Gabriëlle Klaver werkt sinds oprichting bij PropertyNL, Hajo van den Ende sinds vorig jaar. Zij geven een kijkje achter de schermen en voorspellen een vrouwenrevolte in vastgoed.
Door Wabe van Enk
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 1, 29 januari 2021
Gabriëlle Klaver koos 20 jaar terug voor starter PropertyNL. Zij werkte daarvoor bij Vastgoedmarkt, destijds onderdeel van Wolters Kluwer. Waarom van een beursfonds naar een starter?
Gabriëlle: ‘Ik kwam bij Vastgoedmarkt toen de redactie aan het Museumplein in Amsterdam zat. Wij moesten toen verhuizen naar het Haagse Ten Hagen Stam en vonden dat een beetje saai. We waren misschien gewoon arrogant en vonden het reuze spannend om met de hele redactie een eigen bedrijf te beginnen in het WTC in Amsterdam.’
Hajo: ‘Ik wist niet dat jij aan het Museumplein hebt gewerkt, nota bene vlak bij Villa Alsberg (met een vraagprijs van € 36 mln de op één na duurste woning in Nederland, zie in deze editie Topwoning op p. 48). In dit gebouw aan de Honthorststraat is een particulier museum gevestigd. Ik wilde erheen met mijn Museumjaarkaart, maar het is niet erkend.’
Researcher Hajo ziet een transactie voor 2021 in het verschiet liggen en neemt zich voor te gaan bellen met eigenaar Luigi Prins.
Gabriëlle, wat valt je op in jouw interviews van de afgelopen twee decennia?
‘Dat er zo weinig vrouwen bij zitten. Ik heb gesproken met Monique en Nicole Maarsen toen zij zich nog vooral met projectontwikkeling bezighielden. Nu is Monique directeur van de Maarsen Groep en Nicole coo bij Syntrus Achmea. Bekend is ook Karin Laglas (MAB, OVG, Ymere), maar het is toch opvallend weinig vergeleken met de honderden mannen die ik gesproken heb. Bij PropertyEU komen veel meer vrouwelijke ceo’s naar voren. In Engeland, maar ook in Duitsland, is de situatie veel gunstiger. In Nederland ligt dat bij de overheid anders. Zo heb ik minister Cramer geïnterviewd en onlangs ex-minister Sybilla Dekker. Het meest vrouwonvriendelijk vond ik de corporatiesector. Ik had een interview met voorzitter Marc Calon, en toen mijn mannelijke collega arriveerde, draaide hij zich naar hem om en negeerde me volledig.’
Hajo heeft een opleiding gehad bij een van de weinige vrouwelijke makelaars in het commercieel vastgoed, Ans de Wijn. Wat is zijn ervaring?
‘Dat is een dame die zich goed weet te handhaven in het vastgoed. Als ik afga op de bijeenkomsten van Fresh, de vereniging van vastgoedstudenten, in de afgelopen jaren, dan gaat er ook wel wat veranderen. De dames spreken de taal van het vastgoed en laten zich niet uit het veld slaan door vlotte babbels van sommige vastgoedjongens. Let op: zij beklimmen straks de apenrots in het vastgoed.’
Gabriëlle, hoe zit het met andere minderheden die je hebt geïnterviewd?
‘Ook verbazingwekkend. Wij hebben te maken gehad met Farid Azarkan toen hij nog niet bij Denk zat, maar bij het Rijksgebouwendienst, maar dat is het zo’n beetje. Dat is wel vreemd, want alle projectontwikkelaars vertellen dat ze gericht zijn op de gebruiker, maar ik vraag me af of ze die gebruiker echt kennen. In elk geval werkt er bij geen enkele ontwikkelaar ook maar een beetje een doorsnede van de Nederlandse bevolking. Hoe krijg je daar dan feeling mee? De enige die dat ten minste expliciet benoemt is Bart Meijer van MRP, die zich bijvoorbeeld heeft verdiept in het winkelgedrag van allochtonen. Overigens komt dit gebrek tijdens interviews met ontwikkelaars bijna nooit naar voren: die gesprekken zijn meestal heel inspirerend. Ontwikkelaars moeten het hebben van communicatie en verbindingen leggen tussen partijen.’
Als jullie aan een ontwikkelaar denken die het vak beheerst, aan wie denk je dan?
Gabriëlle: ‘Ik denk aan Coen van Oostrom, al zullen veel lezers het daar niet mee eens zijn. Zij vinden zijn focus op duurzaamheid en nu technologie een marketing-gimmick. Ik weet ook wel die hij niet het wiel uitvindt, maar ik vind dat zijn bedrijf een duidelijk profiel heeft. Daar kunnen anderen alleen maar jaloers op zijn. En dat zijn ze dan ook.’
Hajo: ‘Ik kan daar nog niet over oordelen, maar ik weet wel dat Coen van Oostrom huurders een goed gevoel geeft. Een vriend van mij was ontzettend trots toen hij bij Deloitte werd aangenomen in het eerste Edge-kantoor. We moesten meteen gaan kijken en met de smartphone het klimaat gaan beïnvloeden en de kleding laten stomen.’
Het vastgoed heeft ook het imago van foute mannen. Klopt dat?
