Arthur van der Wal, Syntrus Achmea: ‘Voortouw nemen bij grote bouwopgaven’

Ruim een halfjaar na het aantreden van de nieuwe directievoorzitter van Syntrus Achmea Real Estate & Finance zitten de wittebroodsweken van Arthur van der Wal erop. Wat hem het meest is opgevallen? ‘De drive van de medewerkers om te werken aan maatschappelijke opgaven als het woningtekort, de energietransitie, betaalbaarheid en zorg en tegelijkertijd te zorgen voor voldoende financieel rendement voor de opdrachtgevers.’

Maatschappelijke opgaven
Werken aan maatschappelijke opgaven is ook de constante in zijn eigen loopbaan. ‘In elke baan die ik heb gehad was er wel een haakje naar zulke vraagstukken. Zo was ik als directeur van verzekeraar Movir (onderdeel van NN) bezig met arbeidsongeschiktheidsoplossingen voor zzp’ers, de laatste jaren een belangrijk politiek thema. En als bestuursvoorzitter van AZL, de pensioenuitvoerder van NN, was het verhogen van het pensioenbewustzijn een van mijn doelstellingen. Ik heb ook altijd intensief contact gehad met pensioenfondsen en andere institutionele partijen, dankzij de ruim 12 jaar ervaring met vermogensbeheer. De vastgoedsector is voor mij nieuw, maar dat vind ik juist het aantrekkelijk aan mijn nieuwe rol bij Syntrus Achmea. Ik zoek altijd een nieuwe invalshoek en uitdaging.’
Volgens Van der Wal zit de ambitie om financieel en maatschappelijk rendement aan elkaar te koppelen diep verankerd in het DNA van het bedrijf. De opgave is om dit naar buiten toe explicieter te maken, zowel voor de opdrachtgevers (pensioenfondsen, verzekeraars en charitatieve instellingen) als voor overheden en marktpartijen. ‘Syntrus Achmea wil het voortouw nemen in de discussie en in een vroeg stadium samen met gemeenten, ontwikkelaars en bewoners meewerken aan de grote opgaven en gebiedsontwikkelingen. De vraag is of we hier al voldoende voor gepositioneerd zijn. We moeten ons oor nog beter te luisteren leggen bij de klanten en andere stakeholders, want vinden zij ervan? De visie en strategie van dit bedrijf moeten uiteraard in lijn zijn met de behoeften van onze klanten, dat is altijd het startpunt.’

Beleid aanscherpen
Syntrus Achmea heeft zichzelf ten doel gesteld de klantengroep te verbreden en de beleggingen te spreiden. Tegelijkertijd is er sprake van aanscherping van het beleid en focus op de activiteiten waar het bedrijf uit Amsterdam het sterkst of grootst in is. Participanten in het Zakelijk Hypothekenfonds hebben besloten tot afbouw van de leningenportefeuille. Het luik is dicht voor nieuwe klanten en participanten beraden zich op wat er met de portefeuille gaat gebeuren. Dit geldt overigens niet voor woninghypotheken voor de particuliere markt, die blijft de onderneming onder verschillende merknamen aanbieden. Het PVF Particuliere Hypothekenfonds heeft een waarde van € 7,6 mrd (stand Q1 2019).
Vorig jaar had Syntrus Achmea voor € 1,4 mrd aan zakelijke vastgoedfinancieringen uitstaan. Al sinds 1995 is de investment manager actief op deze markt, voor 2008 nog opererend onder de naam PVF Achmea Hypotheken. Het PVF Zakelijke Hypothekenfonds belegt in Nederlandse commerciële vastgoedfinancieringen: financieringen van verhuurde woningen, winkels, kantoren en bedrijfsruimten. Het bedrijf bouwde in korte tijd een zakelijke hypothekenportefeuille op van € 2,2 mrd ultimo 2010. In de jaren daarna daalde de portefeuille langzaam in omvang. Vanwege de toenemende vraag naar financiering en om nieuwe klanten te trekken werd in 2015 het verstrekkingsmandaat nog verhoogd en werden de rendementseisen verlaagd.
Van der Wal: ‘De strategische keuze om de portefeuille commercieel vastgoedfinancieringen af te bouwen hebben de participanten zelf gemaakt. Daar heeft elk deelnemend pensioenfonds zijn eigen redenen voor. Vaak is de aanleiding dat een beleggingscategorie niet meer past in het strategisch beleggingsbeleid van een klant, of is er een visie op het (toekomstig) rendement en de risico’s. Wij respecteren dat en gaan zorgvuldig om met de leningnemers. Er zijn verschillende scenario’s, en die worden momenteel allemaal onderzocht. Als investment manager zorgen wij voor de verdere uitwerking.’

