefeuille. Andere kernlanden
zijn Frankrijk, Italië, Spanje en Turkije.
In 2006 kocht Corio voor € 226 mln
en verkocht voor € 45 mln. Pensioenfonds
ABP is met circa 36,5% de grootste aandeelhouder.
11 Aegon € 4.570
Betreft de onroerende goederen niet in eigen
gebruik. € 2,2 mrd is belegd voor algemene
rekening en € 2,3 mrd voor rekening van de
polishouders. In 2006 werd er voor € 845
mln aangekocht, het merendeel was voor
rekening van de polishouders.
12 Vesteda € 4.482
Het oorspronkelijk door het ABP opgerichte
woningfonds zag haar belegd vermogen in
2006 met bijna 6% toenemen. Er werd in
2006 voor € 185 mln gekocht en voor € 198
mln verkocht. Het rendement op de vastgoedportefeuille
bedroeg 12,3% in 2006
(ROZ/IPD: 10,8%). In 2006 bouwde ABP haar
meerderheidsbelang in Vesteda van 60,1%
af tot een 46,7% minderheidsbelang. Het
belang van 13,4% is verkocht aan de overige
aandeelhouders. De overige aandeelhouders
per ultimo 2006 waren Bedrijfstakpensioenfonds
voor de Media PNO, Delta Lloyd, ING
Real Estate, Loyalis, Pensioenfonds voor de
Grafische Bedrijven, PGGM en Stichting TKP
Pensioen Real Estate Fonds.
13 Bouwfonds AM/FGH AM
€ 4.200
Sinds 2006 onderdeel van de Rabobankgroep.
Was onder Bouwfonds al een sterke
groeier in asset management, de combinatie
met FGH Asset Management geeft de partij
een sterke positie in de beleggingsmarkt
voor particulieren. Zo beheert het diverse
vastgoedcv’s waaronder de Germany Residential
Funds. Voor de institutionele markt
werd het Bouwfonds US Residential Fund
opgezet.
14 Mn Services € 4.150
Snelgroeiende onafhankelijke organisatie
op het gebied van pensioenuitvoering, bestuursondersteuning
en vermogensbeheer.
Aanvankelijk alleen optredend voor het
pensioenfonds Metaal & Techniek, heeft
het inmiddels diverse institutionele klanten.
Bijzonder is dat dit jaar het beheerscontract
gesloten is met het andere metaalpensioenfonds
PME ten koste van Achmea Vastgoed.
Daarmee zal het beheerd vermogen stijgen
tot boven de € 6 mrd. Van die € 4,15 mrd
is € 1,5 mrd direct vastgoed en € 2,65 indirect.
Voor 2005 waren deze cijfers totaal €
3,55 mrd, waarvan € 1,4 mrd direct en € 2,15
mrd indirect.
15 Metaal en Techniek € 4.075
Strategische weging gaat vanaf 2007 omhoog
van 13,0% naar 15,0%. In Nederland
ligt 56,1% van de vastgoedbeleggingen, gevolgd
door 17,4% Europa, 18,7% in de VS en
7,8% in Azië. In Nederland is de verdeling
38,6% woningen, 28,3% winkels en 30,0%
kantoren.
16 Interpolis Vastgoed € 3.800
Eigen vastgoedbeleggingen ten behoeve van
de polishouders.
17 Q-Park € 3.089
Q-Park investeert in parkeergarages, daarnaast
beheert en exploiteert het bedrijf parkeergarages.
Het fonds heeft een groot aantal
institutionele beleggers: ING Vastgoed
Fondsbelegging, ING Vastgoed Ontwikkeling,
Stichting Pensioenfonds ABP, TKP Pensioen,
Delta Lloyd, Rupa, Reaal Levensverzekeringen,
Interpolis Pensioenen namens:
Stichting Bedrijfstak Pensioenfonds voor de
Detailhandel, Stichting Pensioenfonds Wonen,
Stichting BPF voor het Levensmiddelenbedrijf,
Stichting Bedrijfspensioenfonds
voor de Landbouw, Rabobank Pensioenfonds,
NV Interpolis BTL, Stichting Pensioenfonds
ING, Doctors Pension Funds Services,
PGGM en DELA.
