Column Tom Berkhout: Onheilspellend nieuws

Tijdens het schrijven van deze column verschijnt het nieuws over de verkiezingsoverwinning van Trump. Een autocratisch leider die, ondanks talloze schandalen en leugens, opnieuw aan de macht komt in een land dat ooit het baken van de westerse democratie was. De Amerikanen hebben nu gekozen voor een pad dat wordt gekenmerkt door opportunisme, wraakzucht en tweespalt, afgaande op Trumps onsamenhangende verkiezingsretoriek. Misschien hebben zij tegen beter weten in gekozen, maar voorlopig gaat de kop door de muur. Wat dit voor ons betekent? Een tijdperk van instabiliteit en onzekerheid, waarin mondiale spanningen hun schaduw over de economie kunnen werpen. Een donkere gedachte dringt zich aan mij op: wie zal als de nieuwe Chamberlain de geschiedenis ingaan: Trump of Rutte?

Ons kleuterjournaal van acht uur wist er weer eens geen duiding aan te geven. ‘De man in de straat’ mocht dat doen, zoals gewoonlijk. Bij ons thuis geldt: als er écht iets aan de hand is in de wereld, schakelen we meteen over naar de Duitse journaals. Daar komen erkende experts aan het woord die serieus duiding kunnen geven aan belangrijke gebeurtenissen. Géén Donald Duck-verhaaltjes. Over de hele linie luiden daar de alarmbellen, kapitaal geschreven. Zij ervaren dreiging en het urgentiebesef is hoog, óók bij de politici. Het is een buurland dat we mogen koesteren, juist omdat daar het besef van dreiging helder en onderbouwd naar voren komt en tot actie aanzet.

In ons eigen kikkerlandje blijven we ons ondertussen vastbijten in kleine dramaatjes. De focus ligt vrijwel volledig op de asielthematiek en vaak worden daarbij oplossingen voorgesteld die nauwelijks verenigbaar zijn met de rechtsstaat. Ondertussen blijven andere kwesties, zoals klimaatbeleid, in de wachtrij staan. Een goed voorbeeld is het plan om vanaf 2025 uitstootvrije zones in te voeren, zodat alleen emissieloze bedrijfswagens en vrachtwagens toegang krijgen tot bepaalde stadscentra. Dit breed gedragen voorstel, dat werd ontworpen om bij te dragen aan schone en leefbare binnensteden, dreigt nu door politieke grillen te sneuvelen. Politici geven aan dat het voortdurend gekibbel en geruzie in de Tweede Kamer begint te vervelen. Bontenbal pleit eenvoudigweg voor fatsoen. Onlangs traden zelfs twee staatssecretarissen terug, geïrriteerd door de politieke spelletjes. Dit illustreert hoe ook binnen de politiek het geduld met de huidige cultuur van ruzie en verdeeldheid opraakt. De vraag blijft wanneer we eindelijk terugkeren naar een politiek van échte samenwerking, waar lange-termijnoplossingen centraal staan, men luistert naar erkende deskundigen en wetenschappelijke inzichten serieus neemt. Dat is immers waar een vooruitstrevend land op zou moeten bouwen.

Kunnen wij als vastgoed- en bouwprofessionals nog ergens op vertrouwen en bouwen? De Ruimtelijke Economische Verkenning 2024, gepubliceerd door het ministerie van Economische Zaken en het Planbureau voor de Leefomgeving, biedt ons enig houvast. Dit rapport analyseert de economische en demografische trends in Nederland en hun invloed op de ruimtelijke ordening. Voor vastgoedprofessionals bevat de REV geen baanbrekende inzichten, maar wel een belangrijke bevestiging voor de buitenwacht van de richting waarin wij ons moeten ontwikkelen. Door technologische ontwikkelingen en de overgang naar een circulaire economie ontstaat er een toenemende vraag naar logistiek en bedrijfsruimte. Dit biedt kansen voor beleggingen in duurzame projecten, waarbij energie-efficiënte en circulaire gebouwen steeds aantrekkelijker worden. Niet alleen huurders, maar ook investeerders geven de voorkeur aan energiezuinige gebouwen, wat de marktwaarde van duurzame vastgoedprojecten verder versterkt. De REV benadrukt dat we moeten inzetten op circulair bouwen en CO2-reductie om de ambitieuze woningbouwdoelstellingen en de energietransitie te realiseren. Dit kan door het gebruik van duurzame materialen en de toepassing van nieuwe, schone technieken in de bouwsector. De REV en soortgelijke rapporten van gerenommeerde instituten geven ons keer op keer een duidelijke richting aan.

Als vastgoed- en bouwsector hebben wij, mede door gebrek aan eensgezindheid, niet de overhand in politieke beslissingen, maar we kunnen wél het verschil maken door aanhoudend goede oplossingen te creëren – project voor project, steen voor steen. Met elke goede, duurzame oplossing dragen we bij aan een veerkrachtiger Nederland. Aan ons zal het niet liggen.

Oproep
Stuur Tom positief nieuws of positieve inzichten voor de column van december, waarmee we het jaar goed kunnen uitluiden (mail naar redactie@propertynl.com).

Prof. dr. T.M. Berkhout MRE MRICS is verbonden aan de Nyenrode Business Universiteit
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 11, 22 november 2024