PropertyNL Top Vastgoedjuristen 2016: de kantoren op een rij

Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 30 september 2016
Teksten Ronald de Blauw, Elvan Bayraktaroglu en Gabriëlle Klaver
Research: Daphne Boiten

AKD
Aantal vastgoedjuristen: 79
Aantal vestigingen: 6, waarvan 4 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Marc Wintgens
AKD als geheel is sinds dit jaar uitgebreid door de overname van belastingadvieskantoor Luminous Tax Matters. Inmiddels meldt AKD dat het kantoor ook fiscalisten betrokken heeft bij vastgoedzaken. Ook hebben zich meer advocaten beziggehouden met vastgoedzaken en zijn er ten opzichte van 2014 2 notarissen bijgekomen. Daarmee zet de groei door die ingezet was met de overname van een deel van het vastgoedteam van Lexence. AKD zelf vindt dat vastgoedtransacties en herontwikkeling van vastgoed kenmerkend zijn voor het kantoor. Het werk dat AKD voor OVG doet, het bijstaan van de ontwikkelaar bij een groot aantal vastgoedtransacties, vindt het kantoor exemplarisch hiervoor. Een andere grote deal was het bijstaan van DW Partners bij de aankoop van vastgoed uit de Propertize-portefeuille. Onder de clientèle bevindt zich onder meer belegger in logistiek WDP. Gebiedsontwikkelingen waarbij het kantoor betrokken is zijn onder meer Perkpolder in Zeeuws-Vlaanderen, Strijp S in Eindhoven en Nieuw Westland in Zuid-Holland.

Allen & Overy
Aantal vastgoedjuristen: 28
Aantal vestigingen: 44, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Leon Hoppenbrouwers
Allen & Overy is onder andere betrokken bij de herstructurering van het vastgoed dat ING Bank in gebruik heeft. Voorbeelden zijn de transformatie van Amsterdamse Poort en de nieuwbouw op de locatie van Frankemaheerd in Amsterdam-Zuidoost. Ook adviseerde het kantoor Jumbo bij de aankoop van La Place en adviseert het kantoor een online platform over het forward funden van een turn-key hoofdkantoorontwikkeling van 65.000 m² in Amsterdam. Het kantoor adviseerde de borrower Macquarie Capital bij de dbfmo voor de Rechtbank Amsterdam. Allen & Overy is iets uitgebreid ten opzichte van 2014. Het kantoor zet in op legal project management voor grote en complexe zaken. De afdeling maakt afspraken over omvang, honorering en budget, waardoor projecten inzichtelijk en beheersbaar worden. Dit soort management is onder andere voor ING toegepast.

BarentsKrans
Aantal vastgoedjuristen: 13,5
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Jesse Zijlma
BarentsKrans haalt het grootste deel van de omzet uit transacties, huurrecht en vraagstukken over duurzame energie. Het laatste wordt gezien als groeimarkt, evenals zorgvastgoed en tankstations, waarin partners ook gespecialiseerd zijn. Nieuwe dienstverlenende activiteiten verwacht BarentsKrans in 2016 vooral ten aanzien van financiering van duurzame energieprojecten. In de verhuursfeer begeleidt BarentsKrans onder meer IEF Capital en Bouwfonds bij de herontwikkeling en het verhuren van de voormalige V&D-vestigingen. Op dit moment begeleidt BarentsKrans hen bij het opstellen van en het onderhandelingen over de nieuwe langdurige huurovereenkomsten met diverse retailers. Andere cliënten zijn onder meer Amvest en Aegon, Snowworld bij de verlenging van de derde skibaan en Palace Casino Group bij de bouw, herontwikkeling, bouwvergunningsprocedure en aanvraag voor een casinovergunning voor het Corso Casino te Rotterdam.

Boekel
Aantal vastgoedjuristen: 40
Aantal vestigingen: 2, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Wendela Raas
Boekel heeft een brede praktijk. Dat blijkt ook uit de zaken waarbij het kantoor in 2015 betrokken was: het adviseerde onder meer MPC Capital bij de verkoop van het Zandkasteel (Amsterdamse Poort) in Amsterdam-Zuidoost. Voor wat betreft herontwikkeling adviseert het kantoor onder meer Meijer Realty Partners bij de herontwikkeling van Haaglanden Megastores en het huurrecht komt aan de orde bij de advisering van beleggers bij de onderhandelingen over de huurcontracten met Hudson’s Bay. Internationale aspecten komen onder andere aan bod bij het adviseren van Gulf Oil bij de verkoop van een opslagterminal voor brandstoffen in de Amsterdamse haven aan Varo Energy. Ook Boekel signaleert de trend dat forward funding-constructies, het financieren van nieuwbouwprojecten door de eindbelegger, steeds belangrijker worden. Verder maakt Boekel zijn cliënten nu attent op de ontwikkelingen rondom dataprotectie, zoals wifi-tracking in winkelcentra.

