Ook in dorpen als het Brabantse Sint-Oedenrode kunnen door verdichting van bestaande wijken veel woningen worden toegevoegd.
Onderzoek van het College van Rijksadviseurs toont aan dat de afgelopen 15 jaar op ongeveer duizend locaties meer dan 10% aan de bestaande woningvoorraad is toegevoegd. In het totaal gaat het om ruim een kwart miljoen woningen.
Meer doorstroming
Het bouwen van woningen in de stad levert volgens het college een zeer hoog maatschappelijk rendement op. Het zorgt voor investeringen in verbetering van de openbare ruimte en het toevoegen van horeca, winkels en maatschappelijke voorzieningen. Daarnaast ontstaat er meer beweging in de woningmarkt door het bouwen in bestaande woonbuurten, onder meer van seniorenwoningen. Veel ouderen blijven nu nog hun vaak te grote gezinswoning zitten, omdat er in de nabije omgeving geen geschikte seniorenwoningen zijn.
Bestaande infrastructuur
Een betere benutting van bestaande infrastructuur is volgens Rijksadviseur Wouter Veldhuis een derde factor die het maatschappelijk rendement van bouwen in de stad vergroot. Wegen, winkels, scholen, zorg, openbaar vervoer, alles is er al.
Verdichting is geen grootstedelijk fenomeen zo blijkt uit de interactieve kaart die het College live heeft gezet. Ook deed het college nader onderzoek naar de succesfactoren van specifieke projecten in Amsterdam (Osdorp Zuidwestkwadrant), Veenendaal (Brouwerspoort) en Sint-Oedenrode.
Oude lage woningen vervangen
In Sint-Oedenrode is de afgelopen jaren op meerdere locaties binnen het dorp bijgebouwd. Naast de Sint Martinuskerk zijn tussen Kerkplein, Heuvel en Kerkstraat twee nieuwbouwcomplexen ontwikkeld: de Borchgrave en De Heeren van Rode. Oude, lage woningen die deels in slechte staat waren en een voormalige school maakten plaats voor nieuwbouw. Er is bijna drieduizend vierkante meter winkelruimte, een ondergrondse parkeergarage, 56 koopappartementen, een zestal huurwoningen en evenveel jongerenappartementen voor de verhuur ontwikkeld.
‘Altijd maatwerk’
Succesvolle inbreiding valt op staat volgens architect Peer Wolkers bij de betrokkenheid van de buurt. ‘Het gaat er bij verdichting om, een hoeveelheid mensen toe te voegen aan de leefbaarheid van een kern, zonder dat het onleefbaar wordt. Als dan de openbare ruimte, zoals bij het Sluisplein, goed werkt, dát is voor mij de essentie van succesvolle verdichting.’ Tegelijkertijd geeft hij aan dat inbreiden altijd maatwerk is. ’Dat vraagt van een gemeente bepaalde competenties zoals een creatieve houding. (…) Per kubieke meter mag verdichting mogelijk duurder zijn dan bouwen in de wei; na verdichting is de toegevoegde ruimtelijke kwaliteit zeker niet duurder.’
Versnellen in dorpen en steden
Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) kan als groot vastgoed- en grondeigenaar - met bezit binnen en buiten de stad - een cruciale rol spelen bij de realisatie van veel nieuwe woningen, benadrukt Veldhuis. Het creëren van maatschappelijke meerwaarde staat bovendien hoog op de agenda staan en daarbij ligt het mogelijk maken en versnellen van bouwprojecten in dorpen en steden volgens hem het meest voor de hand. Veldhuis: ‘Start je met grootschalige nieuwbouw buiten de stad, dan verdwijnt de druk op het verbeteren en verdichten van bestaande woonwijken. Daarbij komt dat gemeenten en bouwsector niet de capaciteit hebben voor projecten binnen én buiten de stad of dorpskern.’
