De leegstand van kantoren is in het afgelopen half jaar met ruim 200.000 m² gedaald tot 5,5 mln m². In dezelfde periode is 558.000 m² kantoorruimte in gebruik genomen.
Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van internationaal vastgoedadviseur Cushman & Wakefield. De afname van de leegstand wordt deels verklaard door de opname (558.000 m²), daarnaast zijn transformaties, onttrekkingen en bestemmingswijzigingen hierin een factor.
Hoewel de opname vooralsnog wat achter blijft in vergelijking tot het eerste halfjaar van 2017, neemt de verhuisbereidheid van kantoorhoudende organisaties toe. De krapte op de arbeidsmarkt is hierbij een bepalende factor. Kantoorgebruikers in Nederland zijn zich er steeds meer van bewust dat aantrekkelijke huisvesting een investering is in het aantrekken van hooggekwalificeerd personeel. Daarom zijn bedrijven dan ook steeds meer bereid te verhuizen.
In de huisvestingskeuze constateren de onderzoekers sterke concentratie en verdere polarisatie. De vraag richt zich steeds nadrukkelijker op locaties in de grote steden en hoogstedelijke gebieden die multimodaal bereikbaar zijn en een goede mix van wonen, werken, winkelen en recreëren kennen. Door de toenemende vraag is hier schaarste ontstaan, stijgen huurprijzen en verdampen incentives. Dat zijn de kenmerken van aanbiedersmarkten en dit zijn de plekken waaraan talenten op de arbeidsmarkt de voorkeur geven. Tegelijkertijd zijn er in Nederland ook vragersmarkten, waar sprake is van vraaguitval, met leegstand en dalende huurprijzen tot gevolg.
Frank van der Sluys, hoofd Research Cushman & Wakefield: ‘In steden als Amsterdam en Utrecht is de leegstand gedaald tot het niveau van frictieleegstand, zo’n 5–7%. Tegelijkertijd zijn er gemeenten waar de leegstand nog ruim boven de 20% ligt. De verschillen op locatieniveau zijn nog groter. De kantorenvraag richt zich steeds nadrukkelijker op een netwerk van hotspots en steeds minder op de overige locaties. Een goed voorbeeld van een echte aanbiedersmarkt is het Stationsgebied in Utrecht. In 6 maanden tijd is de tophuur hier met 12% gestegen tot € 275 per m² per jaar. De afgelopen periode is veel nieuwe kantoorruimte toegevoegd aan deze markt. Dit bewijst dat verdichten op de juiste locaties werkt en dat het talent op de arbeidsmarkt hier graag wil werken.’
Leegstand naar 11,6%
In een halfjaar tijd is de leegstand op de Nederlandse kantorenmarkt met ruim 200.000 m² gedaald tot 5,5 mln m². Daarmee daalt het leegstandsmetrage met 3,7%. Afgezet tegen de voorraad betekent dit een leegstand van 11,6%. Daarmee ligt het leegstandspercentage net iets onder het niveau van begin dit jaar en op het laagste niveau sinds 2007. In Amsterdam daalde de leegstand in een halfjaar van 7,9% tot 6,5% en in Utrecht van 8,1% naar 5,9%. Ook in Den Haag begint de leegstand inmiddels op te drogen en bedraagt deze 8%. In Capelle aan den IJssel daarentegen staat 25,5% van de kantorenvoorraad leeg. Hoewel dit iets lager is dan in het begin van 2018, is dit de gemeente met de hoogste leegstand.
Opname trekt aan
De ingebruikname van kantoorruimte is in de eerste helft van 2018 uitgekomen op 558.000 m². Daarmee blijft het opnamevolume 23.000 m², ofwel 3,9%, achter bij de opname in de eerste helft van 2017. Net als in voorgaande jaren zal de opname in de tweede helft van het jaar aantrekken, waardoor de opname voor heel 2018 naar verwachting op 1,3 mln m² uitkomt. De vraag naar kantoorruimte richt zich steeds nadrukkelijker op de hotspots binnen de grootste steden. Amsterdam kent van alle gemeenten de hoogste opname. In 2018 werd hier vooralsnog 155.000 m² in gebruik genomen. Rotterdam volgt met 66.000 m² en Utrecht completeert de top-3 met 51.000 m². Opvallend is dat Apeldoorn op plek vier staat in de top-10 van gemeenten met hoogste opname. Hier heeft een incidenteel grote transactie plaatsgevonden van bijna 14.000 m². Dit betreft de tijdelijke huisvesting van de gemeente Apeldoorn. De top-10 is samen goed voor 65% van de totale opname in Nederland.
Hoewel de opname vooralsnog wat achter blijft, neemt de verhuisbereidheid van kantoorhoudende organisaties toe. Die toenemende verhuisbereidheid en de concentratiebeweging worden beide veroorzaakt door één gemene deler: de voorkeuren van talent. Organisaties in Nederland zijn zich er steeds meer van bewust dat aantrekkelijke huisvesting een investering is in het aantrekken van hooggekwalificeerd personeel.
Remko Kempen, hoofd Office Agency Cushman & Wakefield: ‘Een inspirerende werkomgeving is voor veel bedrijven een magneet in het aantrekken van talent. Wij zien dat steeds meer organisaties graag willen verhuizen naar kantoren die qua locatie en gebouw onderscheidend zijn en inspelen op de wensen van het talent. Organisaties willen naar de hotspots op de kantorenmarkt en investeren in zowel hun vastgoed als in nieuwe werkplekconcepten. Maar omdat het in de huidige markt lastig geschikte locaties te vinden zien bedrijven zich genoodzaakt te blijven zitten. Die schaarste aan beschikbare kantoren op de belangrijkste hotspots is daarmee een rem op het onderscheidend vermogen van bedrijven.’
