Top-101 Beslissers 2020: Institutionele Beleggers

Zij verwijst zelf liever naar de beslissers in haar organisatie (voor Nederland Paul Oremus) of naar haar klanten: zij is de grootste asset manager voor de achterliggende pensioenfondsen en verzekeraars. Dat maakt vergelijkingen moeilijk. Is de echte beslisser nu de asset manager of het pensioenfonds? Het grootste pensioenfonds is het ABP, maar de feitelijke beslissingen over het vastgoed komen uit bij Patrick Kanters (nummer 3) van pensioenuitvoeringsorganisatie APG en Robert-Jan Foortse voor Europa.
De beslissers over de grootste malls in Nederland (Leidschendam en Hoog Catharijne), Unibail-Rodamco-Westfield en Klépierre, zitten in Frankrijk, maar hebben hun Nederlandse commandanten. Er zijn ook redenen om Dick van Hal te bestempelen als de institutionele belegger in Nederland met de meeste invloed, want hij zit dicht bij het geld (het meeste komt van het bedrijfspensioenfonds voor de bouw) én bepaalt zowel direct als indirect vastgoed.
Toch ook hier geen vrijbrief: zijn complete raad van commissarissen struikelde over een belangentegenstelling tussen asset manager Bouwinvest en het achterliggende pensioenfonds voor de bouw. De discussie over de ware leider is daarmee geopend. In deze lijst leiden alleen de miljarden van de portefeuille tot de ranking.

1
CBRE Global Investors
€ 94 mrd
Sophie van Oosterom
Sophie van Oosterom geeft leiding aan het Europese zwaartepunt van de portefeuille van € 94 mrd. Zij staat aan het hoofd van een matrix met landenorganisaties (voor Nederland Paul Oremus) en productorganisaties met onder andere kantoren, winkels en logistiek. Van Oosterom is in vroegtijdig stadium gaan focussen op logistiek. Bij kantoren ligt de focus op trendsettend milieuvriendelijk.

2
Unibail-Rodamco-Westfield
€67 mrd
Bart van Twillert
Van de portefeuille van € 67 mrd van Unibail-Rodamco-Westfield wordt ‘maar’ € 600 mln geïnvesteerd in de Mall of the Netherlands, maar dat is wel een bedrag dat het hele Nederlandse retaillandschap verandert. Bart van Twillert is aan zet. Hij rapporteert aan Christopher Cuvillier (ceo) en de Nederlandse cfo, Jaap Tonckens.
 
3
APG
€ 45 mrd
Gerard van Olphen, Patrick Kanters
APG staat vaak bovenaan in ranglijsten dankzij de immense vastgoedportefeuille van € 45 mrd, maar APG is ook gewoon een bedrijf dat de 112e positie bekleedt in de top-500 bedrijven met een jaarverslag. De omzet bedroeg € 1 mrd en met 3100 mensen werd € 48 mln winst geboekt. Vooral het aantal werknemers is opmerkelijk, omdat de immense vastgoedportefeuille in Europa wordt gerund met een team met maar 15 mensen onder leiding van Robert Jan Foortse. Patrick Kanters is verantwoordelijk voor het vastgoed in de gehele wereld en rapporteert aan Gerard van Olphen. APG staat in Nederland veel minder in de spotlights dan Bouwinvest en Syntrus Achmea, die rechtstreeks beleggen. Kanters en Foortse hebben echter een belangrijke stem bij bijvoorbeeld Klépierre, Vesteda, VIA Outlets, Outlet Roermond, CitizenM en The Student Hotel.

4
PGGM
€ 25 mrd
Edwin Velzel, Guido Verhoef
Als pensioenuitvoerder belegt PGGM € 45 mrd in vastgoed. Als bedrijf zelf gaat het minder goed: in de top-500 bedrijven van Nederland (peildatum 2018) boekt PGGM € 279 mln omzet, met 1400 mensen een verlies van € 11 mln. Hans op ’t Veld is benoemd tot hoofd responsible investment en brengt binnenkort in PropertyEU een onderzoek uit over de (beperkte) meetbaarheid van duurzaamheid. Guido Verhoef is hoofd Private Real Estate met Edwin Velzel als baas.

5
Klépierre
€ 24 mrd
Menno Overtoom
Het bestuur van de beursgenoteerde winkelcentrumbelegger is inmiddels ‘verfranst’, maar Menno Overtoom zit op zijn post om Hoog Catharijne verder te voltooien. Dit centrum was het grootste van Nederland, maar dreigt dit jaar zijn status als nummer 1 te verliezen aan The Mall of the Netherlands. In de portefeuille van Klépierre zitten ook nog de Markthal en Villa Arena. Klépierre verkocht zijn positie in Almere aan de Kroonenberg Groep.

