Hoe hittegolfbestendig zijn Europese steden?

Als snelst opwarmende continent wordt Europa geconfronteerd met stijgende temperaturen en hittegerelateerde sterftecijfers als gevolg van klimaatverandering. Sweco’s analyse van 24 Europese steden benadrukt de dringende behoefte aan hittegolf-mitigatie en -veerkracht. Digitale innovatie, natuurlijke oplossingen en groenblauwe infrastructuur, evenals het ontwerpen van hoogpresterende gebouwen liggen aan de basis van dergelijke hitteplannen.

Europa ervaart temperaturen die twee keer zo snel stijgen als het wereldwijde gemiddelde, en de hitte-gerelateerde sterfte is de afgelopen 20 jaar met ongeveer 30% toegenomen. Het nieuwe rapport van Sweco onderzoekt 24 Europese steden met behulp van het klimaatrisicodashboard van het Europese onderzoeksproject Provide. De bevindingen onthullen een significante tekortkoming in de klimaatplannen van steden als het gaat over hitte-gerelateerde zorgen.

Meer dan 70% van de Europeanen woont momenteel in steden, een cijfer dat naar verwachting zal stijgen tot 84% in 2050 door de voortdurende verstedelijking. Stedelijke gebieden ervaren nu steeds hogere temperaturen vergeleken met landelijke gebieden door de klimaatverandering en het ‘stedelijk hitte-eilandeffect’ (Urban Heat Island – UHI). Het rapport van Sweco toont aan dat sommige Europese steden stappen in de goede richting zetten om de hitte te bestrijden, maar dat er nog grote hiaten moeten worden aangepakt.

Séverine Hermand, Climate Resilience expert en co-auteur van het rapport: ‘Europese steden moeten zich meer richten op het beschermen van kwetsbare groepen door de koeling van faciliteiten zoals kinderdagverblijven, verzorgingshuizen en zorginstellingen te verbeteren. Er is € 680 mrd van de EU-begroting toegewezen voor klimaatgerelateerde maatregelen tijdens de periode 2021–2027, dus er is financiering beschikbaar. Het is nu tijd voor Europese steden om nieuwe methoden te implementeren die helpen bij het koelen van steden. Het is mogelijk en er zijn verschillende oplossingen hiervoor.’

Brussel: een kritieke situatie

Een van de geanalyseerde steden is Brussel, waar Sweco al werkt aan projecten om hitte te bestrijden. Brussel ziet door het stedelijk hitte-eilandeffect (UHI) stadstemperaturen die tot 8°C hoger zijn dan omliggende landelijke gebieden. Het aantal dagen met matige hitte-stress zal naar verwachting met 150% toenemen van 2020 tot 2100, wat negen extra dagen per jaar betekent. Historische gegevens tonen een significante toename van de frequentie en duur van hittegolven, wat ernstige bedreigingen vormt voor de volksgezondheid, infrastructuur en hulpbronnen.

Als reactie hierop heeft Brussel een belangrijk klimaatbestendigheidsbeleid uitgestippeld, gericht op nature-based solutions (natuurgebaseerde oplossingen), infrastructuuraanpassing en stedelijke planning. Nature-based solutions omvatten het creëren en verbeteren van groenvoorzieningen en biodiversiteit door projecten zoals ‘Reseau Nature’ en het Neder-Over-Heembeek Stadsbos, samen met diversificatie van de boomaanplant in het ‘Air-Climate-Energy Plan’. Infrastructuuraanpassing past Sweco toe door de Duurzame Bouwgids en de Materialen tool te promoten, evenals retrofitting.

Belangrijkste aanbevelingen

– Investeren in gedetailleerde gegevens: Verhoog het in kaart brengen van kwetsbaarheden, betere monitoring en evaluatie, bijvoorbeeld door digital twins en GIS-ruimtelijke mapping.
– Innovatie en co-creatie mogelijk maken: Nature-based solutions op gebouw- en buurtschaal.
– Streven naar transparant en collaboratief bestuur: Investering en in kennis, datagestuurd warmtebeheer en gezamenlijke planning in een hittegolfcrisis.
– Beslissen over een langetermijnvisie: Autoriteiten en beleidsmakers moeten efficiëntere en modernere strategieën ontwikkelen om kwetsbare bevolkingsgroepen te beschermen en klimaatgelijkheid te waarborgen.