Wim Beelen: Ontwikkelen tegen de stroom in

Na de verkoop van de Amsterdam Logistic Cityhub (ALC) richt Larendael met Wim Beelen aan het hoofd zich nu op de Dutch Superyacht Tech Campus (DSTC), eveneens in het westelijk havengebied van Amsterdam.

Larendael begon met de ontwikkeling van de ALC in 2019 en verkocht het project in augustus 2021 voor € 307 mln aan CTP van Rémon Vos. Het was de grootste single-asset transactie in logistiek vastgoed in Nederland ooit. ‘Ik heb het aan CTP verkocht voor € 307 mln, maar mijn beste bieding was € 426 mln’, zegt Beelen nu.

Maakbedrijven terugbrengen

Het voorzag Beelen van het benodigde kapitaal om in de zomer van 2021 het ADM-terrein aan te kopen voor € 104 mln, met als doel een van de meest spraakmakende ontwikkelingen te realiseren. Beelen, die meteen na school als matroos ging werken, wil met zijn plannen de scheepsbouw terugbrengen naar de Amsterdamse haven, nu in de vorm van luxueuze superjachten tot 200 meter lang. De plannen daarvoor zijn al zo ver dat in januari 2025 de aanleg kan beginnen. ‘Tweeëntwintig van de dertig vergunningen hebben we al. We gaan hier prachtige ontwikkelingen neerzetten voor bedrijven die dat nodig hebben’, vertelt Beelen enthousiast in het werkkantoor van Larendael, een tweelaagse bouwkeet aan de Siciliëweg in Amsterdam. Op een van de bureaus liggen twee verrekijkers om het gebied goed in de gaten te houden. Beelen: ‘Wij promoten de maakindustrie op de beste plekken, hoe leuk is dat? Deze industrie is op deze manier goed bereikbaar, heeft ruimte en geeft geen overlast voor burgers. Dat is wat Nederland nodig heeft. Dat we dingen blijven maken om ons land in leven te houden. Ik zou ook de Zuidas afbreken en daar weer maakbedrijven neerzetten in plaats van kantoren met mensen die praten.’

Rechtszaken

Het ADM-terrein waar Larendael kantoor houdt, werd drie jaar geleden bepaald niet schoon overgedragen. Niet alleen werd het terrein van 60 ha gebruikt door ongeveer tweehonderd krakers, ook lagen er kegelschepen aangemeerd, stonden – en staan – er twee windmolens op privéterrein en zit het Amsterdamse havenkantoor er met een vestiging op ADM-grond. Maar Beelen durfde het wel aan. Hij nam een aantal claims van de vorige eigenaren Chidda en Amstelimmo tegen het Havenbedrijf over en wilde in gesprek, want Beelen had plannen.

Omdat Larendael op het nieuw verworven terrein nog langer weigerde schepen te laten aanmeren bij het ADM-terrein, stapte het Amsterdamse Havenbedrijf naar de rechter. In hoger beroep werd Beelen in het gelijk gesteld. De schepen moeten weg.

Ook onlangs had Beelen een aanvaring met de gemeente Amsterdam, waarbij de rechter hem in het gelijk stelde. Beelen wil op een van zijn websites in afleveringen vertellen over zijn ervaringen met ambtenaren en daarbij hun naam kunnen noemen en die van hun advocaat. Daarbij betitelde hij een ambtenaar in kwestie als ‘leugenachtig’. De rechter vond de teksten uiteindelijk niet ‘onnodig diffamerend’ en vond ook dat ‘leugenachtig’ was toegestaan onder de vrijheid van meningsuiting. 2–0 voor Beelen.