18 Wereldhave € 2.555
Wereldhave is een sectoraal en regionaal
gespreid beleggingsfonds. Circa 16% van
de portefeuille is belegd in Nederland, de
rest is verspreid belegd in België, Finland,
Frankrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en
de Verenigde Staten. De focus van de beleggingen
ligt op kantoren en winkels met respectievelijk
45% en 44%, daarnaast belegt
Wereldhave in bedrijfsruimte (9%) en woningen
(2%). In 2006 werd er voor € 119 mln
aan vastgoed gekocht en voor € 132 mln verkocht.
Pensioenfonds ABP heeft een belang
van circa 6% in Wereldhave.
19 IEF Capital € 2.500
Innovatieve belegger die 5 jaar geleden de
markt verraste met inflatiedekkende contracten.
Toen sloot het op de commerciële
vastgoedportefeuille van het Shell pensioenfonds
van € 400 mln een 30-jarig inflatiecontract
met het pensioenfonds voor de metaal.
Eind 2005 verraste IEF Capital de markt opnieuw
door de aankoop van het winkelvastgoed
van Maxeda, de grootste aankoop tot
nu toe. Bouwfonds Asset Management, aanvankelijk
in een joint venture, treedt nu als
assetmanager voor IEF Capital op.
20 Delta Lloyd € 2.025
Vastgoedbelegging en -ontwikkeling zorgen
traditioneel bij Delta Lloyd voor de zekerheid
van de verzekeringsverplichtingen op lange
termijn. Sterk in beleggingen in kantoren (€
500 mln) en woningen (€ 750 mln plus indirecte
portefeuille). Positie in winkels is met €
173 mln plus indirect wat bescheidener. Verkocht
onlangs een portefeuille kantoren (10
stuks) aan Cocon Vastgoed Management en
een woningcomplex via inschrijving.
21 Amvest € 2.011
Het in 1997 gestarte woningfonds heeft in
2006 voor € 174 mln aan vastgoed gekocht
en voor € 104 mln verkocht. Het totaal rendement
op de vastgoedportefeuille (inclusief
projecten in ontwikkeling en grondposities)
bedroeg omgerekend naar de ROZ/IPD-index
9,7% (ROZ/IPD: 10,8%). PGGM en Aegon
hebben elk een 50% belang in Amvest.
22 Homburg Groep € 2.000
Alle vastgoedbelangen van Richard Homburg,
inclusief de in Canada en Nederland
beursgenoteerde Homburg Invest (beleggingen
€ 1,558 mrd in 2006 en € 669 in 2005) en
alle niet-beursgenoteerde ondernemingen
die te maken hebben met het beheer en bezit
van vastgoed. De Nederlandse bezittingen
zijn € 342 mln waard (2005: € 126 mln).
De portefeuille is inclusief Homburg Participaties,
de Nederlandse poot. Deze divisie
wist dit jaar beslag te leggen op de eerste
plaats in de PropertyNL top van de grootste
aanbieders van cv’s, maatschappen en obligaties
met € 308 mln aan geïnvesteerd eigen
vermogen. Brengt nu uitsluitend ‘mortgage
bonds’ uit waarmee Homburg zijn Canadese
ontwikkelingsprojecten financiert.
23 Eurocommercial Properties
€ 1.950
Het accent ligt op winkels, met een klein
percentage belegd in kantoren en bedrijfsruimten
(circa 8%). Slechts 5% is belegd in
Nederland, de rest in Italië, Frankrijk en Zweden.
PGGM is met een belang van 15% de
grootste aandeelhouder.
24 ING Dutch Office Fund
€ 1.744
De portefeuille bestaat voornamelijk (ca.
90%) uit kantoren gelegen in Noord-Holland,
Zuid-Holland en Utrecht. Het totaal
rendement van het Basisfonds was 11,9% in
2006.
25 ING Dutch Retail Fund
€ 1.734
De beleggers in de fondsen zijn institutionele
partijen. De winkels liggen verspreid over
geheel Nederland met het merendeel van
de beleggingen (ca. 80%) in de provincies
Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland,
Utrecht en Zuid-Holland. Het totaal rendement
van de Basisfonds portefeuille was
18,5% in 2006.
26 VastNed Retail € 1.731
Circa 36% van de portefeuille van VastNed
Retail is in Nederland belegd, verder richt
het fonds zich voornamelijk op Frankrijk,
Spanje en België met als nieuw land Turkije.
Er werd in 2006 voor € 221 mln aan gekocht
en voor € 24 mln verkocht. Pensioenfonds
PGGM is met een belang van circa 21% de
grootste aandeelhouder.
