PropertyNL Top Vastgoedjuristen 2015: Internationale geldgolf stuwt urenstaten juristen

De vastgoedjuristen stropen hun mouwen weer op: de internationale geldgolf heeft Nederland bereikt: de lawfirms maken meer uren dan ooit

Door Wabe van Enk (research Petra Kooijman en Emily Nijboer)
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 25 september 2015

In deze editie het jaarlijkse onderzoek naar de top van de vastgoedjuristen in Nederland. Dertig kantoren die opvallen vanwege hun betrokkenheid in het vastgoed. De top-10 van kantoren die PropertyNL het meest tegenkwam bij internationale deals zijn uitgenodigd voor een rondetafelgesprek om over trends te spreken. In overzichten en profielen kunnen de opdrachtgevers kijken of ze het juiste kantoor hebben geselecteerd.
Voor de volgers van de markt is het geen verrassing dat Houthoff, Loyens en Nauta zich bij de grootste zaken op de meest uiteenlopende terreinen van het vastgoed presenteerden. Zij hebben met AKD de meeste vastgoedjuristen in dienst. Allen & Overy, Boekel, De Brouw, Stibbe en dit jaar ook CMS en Pels Rijcken zitten in de eredivisie. Kantoren die van vastgoed hun specialisme hebben gemaakt, zoals Boot, Bricks, Lexence, M2, RechtStaete en Straatman Koster kunnen ook terugkijken op een productief jaar, terwijl er ook weer een aantal nieuwkomers zijn gesignaleerd.

Grote afwezigen
Wat opvalt in het geweld van deals, is dat een aantal grote internationale advocatenkantoren er toch niet overtuigend in slaagt een voet tussen de deur van het vastgoed te krijgen. Te denken valt aan Baker McKenzie – het grootste kantoor ter wereld (afgezien van een mogelijk nog grotere Chinese counterpart), maar ook Freshfields, Bird&Bird, Linklaters en Norton Rose, toch geen onbekenden in het Europese vastgoed en bijvoorbeeld op de Mipim in Cannes prominent aanwezig. In Nederland zullen zij ongetwijfeld af en toe wat doen, maar dat is niet te vergelijken met het werk van de verzameling topkantoren in deze editie.
Ook Nederlandse middelgrote kantoren zoals HVG, Dirkzwager, Diepen van de Kroef, Kennedy van der Laan en Nysingh hebben kennelijk van vastgoed niet hun speerpunt gemaakt.
De researchgroep van PropertyNL speurt naar betrokkenheid op het gebied van transacties, financiering, fiscaliteit, bouw- en huurrecht tot en met PPS. Deze disciplines van de vastgoedjurist laten zich niet vatten in ranglijsten. Vandaar dat PropertyNL veel aandacht besteedt aan de kwalitatieve juridische aspecten in plaats van de kwantitatieve. Bij welke innovatieve deals waren de kantoren betrokken? Dit is een manier om kantoren te selecteren.

Ander speelveld
Een doorsneevastgoedtransactie hoeft niet op het niveau van de top-10 gestructureerd te worden. De vraag is alleen: wat is nog een doorsneetransactie en is er fiscaal juridisch niet altijd winst te halen om deze bij het juiste kantoor onder te brengen?
Een verkopende corporatie zal zich er bijvoorbeeld terdege van bewust moeten zijn dat het juridische speelveld is veranderd. De private Nederlandse woningbelegger is vervangen door een internationale partij uit de Londense City. Zelfs of juist studentenwoningen vergen tegenwoordig een Allen & Overy, terwijl dat vroeger werd gezien als de onderkant van de markt, waarbij de handdruk belangrijker was dan het papierwerk.
Sommige juridische trends veranderen niet: grotere datarooms versus standaardisatie. Andere komen niet uit. Vorig jaar heerste de angst voor de toenemende regeldichtheid, waardoor Nederland een minder aantrekkelijk investeringsland zou worden. Die angst is ongegrond gebleken. Het aantal potentiële beleggers groeit veel sneller dan het aanbod (zie het verslag van de Londen Meeting in deze editie). Een nieuwe trend in het vastgoed die bij andere juridische disciplines al lang mode is, is mediation. Mooi zou zijn wanneer daar in het verlengde van het taxatieregister ook een standaard voor zou komen. Het jaarlijkse onderzoek van PropertyNL bewijst dat niet iedere Mr. zich vastgoedjurist mag noemen; nu moeten we er nog voor zorgen dat niet iedereen vastgoedmediator op de gevel spijkert.