Gabriëlle: ‘Mijn allereerste interview ooit was bij Eurocommerce. Zeker achteraf, toen duidelijk werd hoe fout het zat, was dat nogal een vuurdoop. Ik vond het best een vreemd gesprek, maar had toen nog geen vergelijkingsmateriaal. Later hebben we uitgezocht dat bijna alle opgegeven huurwaarden van Eurocommerce € 100 per vierkante meter hoger lagen dan kantoren in de omgeving. Volgens Eurocommerce was dat omdat het veel betere kantoren waren en financiers en beleggers pikten dat kennelijk. Uiteindelijk kwam uit dat de huurders op een andere manier werden ‘gecompenseerd’. Later hebben we Visser zelf nog geïnterviewd en zijn stallen bekeken. Dat was ook een bijzonder gesprek. Maar dat was voordat het spel niet meer werkte, hij papieren ging vervalsen en uiteindelijk is veroordeeld.’
Hajo: ‘Ik ken de paardenwereld een beetje en die verbaast zich er nog altijd over dat Visser nog voorthobbelt met zijn kar in Gorssel en dat zijn broer op tijd naar Engeland is verhuisd. Volgens mij zit er nog een verhaal in.’
Heeft zo’n affaire je beïnvloed?
Gabriëlle: ‘Bij PropertyNL richten ons op deals en hebben we de tijd niet om eventuele boefjes te ontmaskeren. Wel zijn we alerter op bijzondere zaken. Zo heb ik Roger Lips geïnterviewd voordat hij uitweek naar Dubai. Hij eiste dat alle rechten van de foto bij het artikel bij hem bleven. Dat is niet gebruikelijk. Dan vermoed je al dat er een tijd komt dat een foto tegen je gebruikt kan worden. Ik heb een zwak voor Erik de Vlieger, die we ook geïnterviewd hebben. Wij konden hem confronteren met de transacties met Endstra. Hij zei toen te zullen ontvlechten en dat deed dat vervolgens ook. Dat vond ik sterk. Hij heeft echter na zijn vrijspraak nooit meer grote transacties gedaan, en ik heb me wel afgevraagd of dat terecht was.’
Hajo: ‘Ik denk dat het sterk is van PropertyNL dat het alleen op eigen onderzoek afgaat. Ik ken zelf nog niet zo veel bekende vastgoedmensen, maar wel de verhalen van hun dochters. Dan krijg je een ander beeld. Met mijn band Tzigane Swing ben ik bijvoorbeeld een paar keer naar Saint Tropez geweest en heb toen heel leuk zitten kletsen met Harry Mens. Ik kreeg daar een heel andere indruk van hem dan zijn imago in andere media. Zo had hij een vooruitziende blik op de markt voor crematoria, voordat corona losging. Waarom heb jij Mens eigenlijk nooit geïnterviewd, Gabriëlle?’
Gabriëlle: ‘Wij hebben altijd de transacties van Mens Makelaars vermeld, maar Harry Mens is gewoon niet zo’n grote partij. Dat is de reden. Wabe heeft hem wel geïnterviewd naar aanleiding van zijn boek en is een keer in zijn programma geweest.’
Sommigen vinden dat PropertyNL zich in de toekomst kritischer moet opstellen.
Gabriëlle: ‘PropertyNL volgt een hele markt, en daarbij zijn interviews vaak momentopnames. Ook moet je je realiseren dat je geïnterviewde ook je lezer is, en daarom gaan we zelden met gestrekt been een gesprek in. Dat kan een nadeel zijn, maar heeft als voordeel dat zo’n gesprek ook ruimte biedt voor off the record-opmerkingen. Die publiceer je niet, maar gebruik je wel – zonder namen te noemen – in achtergrondverhalen en onderzoeken. Die worden daar beter van. Op zo’n manier krijg je, gecombineerd met onze onderzoeken, een veel breder overzicht van de markt. Verhalen over criminelen zijn spectaculair, maar bepalen gelukkig maar een marginaal deel van de markt. Kijk naar de Klimop-affaire. De belangrijkste speler van Bouwfonds was niet Van Vlijmen, maar Henk van Zandvoort, voormalig directeur Bouwfonds-woningen. Ik heb een interview met hem gehad waaruit bleek dat hij niets had zien aankomen. Ik heb nooit iemand gesproken die vond dat hij niet integer was. Je kunt dus zeker niet alles zien aankomen, en als journalist helemaal niet. Onze lezer heeft behoefte aan de hele markt, en niet aan alle details van één partij.’
Hoe worden jullie in de markt behandeld?
Gabriëlle: ‘Zo af en toe is iemand boos door de telefoon, maar eigenlijk komen we daar altijd wel uit. Veel mensen in het vastgoed zijn niet gewend aan journalisten en praten alsof ik familie ben. Dan schrikken ze als het op papier staat. Het is jammer dat veel pr-medewerkers te weinig weten wat interessant is voor de markt. Van hen heb je dus vaker last van dan voordeel. Het mooiste is een directeur met een neus voor nieuws, die jou tijdig inschakelt voor primeurs. Daar profiteert zijn organisatie overigens het meeste van. Als ik toch een voorbeeld moet noemen onder de velen die dat heel goed doen, dan denk ik aan Hans Gosewehr, de vroegere partner van Van Gool Elburg. Die kent het spel.’
Hajo: ‘Ik ben gekomen op een moment dat het leveren van alle deals met prijs bij bepaalde partijen minder vanzelfsprekend is. Ik zie wel dat PropertyNL overal respect krijgt vanwege de research. Ik ben ervoor om te laten zien dat de lokale expertise van makelaars belangrijk is voor deze markt. PropertyNL kiest nu ook voor een regionale aanpak, te beginnen in Brabant. Hierbij enquêteren we niet alleen de makelaars uit die regio voor de februari-editie, maar ook overheden en eindgebruikers. Daarmee helpen we de markt en plaatsen we de echte dealmakers op de voorgrond.’
Gerelateerde artikelen:
