Overbelasting van het elektriciteitsnetwerk is nu al een probleem, en dat wordt nog veel erger. Wat is de oplossing?
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 11, 26 november 2021
Het klinkt zo mooi, het off-the-grid logistieke centrum dat Intospace ontwikkelt op Schiphol Trade Park. ‘Het is ook mooi, maar het is uit armoe geboren’, zegt Tim Beckmann, ceo van Intospace. Het distributiecentrum móest zichzelf wel van stroom kunnen voorzien, want de komende jaren is er geen aansluiting voor stroom mogelijk. Het netwerk is overbelast.
Stroom van generators
Intospace is niet de enige ontwikkelaar die hier tegen aanloopt. In de Haarlemmermeer worden al distributiecentra neergezet die hun stroom betrekken van generators. Het probleem treft bovendien niet alleen logistiek vastgoed: woningontwikkelaar Amvest vertelde laatst dat er bij een nieuwe woningbouwontwikkeling in Amsterdam geen aansluitingen voor laadpalen voor elektrische auto’s gerealiseerd kunnen worden.
Inmiddels is driekwart van Nederland rood en oranje gekleurd op de transportcapaciteit-kaarten van de netwerkbeheerders. Nederland verduurzaamt en gaat van het gas af, maar die energiebron wordt wel vervangen door elektriciteit. Er moet nu heel veel meer stroom getransporteerd worden over een netwerk dat 100 jaar geleden is opgezet. Daar komt bij dat de verduurzaming leidt tot meer zonnepanelen en windmolens die hun overcapaciteit weer terugleveren, waardoor het netwerk nog meer overbelast raakt. Het probleem is overigens vrij nieuw: nu de verduurzaming van Nederland op gang komt, beginnen we het te merken.
Sombere boodschap
Moderator Frénk van der Linden was op de door Intospace en PropertyNL georganiseerde bijeenkomst op de Provada vooral op zoek naar oplossingen. Met aan tafel netbeheerders en bedrijven die zich bezighouden met de energietransitie kwamen die oplossingen er ook, maar tegelijk verkondigden zij ook een sombere boodschap. Mike Sterkenburg van Joulz, een bedrijf gespecialiseerd in het aanleggen van energie-infrastructuur: ‘De komende jaren worden moeilijk, er zullen heel veel meer congestie-gevallen komen dan nu al het geval is.’
Oplossingen zijn te vinden in technische innovatie, delen van energie en een minister van Energie, maar vooral in dóen. Volgens Mattijs Visser van energieleverancier Essent moet Nederland als eerste inzetten op grootschalige isolatie: ‘Minder vraag zorgt immers voor minder congestie.’
Ynte de Vries van Koolen Industries mikt vooral op ondernemerschap. Zijn investeringsbedrijf is opgericht door Kees Koolen, voorheen topman bij Booking.com. De Vries: ‘De uitdaging van de energietransitie is vergelijkbaar met het internet van de jaren ’90. Technologische vooruitgang zal een groot verschil gaan maken, maar om vooruit te komen, moet je ervaringen opdoen en vooral dóen. Wij zijn in Utrecht gewoon begonnen met We drive solar, deelauto’s die voor 100% elektrisch zijn. De geleerde lessen passen we elders toe.’
Samenwerking verboden
Wat dergelijke creativiteit echter in de weg staat, is dat samenwerking op de energiemarkt door wetgeving bijna onmogelijk gemaakt wordt. Eddie Doornbos van netbeheerder Liander: ‘Zoals we hier nu op deze Provada met deze partijen zitten, zo kunnen we er ook uitkomen als we samenwerken. De energiesector is echter zo in kolommen opgedeeld, dat dit nu heel moeilijk is.’ Allemaal kennen ze het voorbeeld van het Arena-stadion en de Ziggo Dome. De zonnepanelen op het dak van de Arena leveren meer stroom dan het stadion zelf nodig heeft. De Ziggo Dome heeft juist stroom nodig, maar kan het zelf niet opwekken. Hoe slim zou het niet zijn als de Arena rechtsreeks aan de Ziggo Dome zou kunnen leveren, zodat de stroom het netwerk niet belast? Maar dat kan niet, omdat beide complexen een andere energieleverancier hebben, en die partijen van de wetgever niet mogen samenwerken. Visser van Essent: ‘Bepaald is dat er keuzevrijheid in energie moet zijn, dus wij mogen niet samenwerken met andere energieleveranciers.’ Johan Abbink van Eaton, een bedrijf dat energie-efficiënte oplossingen biedt: ‘Bizar natuurlijk. We mogen alles delen – van fietsen tot auto’s, maar geen stroom.’
Creatieve oplossingen
Energie delen op lokaal niveau is, naast uitbreiding van het netwerk, namelijk een van de belangrijkste oplossingen, daar zijn alle partijen het over eens. De Vries van Koolen Industries: ‘Het bestaande systeem wordt nu namelijk niet optimaal benut, maar is afgestemd op piekcapaciteit. Als we dat kunnen verbeteren, kunnen we enorme stappen maken, groter dan men nu verwacht.’ Het probleem kan volgens de panelleden alleen opgelost worden als er anders omgegaan wordt met het net: meer investeren in energie-opslag en inzetten op innovatie om het lokaal verdelen van energie mogelijk te maken, waardoor het net uiteindelijk minder wordt belast. Visser van Essent: ‘Juist op het mini-grid-niveau zijn oplossingen te vinden.’ Sterkenburg van Joulz voegt eraan toe: ‘Vooral in deze periode van de transitie borrelt de creativiteit. Die moet de ruimte krijgen, want nu praat iedereen toch vooral in zijn eigen straatje.’
Langjarige strategie
De ogen zijn dus gericht op de wetgever om de muren tussen de partijen te slechten. Doornbos van Liander pleit daarom voor een voor een minister van Energie, net zoals in andere landen gebruikelijk is. ‘Er moet een langjarige energiestrategie worden uitgezet; dit los je namelijk niet even op in een kabinetsperiode van vier jaar.’