Boot Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 7
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Alexandra Jurgens-Boot
Boot Advocaten was het eerste nichekantoor in Nederland dat zich specialiseerde op het gebied van vastgoed- en aanbestedingsrecht. Binnen de vastgoedsector heeft Boot zich onder meer gespecialiseerd in duurzaamheid. Daardoor is het kantoor onder meer betrokken bij zaken als een pilot voor de verduurzaming van een tiental scholen in opdracht van schoolbesturen en de Economic Board of Utrecht. Andere zaken waarbij Boot betrokken was zijn het adviseren van en procederen voor AHC International Consulting Group, een Oostenrijkse hotelexploitant inzake een aantal gebreken aan een onlangs opgeleverd hotel bij Schiphol, het begeleiden in opdracht van de eigenaar van de herontwikkeling van het Draka-terrein in Amsterdam-Noord en de advisering van de gemeente Veenendaal bij de ontwikkeling van winkelcentrum Brouwerspoort.

Bricks Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 4
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Anneloes de Fouw
Bricks Advocaten is een nichekantoor gespecialiseerd in huurrecht voor commercieel vastgoed met een sterke nadruk op winkelruimte. Het kantoor treedt vooral op voor commerciële partijen zoals winkelketens, makelaars, (institutionele) beleggers en huurders van commerciële bedrijfsruimte. Bricks heeft dan ook de retailbedrijven Hennes & Mauritz, Monki, Weekday en & Other Stories geadviseerd bij het sluiten van diverse huurovereenkomsten in onder meer Hilvertshof Hilversum, Tilburg, Amsterdam/Den Haag (Maison de Bonneterie), Oosterhout, Groningen en Utrecht. Ook The Sting en Costes werden geadviseerd bij het sluiten van huurovereenkomsten in onder meer Amersfoort, Hoofddorp en Spijkenisse. Bij het faillissement van Manfield begeleidde Bricks de doorstartende partij bij indeplaatsstellingen en het sluiten van nieuwe huurovereenkomsten. Voor de toekomst verwacht het kantoor uit te breiden in advisering over het energieprestatiecertificaat en de Warmtewet.

Buren
Aantal vastgoedjuristen: 13
Aantal vestigingen: 4, waarvan 2 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Gerbrand Schrickx
Behalve in Den Haag en Amsterdam heeft Buren ook kantoren in Luxemburg en Bejing. Om de buitenlandse vastgoedrelaties nog beter te bedienen wil Buren de komende tijd sterker inzetten op de landendesks China, Japan, Rusland en Latijns-Amerika. Zo adviseerde Buren onder meer Aina, een fonds van de Edmund de Rothschild bij de overname van het Hotel Pullman Cocagne in Eindhoven, met een dealwaarde van € 50 mln. Buren adviseerde een andere internationale hotelketen over een herfinanciering van £ 87 mln. Ook adviseerde het kantoor bij de herfinanciering van € 42 mln ten behoeve van een deel van de vastgoedportefeuille en projectfinanciering van een Haags familiebedrijf. Tevens is de vastgoedportefeuille geherstructureerd. De Bossche financieel adviseur Adelaer Real Estate Finance trad op als adviseur en Syntrus Achmea Real Estate & Finance als financier. De te financieren portefeuille herbergt ruim 320 residentiële wooneenheden, alle in de omgeving Den Haag.

Clifford Chance
Aantal vestigingen: 35, waarvan 1 in Nederland
Aantal vastgoedjuristen: 25
Hoofd vastgoedsectie: Jaap Koster
Clifford Chance is een internationaal advocatenkantoor. Daarom was het kantoor afgelopen jaar betrokken bij diverse pan-Europese portfolio-sales, waarbij het vastgoed direct werd aangekocht of de lening werd verhandeld. De portfolio’s bestonden uit alle assets: zowel kantoren, woningportefeuilles, retail en hotels als logistiek vastgoed. De juristen adviseerden echter ook bij de grootste Nederlandse single asset deal: het kantoor was namens Koreaanse investeerders en Amundi Real Estate betrokken bij de aankoop en financiering van De Rotterdam van Rabo Bouwfonds. Ook adviseert het Neinver bij de ontwikkeling van The Style Outlet Center in Halfweg en Aareal Bank over de herfinanciering van zes hotels in Nederland en twee hotels in Londen van de PPHE Hotel Group.

