JLL heeft op een rijtje gezet wat de directe en indirecte consequenties voor de vastgoedsector zijn van de wereldwijde verspreiding van Covid-19.
De kortetermijngevolgen van de verspreiding van het coronavirus zijn duidelijk, aldus JLL in het rapport Covid-19: Global Real Estate Implications, maar hoewel er vertrouwen is dat het herstel al zal volgen in de tweede helft van 2020, is het precieze traject van een en ander natuurlijk onduidelijk.
Het is daarom beter te denken in scenario’s dan een boude voorspelling te doen, aldus JLL. Dat houdt in: voorbereiding op een milde tot gematigde groeivertraging van voorbijgaande aard tot een ernstiger en langduriger groeivertraging.
De gezondheid en het welzijn van medewerkers is natuurlijk altijd de eerste zorg, maar meteen daarna komt het voortbestaan van de zakelijke activiteiten. Bedrijven moeten wendbaar en flexible zijn. JLL roept op tot een reactie die zich richt op Paraatheid, Bescherming, Toezicht en Communicatie.
Operationele weerbaarheid zal een langetermijnfocus zijn, terwijl beslissers en hun bedrijven de capaciteit ontwikkelen snel te reageren als zich weer zoiets voordoet.
Investeringen
Investeringen zullen afnemen in het eerste halfjaar door de onzekerheid, waarbij de retail- en hospitalitysectoren het meest geraakt zullen worden. Een verschuiving naar defensieve investeringen ligt in de lijn der verwachtingen.
De reisbeperkingen zullen meteen van invloed zijn op de bezettingsgraad in de hotelsector. Locaties met veel internationale bezoekers zullen het het meest merken, locaties met bezoekers van dichter bij profiteren misschien. Als het virus snel onder controle is, is een snelle inhaalslag te verwachten.
Retail
Internationale retailers zullen merken dat de kaspositie onder druk komt en ervaren hogere kosten door een daling in consumentenuitgaven en verstoring van de bevoorrading. Zij die het hardst worden geraakt kunnen mogelijk profiteren door huurtegemoetkomingen van verhuurders. Retailers die naast de andere verkoopkanalen ook online zeer actief zijn, kunnen op den duur daarvan profiteren.
Het afnemen van de economische activiteit zet druk op alle vormen van logistiek en distributie. Meer automatisering kan het gevolg zijn, ook voor de toekomst, zodat logistiek vastgoed juist weer een impuls krijgt.
Kantoren
Kantoren kunnen onder druk komen te staan omdat ze zich al laat in de cyclus bevinden. Investeringen zullen afnemen en de huren zullen minder snel stijgen. Op afstand werken zal nieuwe inzichten geven in utilisatiegraden van kantoren, zodat eigenaren die veel korte huurtermijnen in de boeken hebben kwetsbaarder zullen blijken.
Toekomst
Zal de coronacrisis onze kijk op hoe we leven en werken veranderen?
Sommige trends zullen versneld worden, zoals meer online bestellen, op afstand werken, een focus op een betere gezondheid en welzijn. Aanvoerlijnen zijn in sommige gevallen misschien te lang en daardoor kwetsbaar, wat wellicht ook geldt voor onze kijk op reizen.
Meer toepassingen van technologie spelen daarbij een rol en zullen in de toekomst meer aftrek vinden.