27 Fortis MeesPierson € 1.600
Vermaarde private bank voor welgestelde
particuliere beleggers biedt sinds 2003 in
besloten kring vastgoedfondsen met beleggingen
in winkels, kantoren en winkelcentra
aan. Nieuwste fonds is een NV-fonds met
beleggingen in bedrijfsgebouwen dat naar
een omvang van ruim € 90 mln streeft.
28 Landbouw (BPL) € 1.569
Grootste klant van assetmanager Interpolis
Vastgoed. Jaarverslag over 2006 niet beschikbaar.
Alleen opgave directe beleggingen
via Interpolis. In 2005 haalde het pensioenfonds
met 10,0% rendement net iets onder
de benchmark van 10,2%.
29 PME € 1.481
De pensioenfondsen in de metaal kruipen
steeds dichter bij elkaar nu PME het vermogensbeheer
aan Mn Services heeft overgedaan.
PME belegt in Nederland alleen in
direct vastgoed, hoofdzakelijk woningen en
in kantoor en winkelpanden. Een klein deel
(3%) is indirect. Weging in vastgoed is teruggebracht
van 9,0% naar 7,0% ten gunste
van het opvoeren van grondstoffen als belegging.
30 Uni-Invest € 1.453
In 2003, na bijna 80 jaar aan de beurs te hebben
genoteerd, werd de beursnotering beëindigd
nadat Lehman Brothers en de Merwede
Groep een succesvol bod op het fonds
hadden uitgebracht. In 2007 deed Lehman
Brothers een poging om het fonds opnieuw
naar de beurs te brengen, door een gebrek aanaan
belangstelling van beleggers en een tegenzittend
beursklimaat werd de beursgang
op het allerlaatste moment afgeblazen, Uni-
Invest heeft expansieplannen voorlopig op
een laag pitje gezet.
31 Altera € 1.373
Altera biedt beleggingsproducten in Nederlands
vastgoed afgestemd op de wensen
van pensioenfondsen. Er wordt belegd in
kantoren (€ 318 mln), winkels (€ 480 mln),
bedrijfsruimten (€195 mln) en woningen (€
380 mln).
32 Rabobank Groep € 1.338
Betreft de post vastgoedbeleggingen in de
groepsjaarrekening. Grootste post betreft
de overname van de dochterondernemingen
waaronder onderdelen van Bouwfonds in
2006. In juli 2006 kocht de Rabobank Groep
Bouwfonds – asset management en de ontwikkelingspoot
– voor circa € 845 mln van
ABN Amro. Als assetmanager heeft Bouwfonds
samen met FGH een eigen ingang in
de ranglijst.
33 KFN € 1.285
ABP houdt 100% van de aandelen van KFN.
Er wordt uitsluitend in kantoren belegd, de 2
grootste beleggingen zijn het WTC Amsterdam
en het WTC Schiphol, gezamenlijk goed
voor circa eenderde van de portefeuille. Het
rendement op de portefeuille bedroeg 10,9%
in 2006.
34 Breevast € 1.249
Veelbesproken belegger die vorig jaar doortastend
optrad en diverse deals naar zich toe
wist te harken, waaronder het beheer van de
VHS-portefeuille (samen met onder meer
FGH Bank) en de 99 kantoorpanden uit
de MPC-portefeuille (samen met de Amerikaanse
verzekeraar AIG). Breevast gaf vorig
jaar aan dat de assets under management
gegroeid waren naar € 3,7 mrd, maar dit cijfer is niet meer terug te vinden in het laatste
jaarverslag. Opgenomen is daarom het door
accountants geverifieerde post beleggingen
inclusief deelnemingen.
35 Nieuwe Steen Investments
€ 1.243
2006 stond in het teken van het afstoten van
de woningportefeuille. Een deel is in 2006
verkocht, het resterende deel is al, of moet
nog worden verkocht in 2007. In totaal verkocht
NSI in 2006 voor € 47 mln en kocht
voor € 72,1 mln. Begin 2007 heeft het Israëlische
vastgoedbedrijf Habas Group, na een
mislukt bod op de gehele onderneming, het
belang van oprichter Jo Roelof Zeeman, zijn
familie en de directie overgenomen. Inmiddels
heeft Habas het belang uitgebreid tot
boven de 20%.
