Top-40 vastgoedjuristen: profielen kantoren

De Top-40 vastgoedjuristen, alfabetisch gerangschikt

Door Ronald de Blauw en Gabriëlle Klaver
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 28 september 2018

AKD

Aantal vestigingen: 6
Aangesloten bij: Interlaw
Hoofd vastgoedsectie: Marc Wintgens
Aantal vastgoedjuristen: 89 (vorig jaar: 83)

AKD heeft Edge Technologies (OVG) begeleid bij het samenwerkingsverband met TH Real Estate. Dit jaar hebben de eerste twee transacties plaatsgevonden met een waarde van € 200 mln. Over de komende 3–5 jaar zal de transactiewaarde oplopen tot circa € 1 mrd. Juridisch gezien gaat het hierbij om het uitwerken van de contractstructuur voor het smart building concept, waarbij beleggers en eindgebruikers gebruik kunnen maken van intelligente sensornetwerken, voor onder meer persoonlijke licht- en klimaatbeheersing. AKD adviseerde OVG ook bij de verkoop van het Spark-gebouw in Amsterdam aan de Staat voor de vestiging van het EMA.
AKD is eveneens de juridisch adviseur voor Madaster, het kadaster voor bouwmaterialen dat afgelopen jaar is gelanceerd. De verwachting van AKD is – gezien ook de partijen die zich hieraan gecommitteerd hebben – dat dit een belangrijk onderdeel wordt bij bouw- en ontwikkelingsprojecten en ook als eis zal worden gesteld door beleggers. AKD merkt sowieso dat duurzaamheid steeds meer een issue is bij de ontwikkeling van en investeringen in vastgoed. Daarbij worden in toenemende mate innovatieve constructies gehanteerd, tegen de Nederlandse goederenrechtelijke grenzen aan.

Allen & Overy

Aantal vestigingen: 44, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Leon Hoppenbrouwers
Aantal vastgoedjuristen: 37 (vorig jaar: 36)

De Amsterdamse vastgoedsectie van Allen & Overy werkt momenteel aan twee grote vastgoedprojecten in de Nederlandse markt voor Davidson Kempner Capital Management. Davidson Kempner heeft de controle gekregen over een in 2007 uitgegeven handelshypotheek met een effectenhypotheek met een waarde van € 600 mln voor de financiering van de Mesdag Delta-portefeuille, beheerd door Breevast. Daarnaast werkt Allen & Overy momenteel aan een andere vastgoeddeal voor Davidson Kempner, met een waarde van € 1 mrd. Naar verwachting wordt deze in september 2018 geclosed. Als kenmerkend voor de samenwerking tussen het ondernemingsrecht en de vastgoedpraktijk ziet Allen & Overy het adviseren van Jumbo, in een consortium met Coop, over de overname van Emté Holding van € 410 mln door Sligro Food Group. Als voorbeeld voor de cross-border samenwerking noemt het kantoor het advies aan de underwriters, geleid door TD Securities, over de overname van Merin, dat voor € 622 mln werd verkocht aan het Canadese beursfonds Dream Global Reit. Merin is sinds 2012 in handen van TPG Real Estate, TPG Sixth Street Partners en Patron Capital. Er werd aan gewerkt door een team van de kantoren in Duitsland en Amsterdam.

Baker McKenzie

Aantal vestigingen: 76, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Cynthia de Witt Wijnen (transactions – notaris) en Frenk Huisman (projects and development – advocaat)
Aantal vastgoedjuristen: 16 (vorig jaar: 9)

Baker McKenzie heeft Deka geadviseerd bij de verkoop van een portfolio van 13 kantoorpanden in Nederland met een waarde van € 360 mln. De gezamenlijke oppervlakte van de kantoorpanden besloeg meer dan 175.000 m² vvo en 2287 parkeerplaatsen. Het betrof een biedingsproces waarbij er met drie potentiële bieders tegelijk werd onderhandeld, waaruit uiteindelijk de Engels/Amerikaanse koper Fortress Investment Group is voortgekomen.
Ook adviseerde het kantoor Deka bij de aankoop van het W Hotel van Starwood in Amsterdam, voor € 260 mln. Onderdeel van deze transactie was het uitonderhandelen van een nieuwe. langjarige triple net huurovereenkomst met de zittende huurder. Het advocatenkantoor heeft BNP Paribas geadviseerd bij de aankoop van het gebouw Pakhuismeesteren te Rotterdam voor een koopprijs van € 51 mln. Het voormalige pakhuis in Rotterdam is door VolkerWessels getransformeerd tot een Room Mate hotel (217 kamers), met foodhallen en AH-gelieerde winkels.
Verder heeft Baker McKenzie Greystar geadviseerd bij een grootschalige studentencampus in Amsterdam Zuidoost en bij Maintenance Valuepark Terneuzen, een joint venture tussen chemieconcern Dow en Zeeland Seaports.