CMS
Aantal vestigingen: 60, waarvan 2 in Nederland
Aantal vastgoedjuristen: 42
Hoofd vastgoedsectie: Hein van der Meer
CMS heeft 60 vestigingen wereldwijd en 2 in Nederland, in Amsterdam en Utrecht. Maar de vastgoedteams van deze kantoren worden geïntegreerd in het nieuwe kantoor op de Zuidas. Er komen steeds meer internationale cliënten en de transacties en projecten waarbij CMS betrokken is hebben steeds meer een internationale component. Tegelijk zet het kantoor in op sectorbenadering, waarbij de specialisatie in hotels, de herontwikkeling van kantoren naar wonen, parkeergarages en distributietransacties genoemd worden door het kantoor. Zo heeft CMS de Luxemburgse hotelinvesteerder Xead Group geadviseerd bij de overname van Fletcher Hotels van oprichter Chris Luken en wordt Vida XL geadviseerd bij de ontwikkeling van het Europese distributiecentrum van 100.000 m² dat begin 2018 opgeleverd moet worden. CMS begeleidt voor Vida XL alle juridische aspecten van de projectontwikkeling: grondaankoop, subsidieaanvraag, publiekrechtelijke aspecten, fiscaliteit, notariële aangelegenheden en levering, contracten met aannemer en makelaar en sale-and-lease-back met de beoogde belegger.

De Brauw Blackstone Westbroek
Aantal vestigingen: 6, waarvan 1 in Nederland
Aantal vastgoedjuristen: 25
Hoofd vastgoedsectie: Annemieke Wessels
De Brauw Blackstone Westbroek is een full-service kantoor waarbij in multidisciplinaire teams wordt samengewerkt. Een voorbeeld daarvan is de advisering van Equinix bij de opsplitsing en verkoop van datacenters in Amsterdam en andere landen in Europa aan Digital Realty Trust voor USD 874,4 mln. Het kantoor adviseert Lone Star voortdurend bij de acquisities van vastgoed- en leningenportefeuilles, eventuele financiering daarvan en divestment van vastgoed (single assets en portefeuilles). Tegelijk staat De Brauw Propertize bij, dat door de Staat wordt verkocht aan het consortium bestaande uit Lone Star en JP Morgan. Het kantoor heeft onder meer Bouwinvest geadviseerd bij de verkoop van een kantorenportefeuille aan Bryant Park Acquisition.

DLA Piper
Aantal vastgoedjuristen: 25
Aantal vestigingen: 91, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Monique Laenen
DLA Piper is een internationaal kantoor met advocaten, notarissen en belastingadviseurs met vestigingen in meer dan 30 landen, waaronder Nederland. Naast de grotere projectontwikkelaars en vastgoedfondsen staat DLA Piper onder andere banken en (internationale) beleggers juridisch bij. Het was DLA Piper dat Lone Star adviseerde bij de aankoop van Propertize. Het Real Estate-team was voor Lone Star onder meer betrokken bij de due diligence van een groot aantal vastgoedobjecten/leningen (meer dan 6500). DLA Piper is vaste adviseur van onder andere Urban Industrial, dat door het notariaat en de advocatuur wordt geadviseerd en begeleid bij de opbouw van de logistieke portefeuille. DLA Piper met Amsterdam als enige Nederlandse vestiging merkt dat er het afgelopen jaar een dalende tendens te zien was in de executieveilingen.

Eversheds
Aantal vestigingen: 2
Aantal vastgoedjuristen: 11
Hoofd vastgoedsectie: Paul Goedvolk
Een van de speerpunten van Eversheds is duurzame energie, een punt dat ook internationaal wordt uitgebouwd. Het kantoor was onder meer betrokken bij de aankoop van Holland Casino Amsterdam: een investering ten behoeve van een groep vooraanstaande private vastgoedbeleggers en de financiering daarvan via een Braziliaanse bank. Het kantoor vindt het een mooie combinatie tussen commercieel vastgoed en real estate finance. Ook was het kantoor betrokken bij de verkoop van de DBN-winkelportefeuille aan Patrizia: een complexe verkoop via vennootschapsstructuur. Eversheds zit eveneens op de herontwikkeling van de Rokin-panden in Amsterdam: namens Ivy Group is het kantoor betrokken bij eerst de verwerving en financiering en daarna de herontwikkeling van de voormalig ABN Amro-gebouwen.

Freshfields Bruckhaus Deringer
Aantal vestigingen: 28, waarvan 1 in Nederland
Aantal vastgoedjuristen: 12
Hoofd vastgoedsectie: Thijs P. Flokstra en Harald Spruit
Freshfields heeft 1 vestiging in Nederland. Het kantoor adviseert cliënten bij complexe, cross-border corporate en financieringstransacties. Voorbeelden daarvan zijn de advisering van JP Morgan bij de aankoop met Lone Star van Propertize, de verkoop van HHR Amsterdam Guarantor (eigenaar en exploitant van Crowne Plaza Hotel Amsterdam) door Host Hotels aan York Capital en Almus Capita en de aankoop en financiering van een € 400 mln grote vastgoedportefeuille met 30 Europese vastgoedassets van IVG. 18 van de 30 vastgoedassets zijn gevestigd in Nederland. Ook is Freshfields betrokken bij de financiële herstructurering van de hotelportefeuille van de Bilderberg Groep. Momenteel is het kantoor druk doende met het adviseren bij verschillende non-performing loans, transacties voor sponsoren of banken.

