Column Tom Berkhout: Eindelijk duidelijkheid. En, bevalt het?

Mijn vrouw zei laatst, toen ik meldde dat ik weer een column moest schrijven: ‘Kan je er eens een positief verhaal van maken, zonder sarcasme?’ Tja, op zo’n moment sta je dan even te schudden op je grondvesten. Ik denk dat ik lid ben van het team Realiteit, om met Kees de Kort te spreken. Soms is de realiteit – of het gevaar onder ogen zien – niet lief, leuk of gezellig, en dat kan wel eens met negatief of sarcastisch worden verward. Positief of negatief is vaak een kwestie van perceptie. Wie kijkt er, met welke bril? Maar ook geldt, om met Cruijff te spreken: ‘Elk negatief heb zijn positief.’

Maar goed, ik kan het natuurlijk altijd eens proberen, bij wijze van uitzondering. Misschien werkt het. Dus ben ik gaan nadenken waarover ik ‘lekker positief’ zou kunnen schrijven aangaande de stand van zaken op de vastgoedmarkt. Waar zouden marktpartijen nu blij, opgelucht of positief over kunnen zijn of worden en wat voor positieve, opbeurende communicatie gebruiken ze daarbij?

Nou, vreemd genoeg de Wet betaalbare huur, die Hugo de Kamer door de strot heeft geduwd – pardon, door de Kamer heeft geloodst. Verschillende institutionele beleggers schijnen er heel erg blij mee te zijn: ‘Er is nu tenminste duidelijkheid.’ Jazeker, ze wilden die wet ook zo snel mogelijk ingevoerd zien, zó blij en opgelucht zijn ze dat hun rendementen ernstig gekortwiekt worden en investeringsplaatjes niet meer kloppen. Dat de belangrijke tussencategorie tussen sociale huur en de koopsector wordt verkleind, kun je ook alleen maar als positief zien. Veel jonge mensen kunnen zo nóg wat langer bij hun ouders op zolder blijven wonen, zodat de saamhorigheid in de gezinnen alleen maar kan toenemen. Bovendien worden al die veel te grote huizen, waar één of twee babyboomers wonen, zo beter benut en neemt de overstelpende vraag naar Knarrenhofjes, aanleunwoningen en tiny houses af. Daarbij hebben de ouderen meer aanspraak van hun eigen kroost en is mantelzorg heel nabij: een paar treden de trap op naar de zolder. En de oudjes kunnen mooi op de kleinkindjes passen. Dan verdwijnen de wachtlijsten van de kinderdagverblijven tenminste eindelijk eens. Ook lopen de prijzen van de koopwoningen nog sneller op, zodat huizenbezitters en hun inwonende erfgenamen almaar rijker worden. Eigenlijk alleen maar goed nieuws.

Je kunt die (te) vergaande huurregulering ook framen als ‘het minste kwaad.’ Zo zei een positief denkende onderzoeker onlangs: ‘Stel dat de Tweede Kamer het wetsvoorstel afschiet, dan verkeert de markt gerust weer twee, drie jaar in onzekerheid (…) Daar zit niemand op te wachten.’ Ook een vorm van positivisme: het had nog véél, véél erger kunnen zijn; dan nemen we toch die koude douche maar. Dat particuliere beleggers en masse gaan uitponden is volgens die onderzoeker ook positief, want ze kunnen nu vermogenswinst cashen.

Positief is ook dat de buitenlandse beleggers met hun vingers van de Nederlandse markt afblijven, zodat er meer taart overblijft voor Nederlandse beleggers. Die buitenlanders komen toch pas weer terug wanneer de rente verlaagd wordt, en dat duurt gelukkig nog wel even.

Ook kun je lichtpuntjes opvoeren om de feestvreugde te verhogen. Het tarief voor de overdrachtsbelasting staat naar verluidt ‘al een tijdje op de helling’. Ik zie nog geen serieuze aanstalten om dat tarief te verlagen, maar goed: hoop doet leven. Bewindspersonen kunnen ook positiviteit bevorderen door maatregelen ‘te overwegen’, zoals het afschaffen van alle renteaftrekbeperkingen of het afschaffen van de belastingplicht voor woningcorporaties. Of meteen maar álle belastingen. Positief.

De afgelopen 20 jaar vroeg de vastgoedmarkt geregeld om meer Haagse regie. Die heeft de markt gekregen in de persoon van de zeer daadkrachtige De Jonge. Nu vraagt de markt om duidelijkheid. Die heeft De Jonge ook verschaft. Zou je als positief kunnen zien.

Prof. dr. T.M. Berkhout MRE MRICS is verbonden aan de Nyenrode Business Universiteit