Corporatiewoning harder geraakt door klimaatverandering

Dat blijkt uit onderzoek van de Dutch Green Building Council (DGBC) en Climate Adaptation Services (CAS). Volgens de onderzoekers krijgen drie van de vier corporatiewoningen te maken met bovengemiddeld veel warme ‘plaknachten’ ten opzichte van de gemiddelde woning in Nederland.

Een derde van de markt onderzocht

In het onderzoek zijn 830.000 woningen van 53 corporaties onderzocht op de mate waarin ze worden blootgesteld aan hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen. De woningen vertegenwoordigen ruim een derde van alle corporatiewoningen in Nederland en ongeveer 10% van de totale woningvoorraad.

75% van de onderzochte corporatiewoningen heeft een middelhoge of hoge blootstelling aan hittestress door warme nachten, tegenover 55% landelijk. Ook zijn ze gevoeliger voor grondwateroverlast (37% tegen 27%) en wateroverlast bij hevige buien (33% tegen 25%). Funderingsproblematiek zoals paalrot, speelt maar voor 5% van de corporatiewoningen, tegen 3% landelijk. ‘Maar de mogelijke schade per woning is aanzienlijk.’

Er is ook stapeling van problemen: in sommige buurten spelen meerdere klimaateffecten tegelijk, wat de opgave groter maakt. Corporaties moeten wat de onderzoekers betreft tijdig investeren in aanpassingen en gaan samenwerken omdat huurders vaak weinig mogelijkheden hebben om dreigende klimaatproblemen zelf te lijf te gaan. ‘Ze hebben vaak beperkte financiële ruimte en worden daarnaast geconfronteerd met strenge regels rond zelf aangebrachte verbeteringen in hun huurwoning.’ Samenwerking is goed mogelijk, want in 272 buurten zijn meerdere corporaties actief in gebieden waar minstens twee thema's tegelijk spelen.

Kwetsbaarheid nog niet in beeld

Volgens DGBC en CAS is het het eerste grootschalige onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering voor woningcorporaties in Nederland. ‘Het onderzoek maakt onderscheid in blootstelling en kwetsbaarheid: zo kan een woning door de ligging in een versteende wijk flink worden blootgesteld aan hitte, maar daarvoor minder kwetsbaar zijn, bijvoorbeeld dankzij zonwering aan de buitenzijde. Voor de genoemde klimaateffecten is in dit onderzoek de blootstelling geanalyseerd.’ De kwetsbaarheid is nog niet onderzocht: ‘Die kan volgen zodra corporaties hun woningkenmerken in beeld hebben gebracht.’

Keuzes maken

Liesbeth Spies, voorzitter van corporatievereniging Aedes, ziet de noodzaak van klimaataanpassingen, maar wijst ook op de bouwopgave. ‘Dit alles moet worden betaald met geld opgebracht door sociale huurders. Dat betekent keuzes maken.’ Spies wil samenwerken, maar dan in bredere zin: ‘Klimaatadaptatie vereist nauwe samenwerking tussen woningcorporaties, overheden, Rijk, waterschappen, de financiële sector én bewoners. Het is een verantwoordelijkheid van alle sectoren in Nederland.’

Het rapport doet aanbevelingen voor te nemen stappen, zoals ten eerste onderzoeken hoe kwetsbaar woningen daadwerkelijk zijn en uitbreiding van het onderzoek naar alle corporatiewoningen in Nederland. Daarnaast komen de onderzoekers met basistips als investeren in vergroening, heldere communicatie aan huurders, vastleggen van verantwoordelijkheden en samenwerken. Voor de analyse is gebruik gemaakt van het Framework Climate Adaptive Buildings (FCAB), een methode ontwikkeld door DGBC en 40 partners uit de bouw- en vastgoedsector.

Huiseigenaren nemen (ook) geen klimaatactie

Overigens kunnen eigenaren van een koopwoning ook nog wel een tandje bijzetten, blijkt uit onderzoek van Nationale-Nederlanden: 5% van hen geeft prioriteit aan bescherming van hun huis tegen de gevolgen van klimaatverandering. Zeven op de tien huiseigenaren denken dat hun eigen huis geen risico loopt op klimaatschade.

In plaats van klimaataanpassingen kiezen ze voor esthetische verbeteringen, energiezuinige aanpassingen of maatregelen die goed zijn voor de gezondheid. Desondanks erkent de helft van de huiseigenaren dat klimaatverandering een groot probleem is.