Wie woningen wil bouwen of verduurzamen, doet er goed aan om vooraf te kijken of er wel rekening wordt gehouden met eventueel aanwezige vleermuizen. Twee rechtscolleges maakten in een week tijd gehakt van bouwplannen die deze zoogdieren veronachtzaamden.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 8, 25 augustus 2023
De provincie Utrecht moet beter onderbouwen waarom vleermuizen verstoord mogen worden voor de bouw van dure koopwoningen op de voormalige vliegbasis Soesterberg. Uit een vandaag gepubliceerde uitspraak dat de de rechtbank Midden-Nederland vindt dat nu niet duidelijk is waarom dit type woningen kan bijdragen aan het oplossen van de woningnood, terwijl het leefgebied van verschillende diersoorten ervoor wordt aangetast.
De vliegbasis Soesterberg is in 2008 gesloten voor de militaire luchtvaart en wordt sindsdien door de provincie Utrecht ontwikkeld tot natuurgebied met recreatie en woningbouw. In het gebied komen veel beschermde diersoorten voor die alleen verstoord mogen worden met een ‘speciale ontheffing’. Voor de bouw van een nieuwe woonwijk van 250 tot 440 huizen heeft het college van gedeputeerde staten in de zomer van 2021 zo’n ontheffing verleend aan de eigen provincie. De stichting Milieuzorg Zeist en omstreken is het daar niet mee eens en heeft beroep ingesteld bij de bestuursrechter.
Tijdens de bouw worden verschillende vleermuissoorten in het gebied verstoord door licht, geluid, trillingen en een veranderende leefomgeving. De verstoring van deze vleermuizen kan ook na de bouw doorgaan, door licht en geluid van de nieuwe bewoners. De provincie vindt dat nieuwe woningen vanwege het woningtekort zo belangrijk zijn dat de vleermuizen mogen worden verstoord.
Geen match met beoogde doelgroep
De rechtbank is het daarmee eens maar geeft daarbij wel aan dat er dan het soort huizen gebouwd moet worden waar vraag naar is, en dat is volgens de rechbank nu niet het geval. Uit de woningmarktonderzoeken van de gemeenten Soest en Zeist blijkt dat er behoefte is aan huurwoningen, appartementen en goedkope koopwoningen. Dat is iets anders de beoogde koopwoningen in het hogere prijssegment op de voormalige vliegbasis. Ook is niet gebleken dat nieuwe dure koopwoningen ervoor zorgen dat er mensen vanuit goedkopere woningen doorstromen naar de nieuw te bouwen huizen, waardoor er iets gedaan zou aan het woningtekort. Dat is wel nodig om de beschermde vleermuissoorten te mogen verstoren.
De rechtbank geeft de gedeputeerde staten nu de gelegenheid om binnen drie maanden alsnog te onderbouwen dat er behoefte bestaat aan woningen in het hogere prijssegment en dat dit een groot openbaar belang vormt om de beschermde soorten te mogen verstoren. De rechtbank gaat de zaak daarna verder beoordelen. In de tussentijd mag niet met de bouw van de woonwijk worden gestart.
Onderzoek in spouwmuur
Vorig week haalde ook een isolatiebedrijf juridisch gezien bakzeil in een kwestie waarbij vleermuizen de hoofdrol speelden. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelde dat als een eigenaar van een een bestaande woning de spouwmuren wil isoleren, moet hij eerst voldoende ecologisch onderzoek laten doen om vast te stellen of er vleermuizen in deze muren kunnen zitten. Die uitspraak volgt op een jarenlange twist tussen een isolatiebedrijf uit Best en het college van gedeputeerde staten van Utrecht. Volgens de provincie deed het bedrijf onvoldoende onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen in spouwmuren. De provincie legde het bedrijf in 2019 daarom een dwangsom op om deze werkwijze te staken en af te dwingen dat het bedrijf ecologisch onderzoek zou (laten) uitvoeren naar de aanwezigheid van vleermuizen. De Afdeling bestuursrechtspraak geeft de provincie nu gelijk bij haar zienswijze en de opgelegde dwangsom.
Klimaatdoelstelling onhaalbaar
Vereniging Eigen Huis (VEH) vreest voor hogere kosten en vertraging bij spouwmuurisolatie in het algemeen. Het verplichte onderzoek kost € 5.000 en duurt ongeveer een jaar, ook omdat er een tekort aan ecologen is die dit uit kunnen voeren. Ook het behalen van de gestelde klimaatdoelstelling, 2,5 miljoen geïsoleerde woningen in 2030, wordt hierdoor volgens VEH moeilijker.