Gijs Heutink Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 8
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Gijs Heutink & Eefje van Bommel
Gijs Heutink Advocaten is een Amsterdams nichekantoor dat is gespecialiseerd in omgevingsrecht en vastgoedrecht. Denk hierbij aan alle juridische aspecten met betrekking tot de vastgoedindustrie, waaronder bestemmingsplanproblematiek, maar ook milieu- en omgevingsrecht, commercieel huurrecht en grondexploitatie. De klantenkring van Gijs Heutink Advocaten bestaat voornamelijk uit overheden, maar ook institutionele beleggers, projectontwikkelaars en retailers kloppen bij juridische nood aan bij het advocatenkantoor. Gijs Heutink Advocaten adviseerde Stichting Paleis Het Loo over de bestemmingsplanherziening ten behoeve van de uitbreiding van het paleis, maar ook werd AM Real Estate Development juridisch bijgestaan bij de ontwikkeling van winkel- en sportcentrum De Voorwaarts te Apeldoorn.

Greenberg Trauri9
Aantal vastgoedjuristen 14
Aantal vestigingen: 38, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Jan Kees Brandse en Peter Jansema
De private bank J. Safra Sarasin heeft in Nederland de aankoop gefinancierd van het pand van Holland Casino aan het Amsterdamse Max Euweplein door Ronny Rosenbaum voor € 50 mln, en Greenberg Traurig stond daarbij de bank juridisch bij. Een andere mooie deal die Greenberg Traurig op zijn conto mag schrijven is de aankoop van de Monarch in Den Haag door Amundi. De Franse belegger rekende een bedrag van € 65 mln af bij de verkoper, het Duitse Union. Het advocatenkantoor acteerde hier in opdracht van Amundi. Greenberg Traurig is wereldwijd een grote speler met 38 vestigingen en meer dan 2000 advocaten, notarissen en belastingadviseurs. Daarvan zijn er 45 werkzaam op het Amsterdamse kantoor en 14 houden zich meer dan de helft van hun tijd bezig met vastgoedgerelateerde zaken.

Holland van Gijzen
Aantal vastgoedjuristen: 13
Aantal vestigingen: 7, waarvan 5 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: mr. J.W. Stouthart (notariaat) en mr. S.J. van Leeuwen MRE (advocatuur)
Syntrus Achmea Real Estate & Finance is als investeerder in het Wallengebied gestapt, met als doel meer variatie en minder prostituees, coffeeshops en ijswafelwinkels. De komende tijd nog samen met corporatie Stadgenoot, die via dochter Stadsgoed actief is met aankoop van panden. Tegelijk heeft de belegger vier posities voor woningbouw net buiten de ring verworven. Holland van Gijzen (HVG) verrichtte namens Syntrus Achmea een due diligence op onder meer de huurovereenkomsten en de titels. Het is een mooi voorbeeld van een opdracht waarbij de vastgoedjuristen van HVG betrokken zijn geweest, evenals de verkoop door Midned van 192 woningen aan Amvest en de sale-and-lease-back van het distributiecentrum van Van der Helm in Moerdijk. Met ruim 170 advocaten en (kandidaat–)notarissen is Holland Gijzen actief op alle rechtsgebieden die voor ondernemingen en instellingen relevant zijn. De onderneming, die een strategische alliantie heeft met EY Belastingadviseurs, opereert zowel op nationale als internationale schaal met kantoren in Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam, Utrecht en Brussel en een Legal Desk in New York. De vastgoedsectie telt 8 advocaten en 5 notarissen.

Houthoff Buruma
Aantal vastgoedjuristen: 72
Aantal vestigingen: 5, waarvan 2 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: mr. Jan Cees Kuiken MRE
Houthoff Buruma, aangesloten bij het LexMundi-netwerk, heeft in totaal 72 vastgoedjuristen. Het merendeel van de omzet wordt door deze juristen gehaald uit vastgoedtransacties. Ook de juridische begeleiding bij vastgoedfinanciering brengt de nodige omzet met zich mee, samen met juridisch advies op het gebied van project- en gebiedsontwikkeling. Uit het nieuwsarchief van PropertyNL blijkt dat Houthoff Buruma het afgelopen jaar betrokken is geweest bij onder andere de verkoop van een beleggingsportefeuille van Delta Lloyd met een totale waarde van ruim € 273 mln. Koper was European Property Investors Special Opportunities 4 (Episo 4). Sectie5 Investments was als mede-investeerder bij de transactie betrokken. Episo 4 en Sectie 5 Investments werden geadviseerd door Houthoff Buruma.