6
Bouwinvest
€ 12 mrd
Dick van Hal
In de inleiding werden Dick van Hal en Bouwinvest al genoemd, belegger in direct en indirect vastgoed met een snel expanderende portefeuille, die zo maar eens de € 15 mrd kan aantikken in de komende periode. De positie van Bouwinvest en Van Hal komt tot uiting in het voorzitterschap van Van Hal van de vereniging van institutionele beleggers, IVBN.

7
Syntrus Achmea
€ 10 mrd
Willem van Duin, Arthur van der Wal
Achmea is na Aegon en ING de grootste financiële instelling op grond van omzet (€ 21 mrd). De winst (€ 315 mln) wordt bij elkaar gesprokkeld door 14.000 medewerkers. Achmea heeft een relatief kleine vastgoedportefeuille (€ 1,3 mrd), maar heeft langjarige ervaring met een eigen asset manager, Syntrus Achmea, die veel voor derden beheert (portefeuille bijna € 10 mrd). Arthur van der Wal heeft de leiding overgenomen van Henk Jagersma.

8
MN Services
€ 9 mrd
Ruud Hagendijk, George van Hooijdonk
MN Services boekte op een krimpende omzet van € 180 mln € 6 mln winst met 980 mensen. MN heeft met een vastgoedportefeuille van € 9,3 mrd een top-5 positie onder de asset managers. George van Hooijdonk is verantwoordelijk voor de Nederlandse vastgoedportefeuille.

9
Vesteda
€ 8 mrd
Gertjan van der Baan
Gertjan van der Baan leidt het woningfonds Vesteda. Door investeringen en overnames zoals de Delta Lloyd-portefeuille groeit het fonds spectaculair. Verzekeraars zoals NN worden liever aandeelhouder dan dat ze zelf met de huurders gaan praten.

10
ASR Real Estate
€ 6 mrd
Jos Baeten, Dick Gort
ASR Nederland is onder leiding van Jos Baeten met een omzet van € 6,2 mrd en een winst van € 657 mln met 3700 personeelsleden een top-40 speler in Nederland. In het vastgoed heeft ASR onder leiding van Dick Gort een portefeuille van € 3 mrd van de verzekeraar en € 3 mrd voor derden. Een van de meest spectaculaire beleggingen: de hangende tuinen van Wonderwoods in Utrecht.

11
Amvest
€ 5 mrd
Heleen Aarts
Onder Alexander Wynaendts is Aegon de grootste financiële partij in Nederland geworden, met € 33 mrd omzet, € 744 mln winst en 27.000 werknemers. Wynaendts zelf loopt tegen zijn pensioen; hij wordt opgevolgd door Lard Friese van NN. Aegon is onbekend in het vastgoed, omdat de verzekeraar voornamelijk via Amvest belegt. Heleen Aarts is in charge als opvolger van de met twee oeuvreprijzen gelauwerde Wienke Bodewes. Amvest is een van de weinige overgebleven partijen in Nederland die dankzij institutionele steun echt gebiedsontwikkelingen durft aan te pakken. Daarbij ligt de focus op woningen, maar als het gebied ervan profiteert is Aarts niet bang voor uitstapjes naar commercieel vastgoed.

12
Eurocommercial Properties
€ 4 mrd
Jeremy Lewis
Het is de meest ervaren, maar ook de minst naar buiten tredende bestuursvoorzitter onder alle beursfondsen: Jeremy Lewis. Alle stormen in de retail heeft hij in de afgelopen ruim 20 jaar al samen met zijn team overleefd.

13
WDP
€ 4 mrd
Joost Uwents/Michiel Assink
De van origine Belgische belegger in logistiek heeft een Amsterdamse beursnotering. Ceo Joost Uwents trekt in België aan de teugels, Michiel Assink speurt als directeur Nederland de markt af.

14
Philips Pensioenfonds
€ 3 mrd
Roel Wijmenga
Philips Pensioenfonds heeft een hectische historie met systematisch onderpresteren en veroordelingen van vastgoedmedewerkers. De club van Wijmenga heeft vervolgens de beleggingen uitbesteed aan PGGM. Dat behaalde in het laatste jaarverslag een beleggingsresultaat van –2,4%. Het belegde vermogen verdampte met bijna 1 mrd tot € 18,6 mrd in 2018, waarvan eind 2018 13,6% in vastgoed was belegd, terwijl 12,5% de bedoeling was. Het rendement op de portefeuille bedroeg 3,1%, terwijl de eigen benchmark 4,8% aangeeft. Hoe het allemaal zo is ontstaan, meldt het 200 pagina’s doorkabbelende jaarverslag niet. Daarmee blijft Philips Pensioenfonds het slechtst presterende jongetje van de vastgoedklas.

15
Vastned
€ 2 mrd
Taco de Groot
Taco de Groot, bestuursvoorzitter van beursfonds Vastned, beleeft moeilijke tijden in de retail. Hij heeft door te switchen naar ‘high streets’ afboekingen langer buiten de deur weten te houden dan de collega’s met winkelcentra, maar ook daar neemt de leegstand toe.