36 Spoorweg € 1.174
Klein deel indirect (€ 100 mln). Directe portefeuille
bestaat uit 35% winkels, 29% kantoren,
28% woningen en rest bedrijfsruimten.
37 Kroonenberg Groep € 1.050
Is na Redevco de grootste bekende particuliere
belegger in vastgoed. In de ranglijst komen
verder nauwelijks particuliere beleggers
voor. Daarvoor verwijzen we naar een apart
onderzoek particuliere beleggers dat dit jaar
samen met Troostwijk is uitgevoerd. Beleggers die in deze categorie vallen maakten
in 2006 een substantieel deel van de markt
uit.
38 VastNed O/I € 1.049
Na een periode van verkopen om de portefeuille
te herstructureren is VastNed O/I
weer op koperspad. Er werd echter nog
steeds meer verkocht dan gekocht in 2006,
€ 113 mln tegenover € 94 mln. Met de verkoop
van TriNovium in 2007 is VastNed
O/I klaar om zich te richten op uitbreiding
van de portefeuille. Kernlanden zijn Nederland,
België en Duitsland, op dit moment is
circa 50% van de portefeuille in Nederland
belegd. Nomura Asset Management is met
een belang van meer dan 8% de grootste
aandeelhouder.
39 ING Dutch Residential Fund
€ 1.048
De woningen waarin belegd worden liggen
verspreid over geheel Nederland, de belangrijkste
regio’s waarin wordt belegd zijn Zuid-
Holland, Utrecht, Noord-Brabant en Gelderland.
Het rendement van de Basisfonds
portefeuille was 10,4% in 2006.
40 Philips € 1.037
Portefeuille met uitsluitend direct vastgoed
is in omvang teruggebracht door verkoop
van in totaal € 412 mln van minder renderende
woningen en kantoren. Het fonds verwacht
de komende jaren een toename van
de portefeuille wegens oplevering van een
aantal projecten waaronder het multifunctionele
kantorencomplex aan de Zuidas.
41 Dela € 1.012
Deze natura-uitvaartverzekeraar belegt bijna
40% van haar beleggingen in vastgoed. Dat
is het hoogst van alle Nederlandse verzekeraars.
Zie elders in deze editie een uitgebreid
portret.
42 TKP Investments € 977
Deze assetmanager is een 100% dochter
van TKP Pensioen, het pensioenfonds van
het KPN personeel, en maakt onderdeel uit
van Aegon. Het beheert 19 fondsen waaronder
drie vastgoedfondsen waarvan het totaal
beheerd vermogen in de kolommen zijn opgenomen.
Behalve het pensioenfonds van
TKP belegt ook het pensioenfonds van TNT,
het voormalige TPG (posterijen), in de fondsen
van TKP Investments.
43 KLM Vliegend Personeel
€ 958
Aandeel beursgenoteerd vastgoed stijgt: in
2006 bestaat ruim 74% van de portefeuille
uit beursfondsen. Over 2005 was dat nog
71%. Rest bestaat uit niet-genoteerd vastgoed.
Bijna 61% van het vastgoed ligt in Europa,
rest in de VS.
44 ABN Amro Global Property
€ 932
Het grootste dakfonds – en één van de oudsten
- met bijna een miljard aan belegd vermogen.
Belegt wereldwijd. Grootste belangen
in Land Securities (6,6%), British Land
(6,2%) en Rodamco (4%). Helaas negatief
rendement over 12 maanden: -1,48%.
45 Cordares € 850
Deze assetmanager, in 2005 voortkomend
uit de SFB Groep, beheert het vastgoed van
vier pensioenfondsen en circa 150 particulieren die beleggen in de Renderend Bezit
vastgoedcv’s die van Arlington zijn overgenomen.
De directie wordt gevoerd door mr
H.J. Schutter MRE en mr. ing. G. de Nekker
die zich laten bijstaan door tien vastgoedspecialisten.
Naast de afzonderlijke beleggingspools
gericht op de belangrijkste economische
wereldregio’s kan er nu binnen
Europa door de beleggers een keuze worden
gemaakt uit verschillende segmenten zoals
kantoren, winkels, woningen en bedrijfsruimtes.
46 Henderson Property Equity
€ 814
Belegt met name in VK (56,5%) en Frankrijk
(15,5%). Fonds staat onder leiding van Patrick
Sumner van Henderson Management.