Labré Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 6
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Tim Boer en Ramon Ridder
Labré Advocaten is een nichekantoor gevestigd aan de De Lairessestraat in Amsterdam. Er zijn 12 advocaten werkzaam, waarvan 6 vastgoedadvocaten (civiel- en bestuursrecht). Het kantoor is onderdeel van het Warwick Legal Network en de advocaten van Labré treden op voor gemeenten (onder andere Almere), ontwikkelaars (onder andere Pinnacle), vastgoedfondsen (onder andere Merin, M7 Real Estate), makelaars (Colliers, KroesePaternotte, CBRE) en grote eindgebruikers met veel locaties (onder andere Unilever, Dell, Pontmeyer). De focus ligt op de zogenaamde ‘stadspraktijk’. Zo worden er veel huurrechtzaken gevoerd voor grote woningbeheerders en is het kantoor betrokken bij de ontwikkelingen van veel (woning)nieuwbouwprojecten in Amsterdam. Ook treedt Labré op voor zowel verhuurders als huurders bij huurprijsherzieningsprocedures. Labré staat bovendien veel eindgebruikers bij in huurkwesties, zoals de juridische begeleiding van computergigant Dell bij diens huisvesting op verschillende locaties in Nederland.

Lexence
Aantal vastgoedjuristen: 37
Aantal vestigingen: 1
Aanspreekpunt vastgoedsectie: Tomas Steenmetser
Het advocatenkantoor met in totaal 37 advocaten bedient in juridische zin de hele vastgoedmarkt. Bekende klanten zijn onder andere VolkerWessels en Rabo Real Estate Group. Ook voorziet het kantoor het Amerikaanse Taco Bell van advies. Deze fastfood service opent binnen een halfjaar een eerste vestiging in Nederland. Lexence bevond zich begin vorig jaar in het midden van de actie rondom de V&D-soap. In februari 2015 heeft het huurrecht-team onder leiding van Tomas Steenmetser een groot aantal verhuurders van V&D-panden bijgestaan. In samenwerking met Cushman & Wakefield (Jeroen Lockerse) en Jesse Zijlma (BarentsKrans) is met V&D onderhandeld over onder andere een huurkortingsregeling.

Loyens & Loeff
Aantal vastgoedjuristen 108 (14 >50%)
Aantal vestigingen: 13, waarvan 3 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Wilfred Groen
Het afgelopen jaar heeft Loyens & Loeff geadviseerd bij verscheidene institutionele residentiële vastgoedtransacties, zoals Round Hill Capital, Patrizia en Soros. Ook waren de advocaten en notarissen betrokken bij veel grote transacties met bedrijfsvastgoedportefeuilles (waaronder ook dit jaar weer miljoenentransacties voor Goldman Sachs, Blackstone, Marathon Asset Management, Monarch Alternative Capital, Delta Lloyd en Lone Star) en grote single asset transacties (voor de Maarsen Groep, de Rabo Vastgoedgroep, Union Investments en Standard Life).

M2 Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 3
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Jurjan Adriaansens, Marius Rijntjes en Ginio Beij
Voor aan- en verkoop van vastgoed, project- en gebiedsontwikkeling, huurrecht, PPS’en en RO-zaken draaien de M2-advocaten hun hand niet om. Binnenkort komt daar ook nog bouwrecht bij. M2 Advocaten, opgericht in 2012, wordt gevormd door de advocaten Jurjan Adriaansens, Marius Rijntjes en Ginio Beij. Ze hebben zich beziggehouden met uiteenlopende transacties en zaken, zoals de zes kantoren die Spes Bona aan REO Holding verkocht. Daarnaast heeft M2 Advocaten zorginstelling Amstelring geadviseerd op het gebied van het scheiden van wonen en zorg en adviseren ze diverse grote retailers, zoals iCentre, Specsavers en The Phone House. Ook kleinere retailers zijn klant.

NautaDutilh
Aantal vastgoedjuristen 80 (50 >50%)
Aantal vestigingen: 6, waarvan 2 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: David van Dijk
Onlangs zijn zowel de Rotterdamse als de Amsterdamse vestiging van NautaDutilh verhuisd naar een gloednieuw kantoor, respectievelijk First Rotterdam en 400 Beethoven. NautaDutilh telt in totaal 400 advocaten, notarissen en belastingadviseurs, die vanuit zes kantoren werken, ook in Luxemburg, Londen, Brussel en New York. De Nederlandse vastgoedsectie onder aanvoering van David van Dijk telt 80 mensen, van wie er 50 meer dan de helft van hun tijd aan vastgoedzaken besteden. In het brede palet aan diensten zit ook de advisering van buitenlandse investeerders en mediation. NautaDutilh was het afgelopen jaar betrokken bij de grootste vastgoedtransactie van de afgelopen 10 jaar, de verkoop door de Staat van Propertize aan Lone Star en JP Morgan. Andere grote transacties met bemoeienis van NautaDutilh waren de Phoenix-kantorenportefeuille, die overging van Bouwinvest naar Marathon Asset Management, en de verkoop van de kantorenportefeuille van Delta Lloyd aan First Sponsor Group. Deze belegger uit Singapore verkocht op zijn beurt weer 8 panden aan Union Street.

