Starters hebben maar 3% kans in aanmerking te komen voor een koopwoning.
Calcasa onderzocht de mogelijkheden die starters hebben onder de huidige omstandigheden. Hieruit blijkt dat een gemiddelde starter slechts 3,4% van de koopwoningen in Nederland kan financieren. Zelfs met eventuele hulp van de ouders hebben de starters moeite om een geschikte koopwoning te vinden. De regionale verschillen hierin zijn vrij groot. Aan een koopwoning in de hoofdstad hoeft een starter vrijwel niet te denken, hier zijn namelijk slechts 0,3% van de woningen betaalbaar voor een starter.
In Heerlen maken ze met 35% meer kans. Tweeverdienende starters hebben meer perspectief in de woningmarkt. Zij komen in aanmerking voor 40% van de koopwoningen en met een eventuele schenking van hun ouders voor bijna de helft van de woningen. Een verdere daling van de woningprijzen zal de starter uiteindelijk ook meer ruimte bieden.
Hypotheek starter
Het kabinet heeft in september aangekondigd de positie van starters en doorstromers ten opzichte van beleggers op de koopwoningmarkt te willen verbeteren. Voor starters onder de 35 jaar geldt dat ze geen overdrachtsbelasting hoeven te betalen bij aankoop van hun woning. Calcasa keek daarom naar de financiële situatie van personen in de leeftijdscategorie 25-35 jaar.
In 2021 bedroeg het gemiddelde bruto-jaarsalaris van deze groep €45.000. Indien we dit bedrag indexeren met de CAO-loonstijging van 2022 en 2023 ligt dat gemiddelde nu op ruim €48.000. Doordat de gemiddelde hypotheekrente op dit moment op ongeveer 4% ligt, kan een gemiddelde starter volgens de leennormen van de NIBUD en met de voordelen – zoals het niet hoeven betalen van overdrachtsbelasting – nu ongeveer €200.000 lenen.
Keuzemogelijkheden
De woningprijzen zijn in het vierde kwartaal van 2022 met 3,5% gedaald ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Toch is een gemiddelde woning met een waarde van EUR 447.000 ver uit zicht voor een gemiddelde starter. Van de bijna 4,5 miljoen koopwoningen in Nederland hebben slechts ruim 150.000 woningen een waarde van EUR 200.000 of lager. Dit komt neer op ruim 3%. De keuzemogelijkheden die starters hebben zijn dus zeer beperkt. De regionale verschillen hierin zijn enorm. In bijna de helft van de Nederlandse gemeenten (49%) maakt een starter aanspraak op minder dan 1% van de koopwoningen. Dit is voornamelijk in de provincies Noord- en Zuid-Holland en Noord-Brabant. In de gemeenten Blaricum, Landsmeer en Laren is op dit moment (vrijwel) geen enkele woning te vinden voor een starter.
Starters die een woning zoeken in Friesland, Groningen, Zeeland of Limburg hebben meer kans. In Heerlen is ruim 35% van de koopwoningen te betalen voor starters, in Kerkrade en Pekela ruim 32%. Ook in Veendam en Terneuzen maakt een starter met ruim 20% van de woningen een goede aanspraak op een koophuis.
