De Nederlandsche Bank (DNB) stelt een verplichte verduurzaming van koopwoningen voor. Volgens de toezichthouder kunnen de meeste woningeigenaren serieuze energiebesparende maatregelen prima betalen met spaargeld of een lening.
DNB schreef de analyse 'Van crisis naar kans: verduurzaming van woningen na de energiecrisis.' Hieruit blijkt dat het tempo van verduurzaming van woningen sinds de energiecrisis sterk is toegenomen maar nog steeds te laag ligt om de gestelde doelen te halen van 2,5 miljoen geïsoleerde woningen in 2030.
DNB heeft huishoudens in een enquête gevraagd naar hun energieverbruik. Meer dan de helft van de huishoudens zegt hun energieverbruik blijvend verminderd te hebben sinds de start van de energiecrisis. Huishoudens hebben in 2023 aanmerkelijk vaker geïnvesteerd in de verduurzaming van hun woning dan een jaar eerder. Een vijfde van de huiseigenaren die hun energieverbruik hebben verminderd, deed dit (onder andere) via een grote investering zoals spouwmuurisolatie. Dat is een toename van 25% vergeleken met een jaar eerder.
Spaargeld of veilige lening
Ook vroeg de toezichthouder of huishoudens nog steeds een prikkel ervaren om te verduurzamen en energieverbruik te verminderen en of huiseigenaren hiervoor voldoende financiële middelen hebben. Volgens schattingen op basis van CBS-Microdata kan 95% van de huiseigenaren de investeringskosten van verduurzaming van de eigen woning (isolatie tot energielabel B en elektrische warmtepomp) financieel dragen met spaargeld of een lening binnen de maximale leennormen, waarbij ze een financiële buffer aanhouden van € 10.000. Vorig jaar schatte DNB op basis van data over het jaar 2020 dat verduurzaming voor 86% van de huiseigenaren mogelijk was.
De meeste huiseigenaren (66%) hebben voldoende spaargeld dat ze zouden kunnen aanwenden voor het verduurzamen van hun huis. Bijna alle andere huiseigenaren (29%) hebben de mogelijkheid om verduurzaming te financieren met een lening binnen de maximale leennormen, of (3%) kan dit financieren door gebruik te maken van de Energiebespaarlening(EBL) van het Warmtefonds. Ook in de laagste inkomensgroep kunnen veruit de meeste huiseigenaren verduurzaming financieren (96%) met spaargeld, een lening binnen de maximale leennormen of de EBL.
Hoger spaarsaldo door corona
De toename van de financieringsruimte komt vooral door een stijging van het spaargeld van huishoudens sinds het begin van de COVID19-pandemie. Dat bijna alle huiseigenaren de verduurzaming van hun woning kunnen financieren betekent uiteraard niet dat ze dat in praktijk doen, omdat veel huiseigenaren een deel van hun spaargeld mogelijk voor andere doeleinden willen gebruiken.
Nu vrijwel alle huiseigenaren verduurzaming wel kunnen betalen, lijkt de beschikbaarheid van financiële middelen geen belangrijk obstakel meer te zijn. Onvoldoende bekendheid met gunstige leenmogelijkheden en de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) en onzekerheid over de terugverdientijd, spelen een belangrijker rol. Overheidsbeleid zou daarom volgens DNB meer gericht moeten worden op het helpen van huiseigenaren met betere informatie. Het zou hierbij helpen als huiseigenaren op één plek terecht kunnen voor verduurzamingsadvies, informatie en het aanvragen van verschillende subsidies en leenmogelijkheden.
Als ondanks betere informatie, de verduurzaming niet snel genoeg gaat, dan kan de overheid eventueel overwegen om het klimaatbeleid voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving aan te scherpen. De belangrijkste beleidsinstrumenten die de overheid hiervoor heeft zijn normeren, beprijzen en subsidiëren. Als vervolgens het tempo van verduurzaming desondanks achterblijft bij de doelstelling, kan wat DNB betreft overwogen worden om in aanvulling hierop gefaseerd een verduurzamingsplicht bij de aankoop van een nieuwe woning in te voeren. Dit houdt in dat er een norm komt voor de minimale energieprestatie van een woning binnen een bepaalde tijd na de aankoop.
Tekort aan vaklieden
Ter nuancering geeft de toezichthouder daarbij wel aan dat er oog moet zijn voor het handelingsperspectief van huizenkopers. Zij moeten voldoende tijd krijgen om de benodigde investeringen te doen, ook omdat er momenteel al een tekort is aan vaklieden die de verduurzaming moeten uitvoeren.
