Winkelleegstand binnensteden loopt weer op

In het eerste kwartaal nam het aantal toe zodat er nu 2500 winkels te huur staan, 8,3% van het totaal. Vooral kleinere plaatsen hebben het zwaar en kampen met 11% leegstand. Een groot deel daarvan staat al langer dan een jaar te huur. Dit blijkt uit Het veranderd winkellandschap in Nederlandse binnensteden van vastgoedadviseur Colliers.

De leegstand loopt nu op door de stijgende kosten voor winkeliers en coronaschulden die moeten worden terugbetaald. ‘Dit leidt tot faillissementen of sluiting van een deel van de winkels. Tegelijkertijd zijn er ondernemers die juist kansen zien, alleen is deze groep een stuk kleiner,’ zegt winkelvastgoedspecialist Bart van der Meer. ‘Daarnaast maakt online shoppen het overbodig om op elke hoek van de straat een verkooppunt te hebben. Merken kiezen vaker voor één grote showroom in de belangrijkste winkelstraat van de stad.’

Grote verschillen

In de vijf grootste stadscentra gaat het een stuk beter dan in andere plaatsen. Toch steeg ook hier de leegstand tot gemiddeld 6,1% met Rotterdam als negatieve uitschieter met 10%. Opvallend is ook de hoge leegstand van meer dan 8,3% in de volgende steden: Maastricht, Arnhem, Nijmegen, Breda, Tilburg, Enschede, Apeldoorn en Amersfoort.

In steden met 70.000 tot 100.000 inwoners heeft inmiddels één op de tien winkels geen huurder. Zij hebben veel concurrentie van grotere steden waar mensen liever een dagje naartoe gaan en wijkwinkelcentra voor dagelijkse boodschappen.

Gemak en verzorging

Het aandeel detailhandel in de binnenstedelijke winkelstraat daalt al jaren. Inmiddels bestaat meer dan de helft van de winkelruimten uit horeca, dienstverlening of cultuur & ontspanning. Het zijn vooral de fastfoodzaken die hard groeien in aantal. In Rotterdam kwamen er vorig jaar maar liefst 34 bij, een stijging van 60%. Met vijf nieuwe vestigingen in Nederlandse binnensteden was Starbucks de snelst groeiende koffieketen. Snel wat eten of drinken wordt nog makkelijker voor de consument.

De groei van zaken in persoonlijke verzorging zet door. Alleen al vorig jaar kwamen er 39 nieuwe tattoo- en piercingshops bij. Ook nagelstudio’s, schoonheidssalons en kappers zijn steeds vaker te zien. Het aantal zaken met tweedehandskleding en waar mensen hun elektronische apparaten kunnen laten repareren, zijn daarnaast in opmars. Daarmee lijkt er oog te zijn voor verduurzaming. Kledingwinkels zijn er steeds minder. Afgelopen jaar verdwenen er meer dan honderd en in de afgelopen tien jaar zelfs meer dan duizend.

Actieve rol gemeente

Ruimte is schaars en daarom kijkt de samenleving steeds kritischer naar ongebruikt vastgoed. De overheid kan met een duidelijke visie, flexibele bestemmingsplannen en gerichte investeringen transformaties aanjagen. Leeuwarden en Eindhoven bestrijden succesvol de leegstand en zijn bereid vastgoed op te kopen en hun binnenstad aantrekkelijker te maken. 

‘Binnensteden moeten compacter worden met een rijke mix aan functies,’ vult Bart van der Meer aan. ‘Niet alleen winkelen, maar meer wonen, werken, diensten, horeca én cultuur. Daar profiteren bewoners, bezoekers, ondernemers, vastgoedeigenaren én gemeenten van.’