47 Grafische Bedrijfsfondsen
€ 760
Jaarverslag 2006 niet beschikbaar. Opgave
vastgoedvermogen afgeleid van Vereniging
van Bedrijfstakpensioenfondsen. Belang van
vastgoed in de beleggingsportefeuille neemt
toe: van 6% eind 2005 naar 8% eind 2006.
48 Hanzevast Capital € 715
Betreft vastgoedvermogen – voornamelijk
kantoren - in handen van Nederlandse particuliere
beleggers. Startte in 1995 onder
de naam MPC Capital en groeide uit tot de
grootste kantorenbelegger van Nederland.
Tracht sinds vorig jaar grote verkoopprogramma’s
op te zetten om kantorenportefeuilles in één keer van de hand te doen om
participanten een gunstige exit te bieden.
49 Schiphol Group € 707
Schiphol Group, niet-genoteerd fonds, de
beleggingen worden gedaan via vastgoeddochter
Schiphol Real Estate, dat daarnaast
ook nog actief is in ontwikkeling en beheer
van vastgoed. Schiphol Real Estate heeft een
50% belang in het ACRE Fund.
50 Global State Investments
€ 657
Eén van de pioniers van het opzetten van
Amerikaanse maatschappen voor Nederlandse
particuliere beleggers. Organisatie
staat onder leiding van Dick Beijen senior
die met spraakmakende projecten komt.
Jongste project is het mede-ontwikkelen van
de prestigieuze Trump Towers in Atlanta in
samenwerking met miljardair Trump.
51 Westplan € 655
Investeert vooral in huurwoningprojecten
in groeiende en economisch sterke steden
in het zuiden van de VS. Door het uitblijven
van een uniforme gedragscode voor de gehele
markt van CV’s en maatschappen heeft
Westplan voorlopig een eigen gedragscode
ingevoerd.
52 Staalbankiers Vastgoed € 646
Eén van de eerste aanbieders van woningmaatschappen.
Staalbankiers valt nu onder
de Achmea Groep. Vastgoedvermogen
wordt met het jaar kleiner omdat sinds 2005
geen nieuwe maatschappen meer worden
gelanceerd.
53 Huisartsen (SPH) € 624
78% van de portefeuille bestaat uit niet-genoteerd
vastgoed. Het pensioenfonds koopt
veel vastgoed aan omdat het strategische
streefgewicht van 12,5% nog niet is bereikt
(nu 8,2%).
54 Woningcorporaties € 593
Jaarverslag 2006 niet beschikbaar. Opgave
vastgoedvermogen afgeleid van Vereniging
van Bedrijfstakpensioenfondsen.
55 Akzo Nobel € 588
Uitsluitend indirect in Europa belegd. Kantoren
beslaan 33%, winkels, 29% en woningen
28%. Haalde over 2006 een zeer hoog rendement,
met 35,5% het hoogste sinds jaren.
56 AZL Woningen € 576
Het totaalrendement bedroeg in 2006 5,3%
tegenover 11,7% voor de ROZ Kantoren index.
Het was voor het derde opeenvolgende
jaar dat AZL Kantoren slechter presteerde
dan de ROZ-index. In 2007 gingen de aandeelhouders
akkoord met de verkoop van
de gehele portefeuille aan AXA REIM voor €
290 mln.
57 IBUS € 573
Eén van de meest ervaren spelers op het
gebied van Amerikaans vastgoed. Heeft inmiddels
de vleugels uitgeslagen naar het
verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland.
Trekt ook instituten als participant aan.
58 Progress € 551
Fonds profiteerde van de stijging van woningprijzen
waardoor nu 68% van de portefeuille
uit woningen bestaat, gevolgd door
winkels (23%) en kantoren (9%). Het streven
is om het aandeel kantoren op te voeren
tot 20%.
59 Annexum Invest € 536
Zeer actieve aanbieder van vastgoedfondsen
voor particuliere beleggers. Lanceerde als
eerste een eigen gedragscode. Naast cv’s
heeft Annexum een niet-beursgenoteerd beleggingsfonds
– met direct en indirect vastgoed
- waarin particulieren in kunnen stappen
vanaf € 50 en waarvan de aandelen op
dagbasis verhandelbaar zijn. Zoekt steeds
naar bijzondere beleggingsobjecten zoals
het Holland Casino Amsterdam dat onlangs tegen een mooie prijs is verkocht aan Ierse
beleggers, het MECC tentoonstellingscomplex
in Amsterdam en recentelijk The Globe
een leisurecentrum in Den Haag.
