De consument koopt steeds meer online en gaat minder vaak naar winkelgebieden.
De afgelopen vijf jaar is het aantal bezoekers in veel winkelgebieden gehalveerd. De grote binnensteden van Nederland zijn hierbij het hardst getroffen. Doelgericht winkelen wordt populairder: een bezoek aan de bouwmarkt of woonboulevard wint het van de binnenstad. Online winkelen wint aan populariteit.
Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van het koopstromenonderzoek KSO21 door I&O Research, BRO en Bureau Stedelijke Planning (onderdeel van Sweco) in opdracht van de provincies Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Noord-Brabant.
‘Winkelen’ heeft in vijf jaar tijd een compleet andere gedaante gekregen. Het onderzoek, gebaseerd op ruim 180.000 enquêtes, levert vijf belangrijke inzichten op. De trend van lokaal kopen lijkt zich in die periode bovendien niet door te zetten. Ook blijkt dat steeds meer winkels plaats maken voor horeca, ontspanning en woningen.
Dit onderzoek biedt nieuwe inzichten over het functioneren van centrum- en winkelgebieden in de Randstad & Noord-Brabant (woongebied van 60% van de Nederlandse huishoudens). I&O Research, BRO en Bureau Stedelijke Planning brengen ontwikkelingen van de fysieke detailhandel en horeca in beeld aan de hand van het koopgedrag en het oordeel van consumenten, op basis van een analyse van 186.000 enquêtes.
- Grootste binnensteden verliezen terrein
In de meeste winkelgebieden is de bezoekersintensiteit ten opzichte van 2016 gehalveerd. Wel nam de gemiddelde besteding per bezoeker toe. De bezoekersdaling is sinds 2016 al zichtbaar - behalve in de grootste vier steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht: die deden het tot 2018 nog wel heel goed. Corona, de forse terugloop van het aantal toeristen en het grotendeels wegblijven van kantoorpersoneel hebben hierop extra negatief effect gehad.
- Opmars online winkelen zet onverminderd door
De opmars van online winkelen zet gestaag door, blijkt uit eerdere koopstromenonderzoeken. Anno 2021 zijn in alle bestedingscategorieën - van boodschappen tot mode en interieur - de internetbestedingen verder toegenomen. De coronapandemie zorgde daarbij in de meeste bestedingscategorieën voor een versnelling. Jongeren gaven vaker aan méér online te zijn gaan kopen dan ouderen.
- Doelgericht winkelen steeds populairder
De toestroom van bezoekers neemt met name bij gemeenten met (boven)regionale woonboulevards of retailparken toe. Consumenten zijn bereid verder te reizen voor doelgericht aanbod zoals bij bouwmarkten, woonwinkels en tuincentra. In deze sector stegen dan ook de fysieke bestedingen.
- Trend lokaal kopen zet niet door
Op basis van de koopkrachtbinding en -toestroom naar fysieke winkellocaties tussen 2016 en 2021 blijkt niet dat consumenten meer lokaal zijn gaan kopen. Wél zijn er grote lokale en sectorale verschillen die deze conclusie nuanceren.
- Winkels maken plaats voor horeca, ontspanning en woningen
In de afgelopen vijf jaar nam het aantal winkels in het onderzoekgebied met 9% af, opmerkelijk genoeg met een vertraging in coronatijd. Het verlies aan winkels is ten dele gecompenseerd met horecagelegenheden (+7,6%): vooral afhalen en bezorgen, lunchrooms, koffiebars en café-restaurants. Veel winkelgebieden transformeren totaal en krijgen een woon- of andere niet-publieksfunctie. Ontspanning en met name horeca blijken van toenemend belang voor het functioneren van centrumgebieden.