Osborne Clarke
Aantal vastgoedjuristen 5
Aantal vestigingen: 19, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Bas Beenen
Osborne Clarke is een samenwerkingsverband en heeft vestigingen in Europa, de Verenigde Staten en Hongkong. Op het Amsterdamse kantoor werken 21 mensen, van wie zich er 5 substantieel met vastgoed bezighouden (3 advocaten en 2 notarissen), onder aanvoering van Bas Beenen. Osborne Clarke verwacht een groei van de vastgoedfinancieringspraktijk en heeft met de komst van Carolijn Kuipers (afkomstig van Kennedy van der Laan) zijn dienstverlening verbreed. Zij gaat zich voornamelijk bezighouden met de internationale transactiepraktijk. Een greep uit de projecten en transacties waarvoor Osborne Clarke is ingeschakeld: Kop Grasweg in Amsterdam-Noord (Amvest), verkoop van De Voorwaarts in Apeldoorn aan Epic, transformatie van het Jan Bommerhuis in Amsterdam door Boelens de Gruyter en het nieuwe datacenter van Somerset op Schiphol.

Pact Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 3
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Daniel van den Bergh, Maarten Klaassen en Lex Taytelbaum
Pact Advocaten uit Amsterdam is een nieuw advocatenkantoor met specialisten in arbeidsrecht, ondernemingsrecht, ICT-recht, vastgoed en ruimtelijk bestuursrecht. In 2014 waren het Lex Taytelbaum, Daniël van den Bergh (beiden eerder verbonden aan RechtStaete) en Maarten Klaassen die Pact Advocaten oprichtten. Zij zijn gespecialiseerd in vastgoedrecht. Inmiddels is het team uitgebreid tot 7 mensen. De nieuwe aanwas heeft eerder gewerkt bij Allen & Overy en is vooral actief op andere terreinen. Naar verwachting zal de vastgoedsectie ook nog uitgebreid worden met 1 of 2 advocaten vanwege het toenemende aantal transacties. Voorbeelden van transacties waarbij Pact een rol heeft gespeeld zijn de aankoop van Haarlebergpark door Moor Park/Global Net Lease in Amsterdam en het hoofdkantoor van Office Depot in Venlo.

Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn
Aantal vastgoedjuristen: 52
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie advocatuur: Maryse Mesu-Abbekerk en Alain de Jonge
Hoofd vastgoedsectie notariaat: Cees de Zeeuw en René Spit
Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn is een advocaten- en notarissenkantoor uit Den Haag. Er werken circa 275 mensen, onder wie 33 partners. De landsadvocaat is een van de partners. Pels Rijcken rekent het Rijk, diverse provincies en (grote) gemeenten tot zijn vaste cliëntenkring. Het kantoor treedt daarnaast op voor financiële instellingen, institutionele beleggers, grote ondernemingen met vastgoedbezit, projectontwikkelaars, bedrijfsmatige huurders en verhuurders en woningcorporaties, alsmede zorg- en onderwijsinstellingen. Belangrijkste wapenfeiten van het afgelopen jaar: de herontwikkeling van het stadscentrum van Tilburg, de verkoop van het voormalige ministerie van SZW, de overname van DS Verzorgd Wonen door Domus Magnus en de verhuur van 7000 m² kantoorruimte in De Rotterdam.

Pharos Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 8
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: 4 partners
De koper van tientallen fastfood-vestigingen, een supermarktketen, een aandeelhouder van een Duitse vastgoedbank, de eigenaren van een winkel op Schiphol en in Zoetermeer en een fabriek in de food-sector in Noord-Brabant. Wat hebben zij gemeen? Ze hebben allemaal Pharos ingeschakeld voor juridische bijstand. Het tekent het brede werkterrein van het advocatenkantoor uit Bussum, dat vastgoed- en ondernemingsrecht op nationaal, maar ook op internationaal gebied combineert. Pharos Advocaten streeft naar uitbreiding, niet alleen op het gebied van vastgoedrecht, maar ook op aanpalende rechtsgebieden. Zo is het kantoor in 2016 uitgebreid met een advocaat–partner ondernemingsrecht. Naar verwachting zal de groei doorzetten.

Ploum Lodder Princen
Aantal vastgoedjuristen: 14
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Anton van den Heuvel
Hoofd vastgoedsectie: Anton van den Heuvel
Dit full-service kantoor voor de zakelijke markt is gevestigd in Rotterdam. Met de komst van Joris van de Bunt (kandidaat-notaris vastgoed) en Stephan Sluiter (advocaat bestuurs- en omgevingsrecht) vorig jaar heeft Ploum het Team Vastgoed verder versterkt. Ze adviseren vrijwel alle type cliënten op tal van terreinen en onder de lijst van opdrachtgevers komen namen voor als PPF, Internos Global Investors, The Student Hotel, Dura Vermeer, BP, Bruna, Samsung en Lumileds. Ploum heeft Unilever geadviseerd over het aangaan van een raamhuurovereenkomst als onderdeel van de koop-/verkoopovereenkomst met NS Stations voor ijswinkels volgens de Ola Happiness-formule. Ook bijzonder is Brouwerseiland in Zeeland, dat door een joint venture van Boskalis en Zeelenberg Architectuur wordt ontwikkeld. Bij de kunstmatige archipel van 13 eilanden met daarop huizen, een recreatiegebied en een natuurgebied komen heel wat juridische zaken kijken, zoals de natuurbeschermingswetgeving, bestemmingsplan, waterwetgeving, ontrondingswet en mer-procedure.

RechtStaete
Aantal vastgoedjuristen: 17
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Frank van Buuren/Ton Oostenrijk
Het advocatenkantoor aangesloten bij Nova/NOB was het afgelopen jaar vooral actief op het gebied van fiscaal vastgoedadvies. Een ander deel van de omzet kwam binnen via de transacties. RechtStaete was begin dit jaar betrokken bij de verkoop van de EVE-portefeuille door Lone Star voor ongeveer € 500 mln. Vorig jaar was RechtStaete betrokken bij de verkoop van The Bank door de Kroonenberg Groep voor € 275 mln aan de Duitse vastgoedbeleggers Deka. September vorig jaar is RechtStaete gestart met de uitbouw van de activiteiten op het gebied van bestuurs- en milieurecht. Hoofd vastgoedsectie van RechtStaete, Ton Oostenrijk, is columnist bij PropertyNL.

Simmons & Simmons
Aantal vastgoedjuristen: 34
Aantal vestigingen: 21, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Luc Cohen en Rob Hendriks
Het afgelopen jaar zag Simmons & Simmons een sterke toename in de vraag naar meer complexe projectontwikkeling, zoals een fabriek voor babymelkpoeder. Ook had het kantoor in Amsterdam meer zaken met een financieringcomponent en hierop ligt dan ook de focus. De juridische dienstverlener verwacht dat het team en de activiteiten dit jaar over de gehele breedte worden uitbreid. Simmons & Simmons adviseerde Meijer Realty Partners bij de aankoop van diverse assets en projecten, waaronder verschillende ontwikkelprojecten van ASR Vastgoed Ontwikkeling en Osdorpplein. Verder was het kantoor betrokken bij de verkoop door MRP van een porfolio in Heerlen, Assen en Duiven aan een Israëlische beursgenoteerde vennootschap en de herontwikkeling van Holendrecht Centre in Amsterdam. Hier realiseert Blauwhoed voor investeerder en belegger Greystar 1500 appartementen.

Six Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 9
Aantal vestigingen: 7, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Leon Burgersdijk
Six Advocaten is een nichekantoor op het gebied van vastgoed, bouw-, bestuurs- en aanbestedingsrecht en is gevestigd op IJdock in Amsterdam. Het bedrijf werd in 2008 opgericht door vijf advocaten die allen daarvoor werkzaam waren geweest in de vastgoedsectie van NautaDutilh. Inmiddels is het advocatenteam uitgebreid tot 9. Een greep uit de vele opdrachtgevers: AM RED, Syntrus Achmea, CBRE Global Investors, Vastned, de Alliantie, Eigen Haard, Goldman Sachs, Ares, Triuva (voorheen IVG), provincie Zuid-Holland en de gemeenten Amsterdam, Apeldoorn en Amersfoort. Maar ook eindgebruikers (waaronder Starbucks, Prada en DA, dat na het faillissement is overgenomen door Mosadex) en bouwbedrijven als BAM en Heijmans zijn klant. Six heeft een speciale focus op zorginstellingen, ziekenhuizen en onderwijsinstellingen. Het advocatenkantoor wordt ook steeds vaker als adviseur ingehuurd door overheden om de stijgende woningtekorten het hoofd te kunnen bieden. Het beleid hobbelt daar namelijk achteraan en is nog erg gericht op transformatie en terugschroeven van plancapaciteit. Six heeft ook ruime ervaring met multifunctionele binnenstedelijke ontwikkelingen en adviseert BPD bij de invulling van Kavel 6 op het Oosterdokseiland.

Stibbe
Aantal vastgoedjuristen: 34
Aantal vestigingen: 7, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: David Orobio de Castro en Maarten de Bruin
Stibbe verwacht een toenemende behoefte aan fiscaal advies in het kader van de OESO (BEPS: base erosion and profit shifting) en EU (ATAD: anti-tax avoidance directive) en de gevolgen van de Brexit voor vastgoedinvesteringen. Een van de cliënten van Stibbe is het Belgische Aedifica, op het gebied van de juridische en fiscale aspecten van diens entree op de Nederlandse vastgoedmarkt voor zorg en verpleging. De Nederlandse portefeuille bestaat inmiddels uit tien zorgresidenties die ofwel operationeel zijn, ofwel nog in aanbouw zijn. Een andere belangrijke opdrachtgever is Hudson’s Bay Company (HBC). Het advocatenkantoor, dat gevestigd is in een gloednieuw kantoor op de Zuidas, heeft namens HBC alle onderhandelingen met de eigenaren van de winkels (veelal voormalige V&D-panden) over de huurcontracten gevoerd. Ook het Franse Amundi, hotelgroep Accor en Segro mag Stibbe tot zijn cliëntenkring rekenen.

Stijl Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 12
Aantal vestigingen: 1
Stijl Advocaten uit Amsterdam werd 10 jaar geleden opgericht en is uitgegroeid tot een specialist in vastgoed en gebiedsontwikkeling. Met 12 advocaten/vastgoedjuristen worden uiteenlopende opdrachtgevers bediend, zowel Nederlandse als buitenlandse. Tot het trackrecord behoren Strijp S in Eindhoven, Spoortunnel/station Delft, de A9 en Retailpark Roermond. Verder adviseert Stijl de gemeente Eindhoven bij het slim verduurzamen van zijn gebouwen, waarmee een investering van € 130 mln gemoeid is, en de ontwikkelaar H van den Boogaard bij de realisatie en verkoop van een distributiecentrum op Trade Port Noord in Venlo. Rockspring heeft dit 40.000 m² grote pand aangekocht. Andere recente wapenfeiten: de transformatie van een kantoorpand tot woningen in Nieuwegein (opdrachtgever Local) en de verkoop van de portefeuille van het Woon Investerings Fonds aan Round Hill (samen met drie andere advocatenkantoren).

Straatman Koster Advocaten
Aantal vastgoedjuristen: 16
Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Wilfried Koster
Dit nichekantoor, dat vanuit de Millenniumtoren tegenover Rotterdam Centraal opereert, is in 2006 opgericht door Thijs Straatman en Wilfried Koster, beiden afkomstig van Houthoff Buruma. Naast de bouw- en vastgoedsector komen de opdrachtgevers ook uit andere sectoren, zoals infra, industrie, energie, (openbaar) vervoer en sport en leisure. De vastgoedadvocaten zien groei in hun advies- en transactiepraktijk betreffende zorgvastgoed en verwachten dat deze groei aanhoudt. Straatman Koster verleent juridische diensten aan Hart van Zuid in Rotterdam, de herontwikkeling van het gebied rond winkelcentrum Zuidplein en Ahoy. De contractswaarde is circa € 750 mln. Straatman Koster adviseert het Projectbureau over de contractering met Heijmans/Ballast Nedam, hetgeen varieert van de aannemingsovereenkomst en de bijbehorende financieringsovereenkomsten tot gronduitgifteovereenkomsten. Ook het Rijnsburgerblok in Leiden, Green Park Aalsmeer en Brainport Industries Campus in Eindhoven zijn het vermelden waard.

Van Doorne
Aantal vastgoedjuristen: 47
Aantal vestigingen: 2, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Annerie Ploumen (notaris)/Mark Moolhuizen (advocaat)
De vastgoedafdeling van Van Doorne werkt zowel voor Nederlandse als voor buitenlandse grote en middelgrote bedrijven, financiële instellingen, (semi)overheden, woningcorporaties, projectontwikkelaars, vastgoedfondsen, (internationale) beleggers en financiers, (semi)publieke instellingen en bouwbedrijven. Voorbeelden zijn Aberdeen, Maarsen Groep, Propertize, Cofinimmo en Simon Properties. En dit is nog maar een kleine greep uit de lange lijst opdrachtgevers. Van Doorne is de afgelopen jaren als adviseur betrokken geweest bij alle belangrijke PPS-projecten in Nederland en heeft tevens een kantoor in Londen om private equity investeerders te kunnen bijstaan. Belangrijke projecten waarbij het advocatenkantoor vorig jaar onder meer betrokken was: appartementengebouw Pontsteiger in Amsterdam, Holland Park in Diemen en de herfinanciering van de IEF Capital Berlage Portfolio en aankopen door MStar Netherlands, een joint venture van de Britse investeerder M7 Real Estate en de Amerikaanse investeerder Starwood.

Weebers Vastgoed Advocaten
Aantal vastgoedjuristen 2015: 11
Aantal vestigingen: 1
Weebers Vastgoed Advocaten is een ‘niche en boutique’-kantoor uit Eindhoven, dat zich richt op grote spelers in de vastgoedsector, zoals beleggingsinstellingen, ontwikkelaars, woningcorporaties, gemeenten, kapitaalverschaffers en sponsoren, aannemers, vastgoedmanagers en vastgoedadviseurs. Weebers adviseerde de corporatie Thuisvester bij de verkoop van een woningportefeuille met 174 woningen aan Rubens Capital Partners. Ook begeleidde het advocatenkantoor de gemeente Diemen bij de aanbesteding en grondverkoop voor het centrumplan van Diemen (165 woningen, een marina en commerciële en horecavoorzieningen, in totaal 16.000 m²). Dit plan is van ABC Planontwikkeling, Westplan Investors en KCAP Architects & Planners.