Tegenwerking

Op zijn beurt eist Beelen € 130 mln van het Havenbedrijf, juist omdat het jarenlang gebruikgemaakt heeft van de kades, maar niet heeft meebetaald aan het onderhoud ervan. Ook zijn er gederfde inkomsten, omdat het terrein vanwege de aanwezigheid van krakers niet kon worden ontwikkeld. Die krakers gingen daar destijds heen op instigatie van de gemeente, wat Beelen uitvond via een van de vele wob-verzoeken die Larendael heeft ingediend. Beelen heeft zijn vorderingen ingediend bij het Havenbedrijf en bij het gemeentebestuur. Een dezer dagen komt de zaak voor.

‘De helft van de drie jaar dat we nu bezig zijn, hebben we in de rechtbank gezeten’, zegt Beelen, die zich enorm tegengewerkt voelt door de gemeente Amsterdam. ‘Wij hebben twee zaken aangespannen en zij tweeëntwintig tegen ons. Zij vertragen juridische procedures anderhalf jaar en wij moeten binnen vier dagen opdraven in de rechtbank. En we weten niet wat het doel van de gemeente nu precies is.’

Hij snapt niet wat een groot apparaat van ambtenaren bezielt om zijn pijlen te richten op de persoon Wim Beelen en zijn zakelijke initiatieven. ‘Ik wil het begrijpen, maar ik kan het niet. Ze voelen zich bedreigd, niet door mij, maar doordat ze fouten hebben gemaakt zonder dat te durven erkennen. Vervolgens verschuilen ze zich achter het systeem.’

Van het kastje naar de muur

Wat hij aantrof na aankoop van het oude ADM-terrein ‘was één grote bende; het lag bijvoorbeeld vol met schepen die de gemeente hier neerlegde’. Het terrein van 60 ha, dat voor 20 ha water was, is volledig eigendom van Larendael. Er rust niet zoals bij de meeste andere gronden in Amsterdam erfpacht op. De gemeente en het havenbedrijf gebruikten het zonder dat ze eigenaar waren. En toch is het aanvragen van bouwvergunningen die netjes binnen het bestemmingsplan passen volgens Beelen een moeizaam proces. ‘Gemeente en haven maken telkens tot de laatste snik bezwaar’, vertelt hij. ‘Onder het motto ‘we vinden het allemaal prachtig’ vragen ze eerst om uitstel en maken dan pro forma bezwaar. Elke procedure die normaal in zes weken doorlopen wordt, duurt twee tot tweeënhalf jaar.’ Daarbij wijzen ze ook nog naar elkaar, en wordt Larendael van het kastje naar de muur gestuurd. Ook hierbij vond Beelen na – alweer – het indienen van wob-verzoeken uit dat gemeente en haven tweemaal per week overleg hebben, dus heus wel van elkaar weten hoe de zaken ervoor staan. Beelen: ‘Dat is superverdrietig, want dat onnodig vertragen van aanvragen en procedures kost de burger en de belastingbetaler mega veel geld.’

Ook Larendael kost het in dit stadium geld, maar het bedrijf heeft geen financiers die zich zouden kunnen terugtrekken of druk uitoefenen op Beelen om water bij de wijn te doen. Hij lijkt zich dan ook geen zorgen te maken over de kosten, want uiteindelijk, zo verwacht hij, zal de gemeente moeten betalen.

Bizarre situatie

Beelen concludeert op grond van haar gedrag dat de gemeente het ADM-terrein terug wil hebben. ‘Ze hebben het dertig jaar geleden voor anderhalf miljoen gulden verkocht en sindsdien doen ze niets anders dan ruziemaken. Ze gaan je afgrendelen, je stapje voor stapje de toegang tot het terrein ontnemen. Daar is de blokkade met schepen een voorbeeld van. Ze proberen me melaats te maken.’ Beelen vindt het een ‘bizarre situatie’, hoe de gemeente omgaat met vergunningen die zij aan zichzelf verstrekt. Het is in strijd met het gelijkheidsbeginsel en er tegenin gaan is een langdurige en moeizame zaak.

