De retail- en de horecasector zijn het zwaarst getroffen door de coronacrisis, met de grootste waardedalingen en verlies aan dealflow.
Door Wabe van Enk
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 5, 29 mei 2020
Logistiek en woningen zijn de meest robuuste sectoren, blijkt uit de Nationale Vastgoedbarometer die PropertyNL voor de derde keer tijdens de coronacrisis heeft uitgevoerd onder vastgoedprofessionals (overheden, beleggers, ontwikkelaars, corporaties en vastgoedadviseurs).
Voor de woningen zien de meeste respondenten (70%) geen waardeverlies in het komende jaar. Een kleine groep (19%) ziet een waardeverlies van 0–20%. Retail is niet verrassend het zwaarst getroffen: bijna 40% van de respondenten voorziet een waardeverlies van 20–40%. Bijna 15% ziet nog een groter verlies.
Na woningen is er het meest vertrouwen in de logistieke sector. Bijna de helft van de respondenten verwacht geen waardeverlies. Als die er wel komt zal het verlies tussen de 0% en 20% liggen, verwacht 43% van de respondenten.
Kantoren en bedrijfsruimten zijn robuuster dan retail. Bij kantoren verwacht 60% van de respondenten een waardecorrectie tussen de 0% en 20%. Bij bedrijfsruimten is dat 57%. Voor hotels verwacht 38% een correctie van 20–40%.
Dealflow
Het onderzoek richt zich ook op de dealflow (huur en koop, zie tweede figuur). Ook hier een robuust beeld bij woningen. De grootste groep verwacht een gelijkblijvend aantal deals en de anderen denken aan 0–20% minder deals. Bij hotels en horeca verwachten de meesten dat de markt zal stilvallen met 80–100% minder deals.
Ook de retail zal hard getroffen worden, met 60–80% minder deals. Kantoren zitten relatief gunstiger, met 20–40% minder deals. Bedrijfsruimten zitten in de categorie 0–20%, terwijl de grootste groep van de respondenten verwacht dat logistiek op peil zal blijven.
Eerst ploeteren
In het onderzoek is op basis van anonimiteit ook ruimte voor een open vraag naar kansen die mensen zien in deze crisis. Veel respondenten (45%) vinden het te vroeg om te denken in kansen naar aanleiding van de coronacrisis. ‘Eerst twee jaar ploeteren.’ Bij voorgaande crises waren er juist veel mensen in het vastgoed die direct voordelen zagen bij correcties van de markt. Nu zijn velen nog te verbijsterd om praktische voorbeelden te geven: ‘nieuwe start van denken en handelen’, ‘de kansen zullen komen’, ‘na elke crisis zijn er kansen’, ‘never waste a good crisis’.
Voor beleggers zien meerdere ondervraagden wel kansen: ‘vooral partijen die liquide zijn kunnen profiteren van gunstigere aanvangsrendementen’ en ‘ik zie kansen door gedwongen verkopen’.
Sommige makelaars melden dat ze het drukker hebben dan ooit. ‘Ik verwacht meer ruimte behoefte bij kantoren door de 1,5 m²-eis’.
In de retail noemen partijen ‘meer dynamiek’; ‘kansen voor tijdelijke winkels’ en origineel: ‘kortingen voor retailers kan ik omzetten langlopendere contracten.’
Bij woningen noemt een makelaar: ‘extra verkoop door coronascheidingen’ een ander: ‘virtuele tools gaan nu echt doorbreken’
Twee ontwikkelaars melden kansen bij distressed assets.
Overheden zien kansen om ‘de markt te herijken’ en ‘robuustere zorg’.
Vastgoedbeheerders zien ‘extra vraag naar dienstverlening voor het coranaproof maken van gebouwen’.
Gerelateerde artikelen:
