In deze lockdown light veranderen de markten in hoog tempo. Marktleider Albert Heijn lijkt in Nederland van de troon te worden gestoten door de ondernemende familie Van Eerd met de combinatie Jumbo/Hema.
Door Wabe van Enk
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 10, 23 oktober 2020
De beursgenoteerde retail veranderde Unibail-Rodamco-Westfield van beurslieveling tot risee, al weet voormalig bestuurder Léon Bressler de schade nog enigszins te beperken.
Beleggers vormen het thema van deze editie. Veranderen zij hun strategie ook? In het corona-vrije verleden sprak ik een Noorse directeur van het staatspensioenfonds. Aanvankelijk leken we snel uitgepraat: Noren zijn niet geïnteresseerd in Nederlands vastgoed en Nederlanders willen niets in Noorwegen. Zij liet zich wel ontvallen dat ze net zoals APG wel een tiende van het vermogen wilde beleggen in vastgoed, maar dat dit even niet ging. Waarom dan niet? In deze editie blijkt immers opnieuw dat APG zijn € 20 mrd in vastgoed op een zeer verantwoorde manier kan investeren. Of kijk in PropertyEU naar de ontwikkeling van het Duitse Patrizia, met een dubbel zo grote portefeuille als APG: een top-10 speler in Europa.
De Noorse Mie Caroline Holstad, die nu verantwoordelijk is voor het vastgoed, zal bij die vergelijking minzaam glimlachen. Haar werkgever heeft namelijk meer dan een triljoen dollar op de plank (€ 981 mrd), en probeer dan maar eens een tiende in vastgoed te beleggen. Dat is vijf keer zoveel als APG. Zo’n investeerder kan de hele vastgoedmarkt ontwrichten. De geldberg van de Noren is zelfs voor insiders onvoorstelbaar.
In Europa verrijst met een tweede coronagolf een ‘wall of money’, waarbij geschikt vastgoed niet is aan te slepen. Uit de inventarisatie van institutionele en private beleggers in deze editie blijkt opnieuw: aan kapitaal geen gebrek, wel aan goed product. De Noorse ceo van het staatspensioenfonds Tangen benadrukt dat beleggers eisen moeten stellen. Zo wil hij in de toekomst alleen beleggen conform ESG: ‘environmental, social and corporate governance principles’. Zijn opvatting echoot door bij Nederlandse beleggers. Als Tangen namelijk iets verordonneert, is het zakelijk verantwoord idealisme om te volgen. Hij heeft becijferd dat zijn ESG-proof beleggingen in 2018 en 2019 de benchmark versloegen. Een fundamentele keuze voor ESG betekent ook dat ontwikkelaars samen met banken hun product daarop moeten afstemmen.
Veel beleggers nemen het voortouw. Ontwikkelaars zoals in deze editie Dura Vermeer laten zien het product te gaan leveren, ondanks of dankzij de dagelijkse coronazorgen. Met dank aan de Noren.
