Verduurzaming, de aanpak van het woningtekort en aanpassing aan klimaatverandering vragen om grote ingrepen in de leefomgeving. Daarom is het van belang dat het kabinet scherpere keuzes gaat maken, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de Ruimtelijke Verkenning 2023. Het PBL heeft voor beleidsmakers vier toekomstscenario’s voor 2050 opgesteld. Elk scenario heeft specifieke gevolgen voor werken, wonen, mobiliteit en natuur.
De vier scenario’s dwingen beleidsmakers tot keuzes, want niet alles kan worden verwezenlijkt, zo benadrukt het PBL. “De oplossingen voor een hele reeks urgente issues vragen allemaal ruimte en zullen de inrichting van het land op lange termijn ingrijpend veranderen”, zegt David Hamers, één van de projectleiders van het onderzoek. “Een toekomstbestendig Nederland vergt decennialang vasthoudend omgevingsbeleid op alle bestuurlijke niveaus.”
Een team van 25 onderzoekers creëerde de vier toekomstscenario’s, waarin de verschillende keuzes ruimtelijk worden uitgewerkt. Dat zijn: Mondiaal Ondernemend (een toekomstscenario waarin grote bedrijven de lead hebben), Regionaal Geworteld (burgers nemen het initiatief in hun eigen leefomgeving), Snelle Wereld (de nog verder toegenomen digitalisering doet afstanden verdwijnen) en Groen Land (veel ruimte voor de natuur). Voor elk scenario zijn op basis van ruimtelijke modellering en ontwerpend onderzoek gedetailleerde kaarten van het bijbehorende Nederland van 2050 gemaakt. Deze scenariokaarten brengen in beeld welke gevolgen verschillende keuzes hebben.
Hamers: “De scenariostudie biedt beleidsmakers handvatten voor het uitzetten van lijnen naar de toekomst. We moeten voorbij de korte termijn van steeds één kabinetsperiode van vier jaar kijken. Alleen zo kan het kabinet in samenwerking met andere partijen succesvol keuzes maken voor de belangrijke transities waarvoor de Nederlandse samenleving staat.”