Grondposities
Wat betreft het innemen van grondposities en strategische aankopen (van te herontwikkelen vastgoed) wil Syntrus Achmea wel een actieve rol blijven spelen. Van der Wal: ‘Grondposities zijn belangrijk om vastgoed te kunnen herontwikkelen en beleggingsproduct voor onze klanten te realiseren. We betrekken onze opdrachtgevers in een vroeg stadium bij zulke aankopen, omdat zij uiteindelijk eigenaar worden van het vastgoed en dus voortijdig hun wensen willen inbrengen.’
Het fonds ADVARP (Achmea Dutch Value Added Residential Partnership) is een vehikel waarin strategische aankopen worden ondergebracht. Dit is eerder onder andere gebeurd in Leiden voor het project De Lorentz, waar onlangs Heineken heeft getekend als huurder van 4000 m² kantoorruimte en 1300 m² retail, en bij de transformatie van het kantoor aan de Kortenaerkade in Den Haag naar 153 woningen (met horeca op de begane grond). Het fonds heeft een vermogen van € 360 mln, dat afkomstig is van 12 participanten.

‘Bij aankoop van te herontwikkelen vastgoed is de risico-rendementsafweging van de klanten heel belangrijk. Je ziet dat ze breder kijken om tot het juiste risico-rendementprofiel te komen. Mixed-use projecten zijn ook een manier om tot ontwikkeling te komen, zo spreid je de risico’s en kun je buiten de traditionele sectorale beleggingsportefeuille een goede propositie aan de klant leveren.’
Volgens de nieuwe topman heeft Syntrus Achmea ‘een enorme bak kennis en ervaring in huis’, en staat de onderneming goed bekend in de vastgoedmarkt. ‘Iedereen kent Syntrus Achmea, van gemeenten en bouwbedrijven tot adviseurs en corporaties. Daarom wordt er naar ons geluisterd. Ik heb de ambitie om die positie verder uit te bouwen, meer onze stem te laten horen en onze expertise uit te dragen. We zouden iets minder bescheiden mogen zijn en juist meer uitgesproken.’
Onderwerpen waarop Syntrus Achmea zich al manifesteert zijn onder meer de Klimaattafels, het lokale overleg over middenhuur, verduurzaming van de woningvoorraad en ontwikkelingen in het winkellandschap. Van der Wal wil dat de medewerkers meedenken en mee-ontwikkelen aan de verstedelijking en de bouwopgaven in Nederland.
Om de participatie in gebiedsontwikkelingen verder vorm te geven is Anjelica Cicilia onlangs aangesteld als hoofd conceptontwikkeling en gaat Ron Heilig zich als business manager strategische samenwerking inzetten om tot meer prestatieafspraken te komen met gemeenten, ontwikkelaars, corporaties en bouwers.

