De digitaliseringsslag zal de vastgoedsector de komende jaren ingrijpend veranderen.
De hoeveelheid en kwaliteit van de beschikbare data neemt snel toe, met als gevolg nieuwe en diepere inzichten in het vastgoedgebruik. Dit heeft impact op de hele vastgoedcyclus, verwacht de Rabobank in het vandaag gepubliceerde Vastgoedbericht 2017 ‘Bricks en bytes smelten samen’.
In het Vastgoedbericht 2017 schetst Rabo Real Estate Finance de verwachtingen voor de komende vijf tot tien jaar voor de vastgoedmarkt. Directeur Roel van de Bilt: ‘Binnen enkele jaren zullen innovaties veel breder toegepast kunnen worden in de vastgoedomgeving. Denk aan 3D-printen, blockchain, artificial intelligence en robotica. Dit alles heeft invloed op het businessmodel van ondernemers in vastgoed. Innovatie is de sleutel om de nieuwe kansen te verzilveren.’
Toekomst
Over de toekomst van vastgoed is Van de Bilt optimistisch. ‘Wij geloven niet in de soms geschetste karikatuur dat vastgoed grotendeels overbodig zal worden en evenmin dat er alleen in de Randstad nog kansrijke investeringen mogelijk zijn. Waar mensen wonen, werken, vrije tijd besteden of zorg nodig hebben, zal altijd vraag naar vastgoed zijn. Wat voor investeerders in vastgoed wél verandert, zijn de huisvestingswensen van gebruikers en de methode om waarde aan vastgoedruimte toe te kennen.’
Verandering
Door de digitalisering ontstaan volgens Maarten Donkers, hoofd Kennis en Sturing Rabo Real Estate Finance, volop nieuwe mogelijkheden om bricks en bytes te combineren. ‘Dat zal ook nodig zijn om in te spelen op het ingrijpend veranderde gebruikerslandschap. Innovatie is de sleutel om de nieuwe kansen te verzilveren en vastgoed kan daarbij ondersteunen.’
Trends in de deelmarkten
Actuele cijfers en achtergronden bij van de diverse vastgoeddeelmarkten:
- Huurwoningen: de vraag naar huurwoningen blijft toenemen; vooral in stedelijke gebieden is de behoefte groot. Beleggers springen hier op in en investeerden in 2016 een recordbedrag in huurwoningen. Transformatie en nieuwbouw moeten het gat tussen vraag en aanbod gaan dichten, maar de komende tijd zal de huurwoningmarkt gespannen blijven.
- Kantoren: na jaren van waardedaling veerde de kantorenmarkt in 2016 op. Dalende leegstand, selectieve nieuwbouw en een substantiële hoeveelheid transformaties (maar ook sloop) zorgden voor meer marktbalans. Deze positieve ontwikkeling concentreert zich wel vooral op een aantal kenmerkende locaties. Voor veel kantoorruimte in de minder kansrijke gebieden zal een nieuwe bestemming gezocht moeten worden.
- Winkels: de winkelleegstand daalde in 2016 en er was meer vraag naar winkelruimte. Toch was herstel slechts van toepassing op een selectief aantal locaties en neemt polarisatie tussen winkelgebieden toe. Daarnaast verandert het karakter van veel winkelgebieden, mede doordat detailhandel plaats maakt voor andere functies zoals horeca en wonen.
- Bedrijfsruimte: belangrijke sectoren voor de bedrijfsruimtemarkt, zoals de bouw en de industrie, groeiden in 2016. Vooral opnames van logistiek vastgoed door e-commercebedrijven sprongen in het oog. In sommige gebieden zien we schaarste van moderne bedrijfsruimte op goede locaties. De markt voor bestaande bedrijfspanden heeft het lastiger.
Foto: Roel van de Bilt (directeur Rabo Real Estate Finance, links) en Maarten Donkers (hoofd Kennis en Sturing Rabo Real Estate Finance)
