Wat is er nodig om de stad écht duurzamer te maken? Die vraag staat centraal in de Master Challenge ‘De Duurzame Stad’ die half juni 2022 voor de tweede keer wordt gehouden bij de Amsterdam School of Real Estate.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 4, 22 april 2022
De economische opleving na de crisis van 2008 heeft geen radicale omwenteling in gebiedsontwikkeling gebracht. Afgezien van aandacht voor tijdelijke bestemmingen en de gevolgen van de energietransitie, lijkt gebiedsontwikkeling van nu in essentie nog best veel op die van voor 2008. Dat constateert ook emeritus hoogleraar Ed Nozeman in een ASRE-researchpaper uit 2017 over veranderingen in de initiatieffase bij project- en gebiedsontwikkeling: ‘De opgave is verschoven ten gunste van transformatie en renovatie enerzijds en huisvesting van eenpersoonshuishoudens anderzijds.’ De veranderingen die hij ziet – een meer op de vraag gerichte ontwikkeling met oog op risicoreductie en kostenefficiency – vindt hij vooral een gevolg van een aanpassing aan de veranderde opgave en de gewijzigde context. Er is volgens hem geen sprake van wezenlijk nieuwe verdienmodellen, maar ‘eerder van een pad-afhankelijke, dan disruptieve innovatie’. Niets nieuws dus.
Oude aanpak doorgezet
Dat gevestigde én nieuwe partijen de aanpak van vóór de crisis na de herstelperiode doodleuk weer oppakten, is vanuit de transitietheorie verklaarbaar. De organische gebiedsontwikkelingen of gebiedsontwikkelingen 2.0, die we tijdens de economische crisis best vaak zagen, waren volgens de Amsterdamse hoogleraar John Grin niet meer dan ‘niche experiments […] located at the fringes of the regime and involving a high share of ‘alternative’ players’. De opkomst van zogenoemde ‘stadmakers’, ‘burger-professionals die – soms door nood gedreven – in de crisisjaren na 2008 de kans grepen hun ambachtelijkheid en vakmanschap in te zetten om aan de veelal eigen werk- of woonomgeving te bouwen’, bracht geen structurele verandering. Het was eerder een door de omstandigheden afgedwongen andere manier van werken.
De Master Challenge De Duurzame Stad presenteert structurele of fundamentele systeemveranderingen en partijen, die hieraan vanuit de niche én het gevestigde regime werken met een houding die verandering mogelijk maakt. Want als je blijft doen wat je deed, krijg je wat je al had ... en dat is onvoldoende voor een echt duurzame, toekomstbestendige stad.
