Column Ton Oostenrijk: Orde scheppen in de fruitsalade

Wat is groente en wat is fruit? Een btw-nultarief voor groente en fruit, dat is waar de Rijksoverheid naartoe wil om een gezondere voedselomgeving te creëren en gezonde voedselkeuzen te stimuleren. De btw moet dus omlaag van 9% naar 0%.

Het tarief moet dus 0% worden, er komt geen vrijstelling van btw. Dat is een belangrijk verschil. Bij de toepassing van een vrijstelling van btw heb je als ondernemer geen recht op aftrek van de btw die aan jou in rekening is gebracht (ofwel de btw op de inkoopfacturen is een kostenpost), terwijl bij de toepassing van het btw-nultarief dat recht wel bestaat (dus de btw is geen kostenpost en verloopt voor de ondernemer neutraal).

Het stimuleren van duurzame huizen is (of was?) een andere doelstelling van het kabinet. Voor zonnepanelen (op woningen en bijgebouwen) is dus ook gekozen voor het btw-nultarief. De Rijksoverheid schrijft: ‘Door de btw te verlagen van 21% naar 0%, hoeven particulieren bij de aankoop van zonnepanelen, de btw niet meer terug te vragen bij de Belastingdienst. Dat scheelt hen en de Belastingdienst werk. Ook hoopt het kabinet dat de maatregel meer particulieren stimuleert om zonnepanelen te nemen.’ Opmerkelijk argument, dat ‘minder (administratief) werk’. Ik vraag me af of die panelen afgelopen 1 januari ongeveer 21% in prijs zijn gezakt. Dat is het argument. In ieder geval is dat het wel bij groente en fruit. Of is dat appels met peren vergelijken?

Het is ontegenzeggelijk een stuk gemakkelijker om te definiëren wat een zonnepaneel is dan om groente en fruit te omschrijven. De definitie van een gewone appel of peer snapt iedereen wel. Maar wat er allemaal precies onder groente of fruit valt, is een stuk lastiger. De Schijf van Vijf is een mooie richtlijn, al past havermelk daar trouwens weer niet in, zodat de verbruiksbelasting daarop gewoon omhoog kan (het is toch een yuppendrankje, en die kunnen dat wel betalen). Maar geldt dat ook als de groente of fruit zijn ingevroren, gekookt, geschild, gefermenteerd, gedroogd, gekonfijt, gefilterd, gepureerd of gesteriliseerd? Al dan niet met de toevoegingen van bijvoorbeeld zout of suiker? Dan wordt het lastig.

Wellicht wel net zo lastig als het antwoord op de vragen ‘wat is oudbouw’, ‘wat is nieuwbouw’ en bij verbouwingen/transformaties: ‘is het oud gebleven’ of ‘nieuw geworden’? Het antwoord op de laatste vraag is – in Nederland – dat er sprake moet zijn van ‘in wezen nieuwbouw’, en dat is weer het geval als er wijzigingen in de bouwkundige constructie hebben plaatsgevonden. Een verbouwing leidt dan ook niet snel tot ‘in wezen nieuwbouw’. Begin maart besliste het Hof van Justitie (HvJ) dat er alleen sprake is van ‘in wezen nieuwbouw’ als er zulke ingrijpende veranderingen aan het gebouw hebben plaatsgevonden dat ze het gebruik van het gebouw hebben gewijzigd of dat ze zijn bedoeld om de omstandigheden waaronder het wordt betrokken te wijzigen. De nationale overheden mogen van het HvJ voorwaarden stellen aan de invulling van het begrijp ‘in wezen nieuwbouw’, mits deze passen binnen het ‘Europese’ kader. De vraag is of Nederland het begrip dus niet te beperkt uitlegt c.q. invult.

Even terug naar de basis, groente en fruit dus. Met welke bewerkingen of toevoegingen is een appel geen appel en een peer geen peer meer? De dooddoener is natuurlijk de opmerking dat dit appels met peren vergelijken is. We zullen zien welke smaak de rechter uiteindelijk geeft aan ‘in wezen nieuwbouw’.

Ton Oostenrijk MRE is belastingadviseur bij RechtStaete