60 TNT € 533
De beleggingen in onroerend goed bestaan
uit belangen in drie fondsen en een aantal
rechtstreekse beleggingen. Het rendement
op niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen
in Europa bedroeg 15,2% in 2006. Van het
beursgenoteerd onroerend goed wordt bijna
80% in winkels en kantoren belegd. Het streven
is om circa 80% van de onroerend goed
portefeuille in niet-beursgenoteerd onroerend
goed in Europa te beleggen en de overige
20% in beursgenoteerd onroerend goed
en niet-beursgenoteerd onroerend goed in
Azië. Beheerder is TKP Investments die elders
ook apart op de lijst staat.
61 KLM Algemeen Pensioenfonds
€ 528
57% ligt in Europa, rest in VS. Circa 24% bestaat
uit niet-genoteerd vastgoed.
62 Medisch Specialisten (SPMS)
€ 497
In 2006 is de strategische assetmix aangepast
waarbij de weging van vastgoed voor
2007 omhoog is gebracht van 10 naar 15%.
Het fonds streeft naar een verhouding van
30/70 van beleggingen in genoteerd/niet-genoteerde
vastgoedaandelen. Dat ligt in 2006
op 37/63. Momenteel ligt 73% in Europa,
20% in de VS en 7% in Azië/Australië.
63 Van Boom & Slettenhaar
€ 477
Verkocht onlangs het grootste deel van het
vastgoed van haar fondsen in één deal aan
Straet Holding. Komt binnenkort de markt op
met een nieuw fonds, een cv gecombineerd
met de gunstige fiscale uitgangspunten van
een fbi. Dat fonds moet gaan uitgroeien tot
maar liefst € 1 mrd. Beleggingen in kantoren
zullen de hoofdmoot vormen.
64 Euro American Investors Grp
€ 475
CV-aanbieder: Oprichter Herman Bessem is
vorig jaar teruggetreden ten faveure van Dirk
van der Eems, maar blijft betrokken als adviseur.
Is ruim 25 jaar actief in het uitbrengen
van fondsen met voornamelijk Amerikaans
vastgoed. Heeft inmiddels zeven fondsen
lopen met Nederlands vastgoed (winkels,
kantoren en bedrijfsgebouwen).
65 Vastgoed Syndicering NL
€ 475
Sinds 1998 op de markt met woningmaatschappen.
Wordt geleid door Dick van Seventer
die de drijvende kracht was bij de
opzet van de woningmaatschappen bij
Staalbankiers.
66 Hoogovens € 474
Samen met de KLM-pensioenfondsen in
2000 de initiatiefnemer geweest voor de oprichting
van Altera waarin de pensioenfondsen
het beheer van hun vastgoed in sectorfondsen
konden onderbrengen. Rendement
lag in 2006 marginaal onder de benchmark
van 9,8%.
67 Achmea Retail Property Fund
€ 474
Belegt in 63 winkelobjecten (totaal 140.000
m2 en 260 huurders) in 35 Nederlandse gemeenten.
68 Beroepsvervoer over de weg
€ 470
Jaarverslag 2006 nog niet beschikbaar, alleen
omvang directe beleggingen bekend via
assetmanager Achmea Vastgoed.
69 Rabobank € 469
Jaarverslag over 2006 nog beschikbaar, alleen
opgave directe vastgoedbeleggingen.
Rendement over 2005 was 9,3% over gehele
portefeuille inclusief directe en indirecte beleggingen.
Maakte in dat jaar geen gebruik van een benchmark zoals de ROZ/IPD-vastgoedindex
omdat ‘de portefeuille qua sectormix
hiervan te sterk afwijkt.’ Op segmentniveau
bleken de rendementen van woningen,
kantoren en winkels hoger te liggen dan de
ROZ/IPD index.
70 Zeeland Investments Beheer
€ 456
Snel groeiende aanbieder van fondsen met
recreatief vastgoed. Startte in 1999 en beheert
met ZIB Eemhof CV de grootste vastgoed-
CV van Nederland. Heeft inmiddels 18
fondsen op de markt gebracht.
71 Basisfonds Stadionslocaties
€ 454
Het fonds belegt in vastgoed – circa 90%
kantoren - rondom de stations. In 2005 bedroeg
het volume nog € 427 mln. NS Poort
heeft een 51% belang, de rest
