Van de hoofdredacteur: Stikstof bezorgt post-vakantiedepressie

Het eindeloos slepende centrumproject, waarbij onder meer Synchroon betrokken is, ligt stil na een procedure. Het is een van de honderden projecten die op dit moment stilvallen of gaan stilvallen vanwege procedures.

De door winstwaarschuwingen geplaagde topman van BAM, Rob van Wingerden, lukte het bij de halfjaarcijfers amper om de moed erin te houden. Hij moet steeds weer opnieuw afschrijven op de zeesluis in IJmuiden (samen met VolkerWessels al een verlies van € 210 mln) en Duitse ellende verwerken (–€ 94 mln), maar hij had steeds één lichtpunt: BAM scoorde met woningontwikkelaar AM, naar schatting goed voor de helft van de winst van het concern in het afgelopen jaar. Met het recente stikstofbesluit van de Raad van State dreigt echter ook deze strohalm te knakken. Het is zijn laatste voor zijn herverkiezing volgend jaar.

De projectontwikkelaars zaten dit jaar al in de rats om de Omgevingswet die volgend jaar ingaat, en ze hebben ook te maken met steeds verdergaande regelgeving voor de woningmarkt. Daardoor komen miljarden die beleggers hebben klaarliggen niet naar de woningmarkt. Beleggers kunnen het door regulering steeds vaker niet meer rond rekenen, maar alles valt voor het onroerend goed in het niet vergeleken bij de stikstofcrisis. ABN Amro berekent € 14 mrd aan omzetderving en voorspelt dat de woningbouw kan stilvallen. Tot met 2023 krijgt de woningbouw klap op klap, met jaarlijks € 1 mrd minder omzet, voorspellen de onderzoekers van de bank.

De oorzaak is een uitspraak van de Raad van State dat PAS in strijd is met Europese regels. De reikwijdte van die uitspraak is pas in de vakantieperiode goed doorgedrongen. PAS staat voor het Programma Aanpak Stikstof, waardoor het mogelijk was natuur- en economische belangen in evenwicht te brengen. Door maatregelen om stikstofuitstoot terug te dringen, kon met PAS toch worden gebouwd bij de 160 natuurgebieden. De Raad van State meent echter dat maatregelen niet voldoende zijn en wil vaststaande vermindering van stikstof. Daarmee zijn direct honderden vergunningaanvragen de prullenbak in gegaan: van de verbreding van de A27 (Amelisweerd) tot de bouw van 470 woningen in Roermond. Welkom terug van vastgoedvakantie voor het vinden van een oplossing.