Na Patagonia en Van Zadelhoff volgt Van Herk

Een maand terug waren de media in de ban van de megaschenking van Patagonia-oprichter Chouinard. Daarbij vergeleken hield Cor van Zadelhoff een maand terug het schenken van zijn bedrijf aan drie goededoelenstichtingen redelijk onder de radar, ten faveure van de uitbreiding van het bedrijf met Zadelhoff Capital.

Toen werd de vraag opgeworpen of er niet meer in het vat zou zitten, bijvoorbeeld bij Van Herk, en zie daar: in de weekeditie van het Financieele Dagblad komt de Rotterdammer met zijn plannen voor een schenking. ‘Vastgelegd is dat op termijn minimaal driekwart van zijn vermogen wordt verspreid over drie stichtingen, die zich inzetten voor de bestrijding van de ziekte MS waar Van Herk zelf aan lijdt, een andere stichting van zeldzame ziektes en hulp aan jongeren met een achterstandspositie’, aldus het FD. De stichtingen zouden nu beschikken over € 100 mln met bestedingslimiet van € 3 mln per jaar.

Van Herk staat in de recente Quote 500 op de 24ste plaats met een vermogen van € 1,8 mrd. Van Zadelhoff staat op de 115e plaats met € 425 mln. In de PropertyNL Top-101 Private Beleggers staan zij op respectievelijk de 4e en de 26e plaats. Er is dus nog ruimte voor meer mecenassen.

Daarbij is het oppassen geblazen. De Patagonia-oprichter kreeg zeker niet alleen goede publiciteit na de aankondiging van de overdracht naar goede doelenstichtingen. Nummer drie van de Quote, Frits Goldschmeding (€ 5,2 mrd), trok als een van de eersten publiciteit met de Goldschmeding Foundation voor Mens, Werk en Economie, maar krijgt toch vaak een zure pers. Zo is in 2021 het voor het Nederlandse mecenaat recordbedrag van € 33 mln overgemaakt aan deze foundation, maar steeds wordt deze schenking gerelateerd aan de dividend-uitkering van ‘zijn’ bedrijf Randstad, die een veelvoud bedraagt.

Bij goede doelenstichtingen komt het aan op goede gouvernance. Dat is bij een ‘selfmade man’ zoals Van Herk geen vanzelfsprekendheid. Zo is Van Herk bekend van zijn rol bij de beursfondsen Eurocommercial, Vastned en Wereldhave. Hij speelt daar een Angelsaksische aandeelhoudersrol door tegen veel bestuursvoorstellen te stemmen. Zijn rol leidde tot het vertrek van de bestuursvoorzitter van Vastned, Taco de Groot.

Sommigen in de markt vergeven Van Herk zijn eigenwijze opstelling, omdat hij vele miljoenen verlies heeft geleden op zijn beursgenoteerde vastgoedinvesteringen en het niet kan uitstaan dat de euro’s niet zuinig worden aangewend. ‘Alsof ik een monster ben! Ik kan al mijn besluiten beargumenteren en die zijn altijd in het belang van de aandeelhouders’, aldus Van Herk. Daarbij wijzen bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen er fijntjes op dat in de Nederlandse gouvernance de bestuurder aandacht moet hebben voor alle stakeholders en niet alleen voor de aandeelhouders.

De vraag is wie het goede voorbeeld van Goldschmeding, Van Zadelhoff en Van Herk in Nederland gaat volgen.

De voorwaarde voor zo’n stap is vaak dat er in de familie geen opvolgers zijn. De belangrijkste vastgoedfamilie Brenninkmeijer (€ 10 mrd aan vastgoed via Redevco volgens de Top-101) doet heel veel aan goede doelen – 10% van de jaarresultaten – maar heeft tegelijk middelen nodig om de uitdijende familie in stand te houden. De nummers twee en drie in het vastgoed, Rémon Vos en Lesley Bamberger, zijn nog veel te jong voor zo’n stap. Na Van Herk volgt op nummer vijf in PropertyNL Reggeborgh (bij Quote nummer vier) met een winst alleen op vastgoed van € 222 mln in 2021. Dit bedrijf is ontstaan uit de nalatenschap van Dik Wessels, die vijf jaar terug overleed. Hier is de familie aan zet en het is niet bekend of er ook goede doelen spelen.

Er zijn ook zeker kansen bij nummer 6 bij PropertyNL, Mercurius. In Mercurius zijn de belangen van de in 2019 overleden Henk Stienstra ondergebracht, die door PropertyNL zijn ingeschat op € 1,8 mrd. In de Quote 500 komt dit bedrijf niet voor, alleen bij de familiebedrijven. Stienstra heeft een zeer zware raad van commissarissen opgetuigd om de gouvernance in de toekomst veilig te stellen.

Bij de daarop volgende nummers 7 (RJB) en 8 (Urban Interest) speelt dat nieuwe generaties aantreden, en overdracht in stichtingen dus niet voor de hand ligt. In de ranglijst komt dan Marcel Boekhoorn naar voren. Hij investeert met zijn Ramphastos in Ouwehands dierentuin, maar dat hoeft niet louter mecenaat te zijn. Ik heb begrepen dat zijn tweejarige kleuterpanda Fan Xing vrij kostbaar is als huisdier, maar dat daar geen stichting voor nodig is.