Het aantal corporatieverkopen is de laatste jaren sterk afgenomen. Voornaamste oorzaak is dat de financiële noodzaak tot verkoop is verminderd.
In de Nationale Prestatieafspraken Woningcorporaties uit 2022 is afgesproken dat corporaties de woningen die zij verkopen eerst aanbieden aan zittende huurders en erna aan andere huurders, voordat de woningen in de vrije verkoop gaan. Dat zou tot meer doorstroom kunnen leiden binnen de sociale huur, ware het niet dat het aantal corporatieverkopen de laatste jaren sterk is afgenomen. Het aantal verkochte corporatiewoningen piekte in 2015, maar is sindsdien hard teruggelopen en ligt nu fors lager dan in het decennium voor de piek.
Na de kredietcrisis verslechterde de financiële positie van corporaties doordat woningen in waarde daalden en er te risicovolle investeringen waren gedaan. Corporaties verkochten woningen om zo hun financiële positie te verbeteren. Daarbij kwam de verhuurdersheffing, ingevoerd door minister Blok in 2013; dit kostte de corporaties opnieuw veel vermogen en dus werd er nog meer verkocht.
Veel van woningen werden verkocht aan investeerders, hoewel de politiek de voorkeur gaf aan verkoop aan huurders. In het regeerakkoord van september 2010 stelde het kabinet bijvoorbeeld dat ‘huurders van een corporatiewoning het recht krijgen hun woning te kopen’. Corporaties verkochten desondanks toch vaak aan investeerders omdat dat een hogere prijs opleverde.
Sinds 2015 worden er steeds minder corporatiewoningen verkocht, en gaat er ook substantieel minder woningen naar investeerders. De financiële noodzaak tot verkoop is afgenomen en als corporaties nu woningen verkopen, dan is dat vaker aan koopstarters en daarna aan doorstromers.
In het licht van de prestatieafspraken is de verwachting voor de komende jaren dat corporaties prioriteit blijven geven van verkoop aan huurders. In 2023 is het aandeel verkochte woningen aan investeerders inderdaad verder afgenomen, al zal hierbij ook de afgenomen interesse onder investeerders als gevolg van de Wet Betaalbare Huur een rol hebben gespeeld. Of huurders nu merken dat zij relatief sneller aan bod komen, is echter de vraag gezien de historisch lage verkoop van corporatiewoningen.
Dit artikel van Paul de Vries, Lianne Hans en Marion Plegt (allen werkzaam bij het Kadaster) is eerder gepubliceerd op ESB.nu
