Veel Nederlandse partijen lieten het afweten, maar Irene Flotman (NVM Business), Alexandra Boot (Boot/BBI) en Edo Hanraath (ING REF) lieten op de Mipim zien welke stappen in Nederland worden gezet op ESG-gebied.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 3, 22 maart 2024
NVM Business en PropertyNL hebben op de Mipim in Cannes het initiatief genomen om Nederlandse vastgoedpartijen te doordringen van kansen op het gebied van ESG. Irene Flotman (ceo van CBRE en voorzitter van NVM Business), Alexandra Boot (oprichter van Boot Advocaten en Blue Building Institute) en Edo Hanraath (directeur Duurzaamheid bij ING Real Estate Finance) waren de sprekers op het ESG-congres ‘De Prijs van de Duurzaamheid’. Zij gingen met veertig genodigden op het dakterras van Cor van Zadelhoff onder leiding van Wabe van Enk (hoofdredacteur van PropertyNL) in discussie over de effecten van ESG voor het vastgoed.
Disciplinerende rol
Aanvankelijk was ESG vooral een zaak voor voorlopers, die vooral aan de beleggerskant te vinden waren. Daarna hebben financiers een disciplinerende rol op zich genomen. Zij zijn met een wortel en een stok in de hand met de klanten in gesprek gegaan. De wortels waren eventuele rentereducties bij groene hypotheken en de stok hield in dat toekomstige financiering niet meer mogelijk zou zijn. Hierin heeft ING Real Estate Finance volgens PropertyNL een voorhoedefunctie (Peter Göbel en Hein Wegdam), maar Hanraath wilde dat niet benadrukken. Het gaat hem om een gezamenlijke opgave voor de hele markt, benadrukt hij, waarbij de Nederlandse grootbanken op dezelfde lijn zitten.
ESG staat hoog op de agenda, niet alleen bij vastgoedbeleggers, financiers en ontwikkelaars, maar ook bij taxateurs. Zij zijn verplicht bij taxaties van commercieel vastgoed een zogenoemde duurzaamheidsparagraaf, in jargon DuPa 2.0, toe te voegen, om te bepalen in hoeverre het vastgoed duurzaam is.
Daarmee is ESG ook voor NVM Business een ‘hot topic’, omdat taxateurs niet alleen over de marktwaarde, maar ook over toekomstige klimaatrisico’s een oordeel moeten vellen, denk aan aardbevingsgevaar, hittestress en specifiek voor Nederland: overstromingsgevaar en paalrot.
Heilige huisjes
Flotman heeft bij CBRE al vaak aandacht gevraagd voor milieuaspecten. Zij vertelde niet bepaald populair te zijn geworden door haar frequente gebruik van het openbaar vervoer en haar afzien van de heilige makelaarshuisjes: de nieuwste leaseauto’s en de meest recente iPhone. Zij wil haar ervaringen binnen CBRE ten goede laten komen van de hele sector.
Een van de speerpunten is uitwisseling van data. Marktpartijen zoals CBRE en ook NVM Business beschikken over veel eigen onderzoeksresultaten. Zo heeft NVM Business onder leiding van prof. Tom Berkhout onderzoeken gedaan naar DuPa.
Voortrekkers
Boot is als oprichter van het Blue Building Institute de ESG-specialist van Nederland. Ze heeft dat specialisme opgebouwd door veel partijen om zich heen te verzamelen die voortrekker op het gebied van ESG zouden willen zijn. De laatste tijd richt ze zich niet op wat kan, maar op wat moet. Banken, institutionele beleggers en ontwikkelaars zullen veel meer gegevens moeten bijhouden, waaronder die over klimaatrisico’s. Zij is daarmee al een stap verder en denkt aan DuPa 3.0, met alle toekomstige taxonomie-verordeningen uit Brussel.
Steeds duidelijker zal de kleur van vastgoed worden vastgesteld: grijs, lichtgroen of donkergroen. De tijd van het wensdenken met groene marketingsausjes ligt ver achter haar. Financiële instellingen zullen straks geen hypothecaire leningen verschaffen aan grijs vastgoed, verwacht ze. Dit betekent dat bij hertaxaties grote afwaarderingen kunnen ontstaan.
Extra aantrekkelijk
Zowel Flotman, Boot als Hanraath ziet echter zeker niet alleen sombere kanten. Zo kun je met DuPa ook andere belanghebbenden laten zien wat je op ESG-gebied feitelijk presteert. Een DuPa voor banken kan ook interessant zijn voor gebruikers die zelf moeten rapporteren over ESG (de zogenoemde CSRD).
Asset managers die producten kunnen aanbieden die hoog scoren op het gebied van ESG zijn daarmee extra aantrekkelijk voor beleggers. Achmea Real Estate gaf daarvan onlangs een voorbeeld. De kracht van zo’n toekomstig ESG-proof product is de vertaling in een lagere risico-opslag. In deze tijden – met een grote kloof tussen de vraagprijzen en mogelijke biedingen – is dat een mooie opsteker voor de belegger en uiteindelijk voor het milieu.
