In de rubriek Real Unlockdown bericht de hoofdredacteur van PropertyNL, Wabe van Enk, over opmerkelijke tekenen van herstel van het vastgoed. Vandaag: Het nieuwe werken op het krappe kantoor.
Door Wabe van Enk
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 5, 29 mei 2020
Op de 22ste etage in Viñoly zetelt Savills. Van de vier grote internationale vastgoedadviseurs is het de ‘hoogst gezetene’ op de Amsterdamse Zuidas. Hoofd Nederland Clive Pritchard zou er normaal heel blij om zijn, maar nu, met het nieuwe normaal, heeft hij zijn bedenkingen. Uit onderzoeken van Savills blijkt dat de anderhalvemeter-economie veel grotere gevolgen heeft dan verwacht, en in het bijzonder voor bedrijven die in hoge torens zitten.
Eerder gingen vastgoedadviseurs ervan uit dat er 30% minder kantoorpersoneel aan het werk zou kunnen binnen de anderhalvemeter-zone. Pritchard heeft met zijn bedrijf onderzoek gedaan op basis van ervaringen van de grote beheerportefeuille van Savills in Nederland.
Het anderhalvemeter-proofkantoor van Savills oogt fleurig, met de inmiddels bekend pijlen, ontsmettingspompjes en hygiëne-reminders. Pritchard is echter realistisch: hij denkt dat hij niet meer dan 25% van het kantoorpersoneel kan huisvesten. ‘Bij ons – en ik denk bij de meeste van onze klanten – gaat het in de eerste plaats om de gezondheid van het personeel. Wij gaan er ook van uit dat we tot september niemand kunnen dwingen om naar kantoor te komen. In de tussentijd zullen we experimenteren met maximaal 25%. De logische conclusie voor werkgevers is daarom: investeer vooral in thuiswerkplekken met passende ict.’
Pritchard heeft proeven gedaan waaruit blijkt dat er niet alleen problemen zijn met het kantoor zelf, maar direct al bij het betreden van het kantoor. ‘Om de vereiste afstand in liften te bewaren, zullen mensen van 8 tot 11 uur ’s ochtends bezig zijn om het kantoor te bereiken. Ik voorzie dat kantoren buiten tenten moeten neerzetten, om te voorkomen dat mensen in de regen staan te wachten. Ik voorzie ook problemen met handhaving: ik vraag me af of ik bijvoorbeeld zelf bereid ben mijn klanten te laten wachten.’
Sommige vastgoedadviseurs zien lichtpunten: wanneer de gemiddelde kantooroppervlakte per werkplek groeit, biedt dat kansen voor extra kantoren, dus minder leegstand en zelfs waardestijging. Pritchard denkt daar niet aan. Huisvestingbeslissingen worden niet genomen in een opwelling. Eerst moeten bedrijven deze crisis verwerken.
Savills is de eerste die het verticale transport op de agenda heeft gezet. Misschien moeten we daarvoor de oude oprichter van Randstad, Frits Goldschmeding, raadplegen. In een ver verleden sprak ik de uitzendtycoon, die tot mijn verrassing allemaal berekeningen had gemaakt over de kosten van het wachten voor een lift. Hij had berekend dat een investering in supersnelle liften snel kon worden terugverdiend doordat de mensen meer werktijd overhielden. Het effect zal wel zijn geweest dat Randstedelingen kotsmisselijk aan hun bureau belandden, maar zij waren tenminste op tijd. Wie wil voelen hoe dat gaat, kan de lift op de faculteit Elektrotechniek van de TU Delft beproeven. Zo’n raketlift is de remedie voor als de anderhalvemeter-economie lang gaat duren.
Gerelateerde artikelen:
