Woon-protesteerders in Amsterdam hadden dit weekend gelijk. De adhesie-betuiging van de wethouders Groot Wassink, Balster en Diepeveen is echter hypocriet, aldus hoofdredacteur Wabe van Enk.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 29 september 2021
In het weekend vond in Amsterdam de eerste van een serie woonprotesten plaats. Terecht protest, omdat wonen in Nederland een grondrecht is dat steeds meer mensen niet kunnen uitoefenen. Je kunt discussiëren over de reikwijdte van het recht. Er waren demonstranten die vinden dat je per se in de hoofdstad moet kunnen wonen (‘Almere geen optie’), een voorrecht dat bijna geen enkel westers land kan bieden. Ook heb ik mijn bedenkingen bij juf Kremer, die in het FD stond met een spandoek ‘Juf zoekt dak boven haar hoofd’, omdat zij de huur niet kan opbrengen nu haar partner weg is. Ik hoop dat iemand juf aan het verstand brengt dat het woonrecht er niet is om de gevolgen van een scheiding op te vangen.
Verantwoordelijkheid afwentelen
Veel erger dan deze mensen in een al dan niet terechte slachtofferrol, zijn de mensen die verantwoordelijk zijn voor deze woningnood en deze proberen af te wentelen. Zo schreven drie wethouders van Amsterdam (Groot Wassink), Den Haag (Balster) en Utrecht (Diepeveen) ‘vierkant achter dit woonprotest’ te staan. Het woonprotest is echter gericht op de grootste veroorzakers van die woningnood: de gemeenten die onvoldoende vaart maakten met bouwlocaties en die met een wolk aan regels versnellingen hebben gefrustreerd. In plaats van een mea culpa op de Dam, wijzen de drie op ‘de strijd tegen het failliet van de woningmarkt’. De drie wethouders doen daarmee net alsof een ‘onzichtbare hand’ de woningmarkt aanstuurt op een faillissement, maar zij vergeten dat zij aan de knoppen zitten met hun gemeentelijke grondbedrijven.
Corporatie als excuus
Zij zijn daarmee niet de enigen. Zo is voor een goed werkende woningmarkt een corporatiesector nodig die weer investeert, hetgeen door onder meer de verhuurdersheffing niet lekker loopt. Verantwoordelijken zoals Goot Wassink, Balster en Diepeveen misbruiken deze corporatierol echter als excuus voor de eigen verantwoordelijkheid.
Een ander excuus zijn de ‘speculanten’. Veel mensen protesteerden met spandoeken met prins Bernhard als kop van jut. De drie wethouders negeren het verschil tussen speculatie en belegging. Speculanten verwerven gebouwen met als enig doel ze te verkopen wanneer ze meer waard zijn geworden. Beleggers daarentegen verwerven woningen voor langjarige huurinkomsten. Speculanten vervullen vaak een kwalijke rol, door woningen aan de voorraad te onttrekken en door gebouwen te laten verpauperen. Een recent voorbeeld hiervan geeft het beursfonds Bever, dat panden laat verpauperen in de hoop dat gemeenten op den duur de hoofdprijs betalen.
Meer middelen
Beleggers daarentegen, zoals Bernhard, investeren in woningen, die ze graag zo goed mogelijk verhuren. Ze onttrekken daarmee geen woningen en ze zorgen dat er voor de woningsector als totaal meer middelen beschikbaar zijn. Wel onttrekken beleggers woningen aan de koopwoningmarkt, zodat er meer huurwoningen komen.
Gemeenten moeten dus zorgen dat er voldoende locaties zijn voor koopwoningen, zodat deze markt niet te krap wordt. Tegelijk moeten zij zorgen dat zij met lage grondprijzen de voorraad sociale huurwoningen op peil houden. Als de drie wethouders dat gaan doen, neemt de schaarste af en normaliseren de prijzen.
Dat is in de eerste plaats goed voor de demonstranten wier woonrecht is ontzegd. In de tweede plaats is het beter dan te schelden op beleggers. Zij zullen het wegvallen van schaarste in hun portemonnee voelen, maar dat gevoel is wel een eerlijk marktrisico. Daarom een oproep aan demonstranten in Rotterdam en Den Haag: pas op voor meelopers die de terechte demonstratie misbruiken om hun eigen straatje schoon te vegen.
