De uitrol van warmtenetten moet sneller als het doel is om alle Nederlandse woningen vóór 2050 aardgasvrij te maken, aldus ING. Maar voor corporaties is aansluiting vaak een dure grap. Een van de oplossingen is huiseigenaren stimuleren om zich aan te sluiten.
Voor ongeveer een derde van de Nederlandse woningen, vooral in dichtbebouwde wijken, is een collectief warmtenet maatschappelijk gezien de goedkoopste optie om van het aardgas af te gaan. Door deze woningen aan te sluiten op warmtenetten kunnen de maatschappelijke kosten van de uitfasering van aardgas naar schatting tot 30% lager uitvallen dan met warmtepompen becijfert de bank. ‘Met collectieve warmtenetten zijn namelijk minder investeringen in het elektriciteitsnet nodig en volstaat minder vergaande woningisolatie.’ De overstap naar een elektrische warmtepomp is voor slecht geïsoleerde woningen namelijk relatief duur, terwijl woningen in binnensteden tegen netcongestie en ruimtegebrek aanlopen.
Kosten hoger dan cv-ketel
Corporaties zijn ideale partners voor warmtebedrijven om warmtenetten uit te breiden, vindt ING. 'Ze kunnen veel woningen tegelijk aansluiten, wat de financiële risico’s voor warmtebedrijven verlaagt. Bovendien bezitten corporaties veel woningen in dichtbebouwde gebieden, waar de aanleg van warmtenetten relatief goedkoper is.' Maar zij kunnen pas een grote rol spelen als de overstap betaalbaar wordt gemaakt voor huurders, aldus ING. 'Nu vallen de vaste kosten van deze warmtevoorziening relatief hoger uit dan bij een cv-ketel op aardgas, wat botst met de kerntaak van corporaties om betaalbare woningen te bieden.'
Geen uitstel
Door meer woningen aan te sluiten, kunnen de gebruikerskosten van een warmtenet omlaag. Daarom kijkt ING met name naar de mogelijkheid om woningeigenaren en VvE’s te laten overstappen op een warmtenet. Haast is daarbij geboden, want in energiezuinige woningen is overstappen op een warmtenet minder gunstig – en juist nu steken corporaties energie in isolatie. Verder kan het beleidsvoorstel om de warmtetarieven uiteindelijk te baseren op de kosten van warmtenetten in sommige gebieden leiden tot hogere prijzen. Tot slot leidt de toenemende aanschaf van warmtepompen door huiseigenaren tot hogere gebruikerskosten van warmtenetten, omdat de kosten van de vaste kosten van warmtenetten over minder gebruikers verdeeld kunnen worden.
Geen subsidie voor warmtepompen
ING denkt dat meer koopwoningen aansluiten op warmtenetten nodig is voor een aantrekkelijk verdienmodel. 'Voorkomen dat huiseigenaren subsidies ontvangen voor warmtepompen in wijken waar op termijn een warmtenet wordt aangelegd, kan helpen om het aantal warmtenetaansluitingen van koopwoningen te vergroten.' Verder vindt de bank dat de overheid vaart moet maken met plannen om een relatieve prijsgarantie in te voeren en bestaande subsidieprogramma’s voor warmtenetten te verbeteren, zodat het gevoel ontstaat dat de kosten van de energietransitie eerlijk worden verdeeld.
Ook zou de overheid corporaties moeten steunen in het behoud van hun investeringscapaciteit. 'Het beperken van de investeringscapaciteit van corporaties verkleint de kans dat de sector al haar doelen op langere termijn kan realiseren. De investeringscapaciteit ondersteunen kan bijvoorbeeld door de betaalbaarheid van wonen voor lage inkomens niet te verbeteren via huurmatiging, maar via inkomensbeleid.'
