De totale kantooropname neemt af, maar de markt voor hoogwaardige kantoorruimte is gunstig voor verhuurders, stelt JLL in zijn kwartaalrapportage voor de Nederlandse markt.
De verschuiving in de vraag naar kwaliteit is al aan de gang in grote steden en breidt zich nu volgens JLL uit buiten de top vijf steden (G5). Het aandeel van de vraag naar eerste klas kantoorruimte steeg naar 45% in de eerste helft van 2023, een toename van 27% vergeleken met dezelfde periode in 2022. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een grotere focus op duurzaamheid, energie-efficiëntie en de kwaliteit van de werkomgeving. Het aanbod van hoogwaardige kantoorruimte is echter beperkt.
Hoewel de groei vertraagde, blijft het aanbod afnemen. Over de gehele linie is het aanbod licht gedaald tot een leegstand van 5,9%, met ongeveer 325.000 m² beschikbaar in het tweede kwartaal van 2023. Ongeveer 30% hiervan is toegewezen aan monofunctionele kantoren in buitenstedelijke locaties. Slechts 3% van het aanbod is te vinden in stedelijke stationsgebieden. De beperkte beschikbaarheid van hoogwaardig aanbod in stationsgebieden heeft geleid tot huurgroei, met een kwartaal-op-kwartaal stijging van 5% tot € 525 per m² per jaar.
Laagste niveau in tien jaar
In de eerste helft van 2023 vertraagde de opname en bereikte het laagste niveau van de afgelopen tien jaar. De opname op jaarbasis daalde met 40% tot 329.000 m². Deze vertraging in de bezettingsdynamiek is het gevolg van de nasleep van verminderde economische zekerheid in de tweede helft van 2022. Momenteel kiezen de meeste gebruikers ervoor om hun contracten te verlengen vanwege de schaarste aan hoogwaardige locaties.
Bouwvertragingen
Ongeveer 88.000 m² aan nieuwe gebouwde en gerenoveerde kantoorruimte is opgeleverd in het tweede kwartaal van 2023. Onder de voltooide projecten vallen Edge Stadium (27.000 m²), Crossover (10.000 m²) op de Amsterdamse Zuidas en Johnson & Johnson (13.500 m²) op het Leiden Bio Science Park. In de pijplijn voor 2023 bevindt zich nog eens 116.000 m² aan nieuw gebouwde en gerenoveerde kantoorruimte. Vertragingen kunnen volgens JLL nog steeds worden verwacht, aangezien slechts 46% van de projecten voor 2024-2025 momenteel in aanbouw is.
Investeringsvolume daalt
In H1 daalde het investeringsvolume in de kantorensector met 46% jaar op jaar naar ongeveer € 652 mln. The Resident aan het Parnussusplein 5 in Den Haag, gekocht door Rijksvastgoedbedrijf van Deka Immobilien, was de grootste enkele transactie van activa en vertegenwoordigde ongeveer een derde van het totale investeringsvolume. Het totale Nederlandse investeringsvolume daalde met 58% jaar op jaar naar €3,5 mrd in 2022.