‘Dit zijn trouwens geen Wim Beelen-problemen. In de hele stad vind je deze problemen terug’, aldus Beelen. ‘Iedereen is bang van de gemeente Amsterdam. Dat is ook een van de redenen waarom wij dit nu allemaal bekend maken en daar gewoon eerlijk over communiceren.’ Het chagrijn wordt er intussen alleen maar groter door, zegt Beelen, ‘want uiteindelijk wil je gewoon mooie dingen creëren, zonder negatieve energie’.

Visionaire plannen

Beelen denkt dat het havengebied talloze mogelijkheden biedt voor bedrijven. Die zouden uit dichtbevolkte gebieden zoals woonwijken verplaatst kunnen worden. Beelen: ‘We hebben in Nederland maar een beperkte hoeveelheid grond, dus die moet je goed inzetten. Waar nu een scheepswerf zit, moet dan woningbouw komen. Daar heb je visionaire plannen voor nodig. Dat is altijd zo. En je moet ook nog even de brug maken van het plan naar de daadwerkelijke realisatie.’ Hij denkt daarbij aan de scheepsbouwer Damen in Amsterdam-Noord, die volgens hem gemakkelijk verplaatst had kunnen worden. Beelen heeft Damen enige tijd geleden aangeboden om zijn voormalige ADM-terrein te huren. Hiermee ging de gemeente toen niet akkoord.

Het ADM-terrein moet nu de toekomstige thuisbasis worden van de Dutch Superyacht Tech Campus (DSTC). Het is het derde project in de Amsterdamse haven waarmee Beelen problemen heeft gekregen. Een van de andere projecten was de geplande overname van het AEB (Afval Energie Bedrijf) door de Beelen Groep in 2019. Beelen had destijds een overname van het in problemen verkerende bedrijf voor ogen op dezelfde manier als in Rotterdam in 2016 was gebeurd met AVR, toen dat werd overgenomen door een aantal private-equity fondsen. Daar was in de afspraken een 25-jarig contract bij inbegrepen. Beelen meende dat iets vergelijkbaars in Amsterdam mogelijk moest zijn, maar toen heette het plots staatssteun. Het zit hem nog altijd dwars, omdat hij niet begrijpt waarom het zo moest gaan. Beelen: ‘Wat willen jullie, vragen we aan de gemeente, maar niemand geeft antwoord.’

Lange adem

Als er al wantrouwen zou zijn geweest jegens Beelens financiële slagkracht, dan heeft die zich wel bewezen met de verkoop van de Amsterdam Logistic Cityhub. ‘Het is precies geworden zoals ik het had gepland’, zegt Beelen. ‘Wij ontwikkelen voor honderd jaar. Dat doe je niet even, maar de ALC heb ik in drie jaar gedaan, zonder rechtszaken.’ Ook de Dutch Superyacht Tech Campus (DSTC) gaat er komen. Het wordt een maakindustriecampus aan het water, met toegang over de weg en over water en met een helipad. ‘Wij maken hier vastgoed voor gebruikers, niet voor beleggers’, zegt Beelen. ‘Let maar op, over zeven of acht jaar gaat dat werken.’ Hij voorziet op termijn een complex met een investeringsvolume van € 2 mrd en werkgelegenheid voor drieduizend mensen. Ondanks de lopende rechtszaken en ondanks wat hij ervaart als tegenwerking van de gemeente Amsterdam heeft Beelen er het volste vertrouwen in, want hij heeft een lange adem. ‘Grond waait niet weg, en grond wordt zelden minder waard.’

