Column Jeppe de Boer: Tijd voor voorzichtig optimisme

Zuchten van verlichting beginnen op te stijgen in vastgoedkringen, nu Rutte IV echt ten einde komt. Van het komende kabinet valt van alles te zeggen, maar slechter dan nu kan het beleid bijna niet worden voor vastgoed. Zelden werd een bedrijfstak zo gericht en zo hard aangepakt als de vastgoedindustrie. Fiscaal kregen we de verhoging de overdrachtsbelasting, het afschaffen van de vastgoed-FBI, de renteaftrekbeperking en de extreem ongelukkige Box 3-maatregelen. Boven op deze giftige cocktail kwam ook nog de ingrijpende nieuwe huurwet.

De stortvloed van Haagse ingrepen viel op een industrie die het toch al niet makkelijk had. Eerst kwamen de corona-beperkingen, die heel Nederland weghielden uit kantoren, winkels, hotels en restaurants. Toen bracht de oorlog in Oekraïne een recordhoge inflatie en exploderende rentekosten. Was er iemand in Den Haag die keek en luisterde naar onze industrie en ergens over nadacht? Heeft de vastgoedlobby iets voor elkaar gekregen in de fiscale sfeer?

Zoals altijd houdt de vastgoedindustrie zich collectief groot: ‘Buiten is het slecht, maar bij ons gaat het goed’. De werkelijkheid is steeds vaker anders. Internationale beleggers zijn de grens over gejaagd, particulieren blijven in spaargeld of gaan ook over de grens. Zonder nieuw geld valt heel veel stil. Ontwikkelaars, beleggingsadviseurs en architecten zul je zelden horen klagen, maar de wanhoop wordt soms heel pijnlijk zichtbaar. Het is een kwestie van tijd tot de bouwsector ook geraakt wordt.

De aanzwellende perfecte storm binnen vastgoed is een probleem voor heel Nederland. Zonder architecten, ontwikkelaars, beleggingsadviseurs en bouwers kunnen we fluiten naar een miljoen nieuwe woningen. Haagse gelijkheidsfetisjisten die deze sector als vette prooi zagen, bereiken zo juist meer ongelijkheid. Vastgoed wordt de komende jaren alleen maar nog schaarser. Iedereen kan bedenken wat schaarste met prijzen doet.

Als kind van de jaren zeventig en tachtig heb ik slechte herinneringen aan ijdel idealisme en opportunisme in de politiek. Met een failliet bedrijfsleven en torenhoge werkloosheid werd Nederland een grauw en pessimistisch land. Gelukkig heb ik toen ook gezien dat in dit land van kooplieden en dominees, de kooplieden hun stem altijd herwinnen. Daarom durf ik nu iets optimistischer naar de toekomst te kijken.

Uit het Hoofdlijnenakkoord tussen de nieuwe coalitiepartijen klinkt een nieuw en marktvriendelijker geluid. Het onderkent dat recente fiscale maatregelen averechts hebben gewerkt voor de woningmarkt. Daarnaast spreekt het van maatregelen om private huur, middenhuur en vrije huur aantrekkelijker te maken. Tenslotte rept het akkoord van het verminderen van regeldruk en waar mogelijk de belastingdruk om het bouwen van private huurwoningen te stimuleren.

Het is positief dat we af zijn van de uitgesproken antivastgoedmarktkoers van Rutte IV. Wel mis ik nog de nodige aandacht voor de cruciale rol van kapitaalmarkten. Geld voor nieuwbouw komt niet uit de lucht vallen en de vrije middelen van Nederlandse pensioenfondsen zijn beperkt. Gebrek aan investeringsgeld is dus met afstand het centrale probleem voor de woningmarkt.

Hopelijk is het niet te laat voor de vastgoedlobby om het nieuwe kabinet nu wel op het juiste spoor te zetten. Laten we ons dit keer niet weer blindstaren huurprijsbeleid en grondpolitiek. De echte meters zijn te maken in de fiscale sfeer. Met een paar eenvoudige aanpassingen komt er weer wat financiële muziek in de markt, zodat vastgoedbeleggers weer naar Nederland willen kijken. Zet het kabinet aan om vaart maken met een gemoderniseerde Box 3-heffing, eentje die particulieren niet straft voor hun vastgoedbeleggingen. Moedig Den Haag aan om te stoppen met extra renteaftrekbeperkingen die zakelijke vastgoedbeleggers wegjagen. En laat het kabinet snel iets doen aan de overdrachtsbelasting, die nergens op aarde zo hoog is.

Jeppe de Boer is managing partner bij Annexum