De Koninklijke Bond van Nederlandse Architectenbureaus (BNA) roept de politiek op hun kennis te benutten om de woningbouw sneller van de grond te krijgen. De bureaus komen met vijf adviezen aan de politieke partijen.
Volgens de bond weten architecten door hun betrokkenheid bij bouwprojecten waar het nu stokt in de bouw en hoe het beter kan. ‘Architecten staan midden in de bouwpraktijk, kennen de regels en de ruimte ertussen. Zij weten wat er nodig is om een plan haalbaar te maken. Architecten zijn bovendien de enige partij die vanuit het belang van anderen denken,’ zegt Jeroen de Willigen, voorzitter van de BNA.
Bestaande stad
Een advies is om met bouwen te starten in de bestaande stad: daar ligt de snelste winst, met bestaande infrastructuur. ‘Door leegstaande panden te herbestemmen, daken te benutten en functies te mengen, kunnen compacte woningen ontstaan voor starters en ouderen – dicht bij voorzieningen en openbaar vervoer. En ook nieuwbouw is het meest efficiënt als dit gebeurt waar werk, infrastructuur en andere voorzieningen al beschikbaar zijn.’
Stadsbouwmeesters en grotere projecten
Daarnaast zou de overheid moeten inzetten op stadsbouwmeesters. ‘Zij helpen beleid te vertalen naar uitvoerbare plannen. Zij zorgen dat kwaliteit en haalbaarheid in balans blijven en projecten voorspelbaarder worden.’ Verder zouden er vaste samenwerkingen moeten komen tussen opdrachtgevers, ontwerpers en bouwers, in grootschaliger projecten. ‘Daardoor leren partijen elkaar kennen en groeit het vertrouwen. Dat versnelt processen en voorkomt dat projecten telkens opnieuw moeten worden opgestart.’
Gemeenteloket voor aanbestedingen
De architecten vinden huidige aanbestedingspraktijk vaak onnodig complex en in de weg staan van een eerlijk speelveld. ‘Het dwingt architectenbureaus tot grote investeringen en ongezonde competitie. BNA pleit voor meer uniformiteit, proportionaliteit en eerlijke beoordeling.’ Daarom komt de branche met de ‘Handreiking proportionele selectie architecten bij aanbestedingen’. Bovendien komt er per 1 januari 2026 een Gemeenteloket Aanbesteden om gemeenten te ondersteunen bij uitvragen. ‘BNA rekent erop dat de handschoen wordt opgepakt door beleidsbepalers, opdrachtgevers en andere stakeholders, waaronder tenderbureaus.’
Architect aan zet
Volgens de BNA blijkt uit pilots in Groningen en Rotterdam dat architecten, wanneer zij zelf verantwoordelijk zijn voor de vergunning, sneller kunnen bouwen binnen de regels, zonder verlies van kwaliteit of toezicht. ‘BNA roept steden op vaker de architect aan zet te laten om zo te versnellen zonder kwaliteitsverlies.’
