Vergeten is de strijd van 23 jaar, waarvan zeven jaar in de loopgraven, om het mooiste kantoor van Nederland te ontwikkelen. Het zijn de duurste vierkante meters kantoor, en er is niemand die het wil hebben, op één man na: Luigi Prins van Cobraspen.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 9 juni 2023
Vergeten is de dag in 2000 dat hij een gat in de lucht sprong omdat hij voor één gulden het landgoed Elswout verkreeg. Tot een maand geleden kreeg hij alle tegenslagen te verwerken die een gebouweigenaar maar kan krijgen, maar Luigi Prins hield vol tot zijn 65ste – een verhaal over bevlogenheid, vakmanschap en vooral uithoudingsvermogen. In juni was de officiële opening van het landgoed.
Historisch erfgoed
Prins is in het vastgoed bekend als eigenaar van Cobraspen, ooit door hem als twintiger opgericht. Niemand weet meer dat het een samentrekking is van Compania Brasiliana Speculation. Destijds bedacht omdat Prins importeur was van surfplanken en tennisrackets uit Brazilië. Al snel ontdekt hij echter dat zijn passie niet bij planken en rackets ligt, maar bij historische gebouwen. Zo herontwikkelde hij iconen in de omgeving van Haarlem en Amsterdam, zoals de Haarlemse meisjesschool Prins Hendrikhof en de oude silo’s van de suikerfabriek in Halfweg, nu de outlet van Styles.
Als vastgoedondernemer kreeg hij in Nederland en op de Mipim in Cannes prijzen voor zijn herontwikkeling van historisch erfgoed. In 2000 won hij de slag om het landgoed Elswout, een kopie van een villa zoals er in de streek Veneto in de 17e eeuw velen verrezen. Onwetenden spraken er in 2000 schande van dat een Quote 500-lid zo’n landgoed in de schoot geworpen kreeg voor één symbolische gulden. De criticasters realiseerden zich nog niet dat de voorwaarde – herstel in oude luister – een serieus blok aan het been was.
Mooiste kantoor van Nederland
Gelukkig wist Prins toen ook nog niet wat hem te wachten stond. Het zou hem persoonlijk en zijn bedrijf Cobraspen veel leed berokkenen. Prins: ‘Toch heb ik nooit gedacht dat ik het niet had moeten doen.’ Misschien is dat het positieve retrospectief van een ontwikkelaar, want hij vertelt tegelijk dat hij zeven jaar lang geen stap op Elswout zette. Hij kon het niet meer. Op het hoogtepunt van de vastgoedcrisis in 2008 moest hij namelijk 200 personeelsleden naar huis sturen. De ambitieuze plannen om van het landgoed het mooiste kantoor van Nederland te maken verdwenen in de ijskast. Zeven magere jaren besteedde hij voornamelijk aan anti-kraak. Maar Prins hield vol. In 2014 was hij weer voldoende boven water om de restauratie te vervolgen. Na nog eens negen jaar was het in juni zo ver dat het landgoed eenmalig kon worden opengesteld.
Maar ook dat ging niet van een leien dakje. In april wilde hij het palazzo voorzien van zonnepanelen. De bestuurder van een hoogwerker lette niet goed op en stootte tegen een deel van de monumentale gevel. Een van zijn mededirecteuren: ‘Het was een geluk bij een ongeluk dat Luigi niet aanwezig was. We konden hem rustig voorbereiden. We waren bang dat hem na zo’n mededeling iets zou overkomen.’ Gelukkig bleef dat achterwege. Prins moppert nu vooral op de verzekeraar, die met de kleine lettertjes onder de claim probeert uit te komen. ‘Dit gaat jaren duren. Mijn advies aan de markt: kijk je polis na!’
On-Nederlands
Terug naar het bijzondere landgoed, dat omzoomd wordt door landerijen en bossen van Staatsbosbeheer. De bedoeling van Prins was om het landgoed te verhuren. Een huurder zou on-Nederlands diep in de buidel moeten tasten om het gebruiksrecht op de 2500 m² brutovloeroppervlak te bemachtigen.
Prins dacht lange tijd dat De Nederlandsche Bank een huurder zou kunnen zijn voor zo’n representatief gebouw. Maar als een bank iets niet kon maken na de financiële crisis, is het wel een luisterrijk bankgebouw. ABN Amro heeft het naburige landgoed, Duin en Kruidberg, al eerder verkocht. Het heeft een hotelbestemming gekregen, maar dat is voor Elswout niet mogelijk gebleken. Tussen Prins, de gemeente en Staatsbosbeheer zijn er veel disputen over wat wel en niet mag op het landgoed. Prins wil echter geen kwaad woord horen over Staatsbosbeheer, ‘want ze hebben in mij geloofd’.
Uiteindelijk zijn alle potentiële huurders afgevallen. ‘Op een na’, riposteert Prins. Zijn eigen bedrijf Cobraspen, na de crisis weer gegroeid tot een team van 56 mensen, bleef over. ‘Voor ons is het een prachtige ruimte, omdat wij het zelf hebben ontwikkeld.’ Moet hij als vastgoedman niet klagen over de ongelukkige bruto/netto-verhouding? ‘Ik noem dat ‘experimentele ruimte’.’ En als mensen klagen over de lange wandeling tussen parkeerplaats en landgoed? ‘Dan wijs ik op de positieve mentale en fysieke gezondheidsaspecten. Elswout doet wat met je.’ Nieuwe werknemers van Cobraspen zullen eraan moeten wennen, want Prins zegt: ‘Ik ga dit niet meer aan anderen verhuren.’
Italiaans palazzo
Luigi Prins dicht Elswout mythische eigenschappen toe, waardoor het altijd aan de slopershamer wist te ontkomen. ‘Het is mooi om te zien hoe het gebouw in de tijd is voortgeduwd. Veel bijzondere gebouwen zijn immers gesloopt.’ Op de fundamenten van 1633 ontwikkelde de gefortuneerde Willem Borski jr. het op een Italiaans buiten geïnspireerde ‘grote huis’. Toen hij in 1884 overleed, was alleen de façade klaar. Prins: ‘De paarden stonden in de gang.’ De weduwe Borski had geen zin om het af te maken en meer dan een eeuw is er met het gebouw geëxperimenteerd, maar pas dankzij Prins is er met behulp van de originele bouwtekeningen van Borski’s nazaat De Jong Schouwenburg een passend paleis gerealiseerd.
Dat kon, omdat eigenaar Staatsbosbeheer aan het eind van de vorige eeuw een prijsvraag uitschreef. In 2000 mocht Prins het met zijn herstelplannen kopen voor een symbolische gulden. Hij maakte er een missie van: een bijzonder gebouw overleveren aan een nieuwe generatie. Hoeveel dat mocht kosten? ‘Ik ben ermee gestopt om bij te houden hoeveel het heeft gekost.’ Subsidies kreeg hij niet – voor zo ver iemand de symbolische aankoopprijs niet als zodanig kwalificeert. Dat komt ook doordat het interieur van het huis geen monumentenstatus heeft.
Dit gaf Prins wel de gelegenheid de binnenplaats met een koepel te overkappen en een van oude materialen samengestelde lift aan te leggen. Ook de materialen voor plafonds en vloeren zijn vaak antiek, maar niet in één stijl. ‘Ik wilde het afbouwen volgens de tekeningen van Borski’, zegt Prins. Uit China wist hij marmer te importeren voor de pilaren in de imposante hal. Kroonluchters zijn in Egypte nagebouwd. Deze maand is het levensproject van Luigi Prins opgeleverd.
