Column Ynze van der Tempel: Voor niets gaat de zon op

Voor zonnepanelen zou dat spreekwoord echter wel eens zijn betekenis kunnen gaan verliezen. Want niet alleen de zon, maar ook zonnepanelen zelf zouden wel eens ‘gratis’ kunnen worden. Voor vastgoedeigenaren wel te verstaan, niet voor de belastingdienst.

Zonnepanelen spelen namelijk een hoofdrol in verschillende procedures die op dit moment lopen tussen de belastingdienst en belastingplichtigen. Inzet: de hoogte van de btw-aftrek op de bouwkosten van woningen met zonnepanelen. Deze btw-aftrek op de bouwkosten van de woning zou wel eens zo hoog kunnen zijn dat de volledige aanschafkosten van de zonnepanelen hieruit kunnen worden gedekt. Ondanks de doelen van de energietransitie is dat een potentiële uitkomst waartegen de belastingdienst zich met hand en tand verzet.

Een zonnepaneel produceert elektriciteit. Tot zover niets nieuws onder de zon. Die elektriciteit kan de eigenaar van de panelen zelf gebruiken, maar ook aan het stroomnet leveren. Aangezien zonnepanelen via de elektriciteitsaansluiting verbonden zijn met het stroomnet, is het onmogelijk om vast te stellen wat er precies met de opgewekte energie gebeurt. Als de eigenaar van de panelen zelf stroom gebruikt op het moment dat de panelen ook elektriciteit produceren, kan het bijvoorbeeld best zo zijn dat de door hem opgewekte stroom volledig op het stroomnet komt en hij tegelijkertijd andere elektriciteit krijgt terug geleverd. In het Fuchs-arrest kwam het Hof van Justitie, de hoogste Europese rechter, tot de conclusie dat in die zaak inderdaad alle stroom eerst aan het net werd geleverd.

Op het eerste gezicht lijkt dit een theoretische discussie, maar voor de praktijk zijn de gevolgen verstrekkend. Als de eigenaar van zonnepanelen elektriciteit tegen vergoeding levert aan het stroomnet is hij een btw-ondernemer. De leveringen die hij verricht zijn belast met btw. Voor het energiebedrijf is dat niet bezwaarlijk, omdat de btw in aftrek komt. Maar voor de woningeigenaar zijn die belaste leveringen van elektriciteit goed nieuws. Want als er btw belast wordt geleverd, betekent dat ook dat alle btw op de kosten voor die leveringen in aftrek komt. Dan gaat het in de eerste plaats om de btw op de aanschaf van de panelen. Dat daarvoor een aftrekrecht bestaat, wordt door de belastingdienst niet meer bestreden. Maar als zonnepanelen op een dak liggen is de btw op een deel van de kosten van dat dak misschien ook wel aftrekbaar? En als dat zo is, waarom zou je dan stoppen bij het dak? Want om het dak te realiseren moest er ook een bouwwerk onder het dak komen. En soms moet er ook grond (met btw) worden aangekocht om dat bouwwerk op te zetten. Zijn ook die kosten niet voor een deel toerekenbaar aan de levering van stroom, zodat ook een deel van de btw op de grond en bouwkosten in aftrek moet komen? Voor eigenaren van woningen zou dat goed nieuws zijn, want zonder deze panelen zou er immers geen aftrek van btw bestaan op dit soort kosten.

Dat het geen gekke gedachte is om naast btw-aftrek op zonnepanelen ook een aftrek op de investering in de woning zelf toe te staan, vond Het Hof Arnhem–Leeuwarden al een paar jaar geleden, en eind vorig jaar ging de Hoge Raad daarin mee. Het regent zonnestralen, denkt u misschien. Datzelfde Hof Arnhem–Leeuwarden oordeelde echter in een iets andere zaak opvallend genoeg opeens een stuk strenger en beperkte de aftrek van btw juist. Dat was wel voordat de Hoge Raad de eerste beslissing van datzelfde Hof – dus met de ruime aftrek – in stand liet. De grote vraag is dus hoe dit verder gaat. Hierover zal de Hoge Raad zich nogmaals moeten uitspreken. Pas daarna weten we of inderdaad alleen de zon voor niets op gaat.

Ynze van der Tempel is belastingadviseur bij Loyens & Loeff