Wie is Wim Beelen?
‘Ik ben een ondernemer op gevoel. Er komen dingen op mijn pad, en dan vraag ik me af: wat zou ik hier kunnen, wat kunnen we hier maken?’ Als ondernemer begon Wim Beelen (1975) met het kopen van appels en peren op de veiling, die hij doorverkocht aan boeren als veevoer. Daarna ging hij in mest handelen: hij verkocht mest uit Limburg in Groningen. Vervolgens hield hij zich bezig met het detacheren en verhuren van werknemers. Heel toevallig kwam hij op die manier bij slopers terecht en ging hij ook werk aannemen. Via het sloopbedrijf maakte hij kennis met de vastgoedsector, want als hij ging bellen voor een project, bleek dat ze geen sloper nodig hadden, maar het wilden verkopen. Dat bracht hem op een idee: hij kon het zelf wel kopen en saneren, en het dan doorverkopen of iets ontwikkelen.
Het sloopbedrijf Beelen Groep in Harderwijk, dat Beelen op 17-jarige leeftijd oprichtte en daarna leidde, heeft hij na 28 jaar in 2020 verkocht aan zakenpartner Robert van der Wallen.
Beelen heeft er genoeg van dat hij telkens tegen een muur aanloopt als hij iets van de gemeente Amsterdam gedaan wil krijgen. Op de website www.hallobuurman.com vertelt hij over zijn ervaringen. ‘We doen dat filmpje voor filmpje, gewoon om de burger echt te informeren, want die burger is onwetend. Die denkt: de gemeente, de ambtenaren, die kan ik vertrouwen, want dat zijn prima mensen. Maar wat blijkt: in het ambtenarenapparaat daaronder hebben ze allemaal hun eigen agenda. En die veranderen niet, die informeren gewoon hun meerdere niet juist.’
Beelen ziet zichzelf als ‘een creator’. ‘Altijd geweest. Ik heb bedrijven gecreëerd, oplossingen gecreëerd’, zegt hij. Beelen is naar eigen zeggen niet echt van het vastgoed. ‘Een vastgoedman is iemand die geen vastgoed doet’, zegt Beelen. ‘Die doet een kunstje en herhaalt wat iemand anders bedacht heeft. Toen ik genomineerd werd voor vastgoedman van het jaar, heb ik daar vriendelijk voor bedankt. Een vastgoedman gaat kijken hoe hij nog honderd woningen op dezelfde manier kan bouwen. Maar dan net iets anders, omdat hij het steeds iets kleiner maakt, bijvoorbeeld om meer winst te maken en mensen minder woning te geven. Dat is niks voor mij.’

Stichting Wim Beelen
Volgens Wim Beelen kan het bedrag van de uiteindelijke schadevergoeding en gederfde inkomsten die de gemeente Amsterdam hem moet betalen bij elkaar genomen oplopen tot € 1 à 2 mrd, zeker als de gemeente nog jaren dwarsligt. ‘Ik voel me unheimisch als ik geld van burgers afpak’, zegt Beelen. Hij ziet het geld dat door Amsterdammers is opgebracht ten behoeve van een schadevergoeding als geld van Amsterdammers. Dus Beelen is van plan dat geld na aftrek van kosten onder te brengen in een stichting en terug te geven. ‘We geven dat terug aan de gewone normale Amsterdamse burger met een normale baan die onze economie in leven houdt. Niet aan de ondernemer die ook in Amsterdam woont en die al geld genoeg heeft. Heel veel mensen zouden misschien blij zijn met de schadevergoeding, maar dat is niet mijn geld. Mijn geld is dit terrein. En de exploitatie die ik erop doe, daar kan ik genoeg op verdienen.’
Hoe de stichting het geld verdeelt, is nog niet duidelijk. Daar moet nog een manier voor worden gevonden. Beelen: ‘Als de gemeente morgen met mij schikt en stopt met oneerlijk zijn, dan is de schade lager. Maar als ze nog tien jaar doorgaan, is dat 6% wettelijke rente op een miljard. Dat is elk jaar € 60 mln erbij, en dan nog rente over rente. Dat wordt best veel geld.’ Het gaat volgens Beelen op termijn terug naar de burgers van Amsterdam die het nodig hebben, naar de mensen die 60–70% van de stedelijke bevolking uitmaken.

Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 11, 22 november 2024