De Inspectie Belastingdienst, Toeslagen en Douane (IBTD) maakt zich zorgen over de rechten van burgers en bedrijven die overhoop liggen met de fiscus. Exclusief van het FD voor de lezers van PropertyNL.
Volgens de onafhankelijke toezichthouder waarborgt de Belastingdienst onvoldoende dat alle relevante stukken bij de rechter komen als die over zo’n conflict moet oordelen. Belastingplichtigen zijn hierdoor in het nadeel als zij in de rechtbank tegenover de dienst staan.
De inspectie komt tot deze conclusie nadat zij vijf zaken heeft onderzocht waarin de informatieverstrekking van de fiscus aan de rechter in het geding was. Uit dit onderzoek komen patronen naar voren die ertoe leiden dat dossiers niet altijd compleet worden aangeleverd, aldus het maandag gepubliceerde inspectierapport. Wegens de verscheidenheid van de onderzochte dossiers is het volgens de inspectie aannemelijk dat hierdoor ook in andere zaken stukken ten onrechte niet met de rechter worden gedeeld.
Hartgrondig oneens
De Belastingdienst is het met die laatste gevolgtrekking hartgrondig oneens. In een reactie benadrukt de dienst ‘dat het om incidenten gaat en dat er alleen maar naar vijf losse zaken uit het verleden is gekeken’. ‘Daarmee herkent de dienst zeker niet dat er sprake is van een patroon’, aldus de reactie.
De inspectie deed haar onderzoek naar aanleiding van een reportage van RTL Nieuws uit 2023. Daarin klaagden advocaten dat het in belastingzaken ‘trekken en duwen’ is om het hele dossier op tafel te krijgen. Voor het onderzoek heeft de inspectie onder meer medewerkers van de fiscus geïnterviewd.
Wettelijk verplicht
De Belastingdienst is wettelijk verplicht alle ‘op de zaak betrekking hebbende stukken’ met de rechter te delen. De inspectie merkt echter op dat deze verplichting binnen de dienst heel verschillend wordt geïnterpreteerd, vooral als het om interne stukken gaat. Interne correspondentie en verslaglegging van besprekingen kunnen betrekking hebben op de zaak, maar worden vaak niet verstrekt, aldus het onderzoek.
Ook zijn er medewerkers bij de Belastingdienst die rechters niet willen overspoelen met documenten en daarom zelf een selectie maken, signaleert de inspectie. Volgens de toezichthouder schiet dit ‘denken voor de rechter’ door.
‘Willen winnen’
Tegelijk komt volgens de inspectie uit de interviews naar voren dat belastingdienstmedewerkers vooral vanuit het belang van de dienst denken en handelen. Daarbij richten zij zich eenzijdig op de juridisch-inhoudelijke kant van de zaak. ‘Uit interviews kwam het beeld naar voren dat de meeste medewerkers die wij spraken, geen of beperkte aandacht hebben voor de (menselijke) relatie met burgers en bedrijven en emoties die daarbij kunnen spelen’, schrijft de inspectie.
Ze ‘willen winnen’, dat is volgens het inspectierapport de overheersende houding bij de medewerkers. Dat geldt al in de bezwaarfase, de eerste stap waarin belastingbetalers bij de fiscus bezwaar maken tegen een beslissing. Medewerkers proberen dan vooral zo’n besluit in stand te houden en beantwoorden daarmee niet aan de bedoeling die de wetgever heeft met de mogelijkheid van bezwaar, aldus de inspectie. Bovendien vond die in haar onderzoek geen aanwijzingen dat de Belastingdienst op objectieve gronden afwegingen maakt om al dan niet door te procederen.
In zijn reactie stelt de Belastingdienst dat er de afgelopen jaren allerhande maatregelen zijn genomen om de informatieverstrekking in fiscale zaken te verbeteren. Als dossiers in het verleden incompleet waren, is dat fout, aldus de dienst, maar daar is volgens eigen zeggen steeds van geleerd.