Vermogensbeheerder
Bovenal is Syntrus Achmea een vermogensbeheerder in vastgoed en hypotheken voor institutionele beleggers. In totaal beheert het bedrijf € 22,5 mrd voor meer dan 60 klanten. Daarvan is € 9,5 mrd belegd in Nederlands vastgoed, € 11,9 mrd in hypotheken en € 1,1 mrd in internationaal vastgoed. Als belegger heeft het bedrijf een langetermijn-scope, net als de investeerders en het moederconcern Achmea (Syntrus Achmea is 100% dochter van Achmea bv, onderdeel van de Achmea Groep).
De grootste investeerders, vooral via separate accounts maar ook via de fondsen, zijn Achmea, BPL Pensioen, Pensioenfonds Metalektro (PME) en Rabobank Pensioenfonds. De Nederlandse vastgoedportefeuille bestaat voor ongeveer € 6 mrd uit woningbeleggingen. ‘Dat Achmea als moederbedrijf mede investeert in proposities die we klanten aanbieden, is een teken van vertrouwen’, aldus Van der Wal. ‘Dit wordt ook door de (nieuwe) klanten gewaardeerd.’
Syntrus Achmea heeft vier Nederlandse vastgoedfondsen onder management, het al eerder genoemde ADVARP, het Achmea Dutch Residential Fund (€ 1,1 mrd met een pijplijn van € 300 mln), een retailfonds met een omvang van ruim € 800 mln en het zorgvastgoedfonds. Dit Achmea Dutch Healthcare Property Fund heeft nu € 421 mln in zorgvastgoed belegd, en dat bedrag moet de komende jaren groeien naar ten minste € 800 mln. In het woningfonds zitten 137 complexen, en het doel is de portefeuille-omvang te laten groeien naar € 1,25 mrd.
De ambities op het gebied van woningbeleggingen en zorgvastgoed zijn dus groot, maar Van der Wal benadrukt dat de belegger ook blijft investeren in winkels. ‘En we bouwen onze woninghypothekenportefeuille verder uit voor onze klanten. Dat is een aantrekkelijke asset class, waar ruimte is ontstaan doordat de grote banken de voorbije jaren hun positie op deze markt hebben afgebouwd.’

Buitenlandse investeerders
Zorgvastgoed en woninghypotheken zijn als beleggingscategorie ook aantrekkelijk voor buitenlandse partijen. Deze fondsen zijn opengesteld voor beleggers uit het buitenland, aldus de bestuursvoorzitter. ‘Als het om echt grote investeerders gaat, liggen separate accounts meer voor de hand. Het voordeel is dat we beide structuren kunnen aanbieden. Het is echter geen sinecure; het vergt meer dan het uitbrengen van een Engelstalige rapportage. We focussen ons eerst op zorgvastgoed en hypotheken, maar ik sluit niet uit dat we op termijn ook buitenlandse investeerders gaan aantrekken voor de andere fondsen. De vraag naar deze beleggingen vanuit het buitenland is groot. Wat we zoeken zijn partijen die er dezelfde beleggingsfilosofie op na houden als wij en onze huidige klanten, dus een visie voor de lange termijn. Ze moeten op dezelfde manier in de wedstrijd zitten.’
Van der Wal spreekt van ‘een consolidatieslag’ in de pensioenwereld. ‘Door fusies worden de pensioenfondsen groter qua omvang, en dat geldt ook voor de beleggingsportefeuilles. Die worden steeds professioneler beheerd, en dat voedt de vraag naar separate accounts.’

Directiewisselingen
De directie van Syntrus Achmea bestaat nu uit Arthur van der Wal (voorzitter), George Dröge en Nicole Maarsen. Op 1 juli begint Mascha Hendrickx als directeur Financiën. Zij volgt Cindy Rombouts op, die haar dienstverband per 1 januari 2019 op eigen initiatief heeft beëindigd. George Dröge (directeur Hypotheken) zal zich op 1 september 2019 terugtreden uit de directie. Om de continuïteit en klantkennis te waarborgen blijft hij na deze datum nog enige maanden in dienst bij Syntrus Achmea.

Over Arthur van der Wal
Arthur van der Wal is sinds 1 september 2018 de nieuwe directievoorzitter van Syntrus Achmea Real Estate & Finance Hij volgde George Dröge op, die deze functie sinds mei 2017 heeft waargenomen na het vertrek van Henk Jagersma.
Van der Wal was hiervoor directievoorzitter van verzekeraar Movir, onderdeel van Nationale Nederlanden (NN). Daarvoor heeft hij diverse functies vervuld bij NN en ING, waaronder directeur Institutionele Relaties bij ING Investment Management (nu NNIP), ceo van pensioenuitvoerder AZL en directeur van het Pensioenbedrijf van NN.