BarentsKrans

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Jesse Zijlma
Aantal vastgoedjuristen: 20 (vorig jaar: 14)

BarentsKrans heeft geprocedeerd voor CBRE en IEF Capital tegen de Bijenkorf en Hema over de vermeende schending van een voorkeursrecht bij de herkapitalisatie van IEF Capital. Dit zijn goede voorbeelden van complexe procedures met veel betrokkenen en grote belangen. Inmiddels is de eerste van 25 uitspraken gewezen, waarbij CBRE en IEF in het gelijk gesteld zijn.
Het kantoor heeft Amvest bijgestaan bij de ontwikkeling en aankoop van het gebouw op het Koningin Julianaplein te Den Haag en Ecorus begeleid bij ontwikkelingen van zonneweides en grote PV-installaties op daken, bijvoorbeeld in Heerhugowaard. BarentsKrans begeleidde Ecorus bij de verwerving van grond, financiering, vergunningen en contractsvorming. Het kantoor is betrokken bij de ontwikkeling, realisatie of financiering van zeer veel duurzame energieprojecten (zon, warmte en wind op land).
Verder adviseerde het advocaten- en notariskantoor Zurich bij de verkoop van de Zurich-toren aan het Rijksvastgoedbedrijf.

Bilt Advocaten

Aantal vestigingen: 2
Hoofd vastgoedsectie: Mark van Langeveld
Aantal vastgoedjuristen: 4 (vorig jaar: 3)

Bilt Advocaten heeft woningcorporaties, vastgoedfondsen en asset en property managers als klant. Het kantoor verwacht dit jaar uit te breiden met fiscaal vastgoedadvies, vanuit de reeds bestaande samenwerking met fiscaal advieskantoor Contaxus. Bilt Advocaten heeft onder andere juridische adviesdiensten geleverd bij de overdracht van de Van Nellefabriek. Het ging daarbij om de due diligence, het opstellen van transactiedocumenten en review van financieringsdocumenten. Voorts heeft het kantoor de juridische fusie binnen de structuur van BNP Paribas Real Estate begeleid en de omzetting van een woningbouwvereniging. Ook kan het de due diligence review in verband met de overname van een deel van het Tasman-portfolio op zijn conto schrijven en een zaak bij de Raad van State over de omgevingsvergunning van een hotel in de regio Utrecht.

Boot Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Alexandra Jurgens-Boot
Aantal vastgoedjuristen: 7 (vorig jaar: 6)

Boot Advocaten adviseert en procedeert al meer dan 30 jaar over allerhande onderwerpen in de bouw en het vastgoed. Voorbeelden zijn de wijzigingen in de Gaswet, de implicaties van circulariteit en de nieuwe certificeringen Well Building. Bij het project Crossroads bij Amsterdam-Sloterdijk wordt gestreefd naar de Well Community Standard, een nieuwe wereldwijde benchmark voor gezonde gemeenschappen. Boot staat hierbij het team van Crossroads bij.
Een voorbeeld van een transformatieproject is een kerk in Amsterdam Zuidoost waar appartementen, woningen en voorzieningen voor de kerkgemeenschap worden gerealiseerd. Verder heeft Boot Advocaten een projectontwikkelaar en zijn Spaanse partners bijgestaan bij het aankoopproces van de Oostelijke Eilanden in Amsterdam.
Ook in de bouwpraktijk is het kantoor actief. Zo adviseert het twee brancheorganisaties voor betonproducenten bij de kwestie van de breedplaatvloeren, aan het licht gekomen door het instorten van de in aanbouw zijnde parkeergarage bij Eindhoven Airport.
Boot Advocaten zal in 2018 zijn activiteiten uitbreiden op de Belgische markt en is een samenwerking gestart met Adhemar Advocaten uit België.

Bricks Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Anneloes de Fouw
Aantal vastgoedjuristen: 4 (vorig jaar: 3)

Bricks Advocaten is betrokken geweest bij vele (ver)huurtransacties voor met name winkelketens, onder meer voor H&M (nieuw hoofdkantoor Amsterdam en winkels in Breda, Sittard, Buikslotermeerplein en Heerlen), Cos (Haarlem, Utrecht) en Dreef Beheer (Beverwijk). Daarnaast is het kantoor betrokken geweest bij een groot aantal (ver)huurtransacties in hotels, waaronder de verhuur van bedrijfsruimten in hotels van Van der Valk op diverse locaties in Nederland.
Bricks Advocaten is een nichekantoor gespecialiseerd in huurrecht voor commercieel vastgoed met een sterke nadruk op winkelruimte. Het kantoor treedt vooral op voor commerciële partijen zoals winkelketens, makelaars, (institutionele) beleggers en huurders commerciële bedrijfsruimte.

Buren

Aantal vestigingen: 5, waarvan 2 in Nederland
Aangesloten bij: Netwerk Notarissen
Hoofd vastgoedsectie: Gerbrand Schrickx
Aantal vastgoedjuristen: 17 (vorig jaar: 13)

Vesteda nam 6777 woningen over van NN (waarvan 5983 bestaand en 794 in de pijplijn), ter waarde van € 1,5 mrd. Buren heeft de transactie voor de nieuwe woningen gedaan, met een waarde van € 214 mln. Het notariaat is verder betrokken bij het nieuwbouwproject De Vlietoevers te Voorburg, bestaand uit 62 koopwoningen. Buren is ook betrokken bij het transformatieproject Willem Witsenplein in de Haagse wijk Benoordenhout. Reshape Properties transformeert dit monumentale kantoorgebouw naar 58 koopappartementen.
Op de grens van het Haagse Statenkwartier en Duinoord verrijst De President, een luxe woontoren met 133 huur- en 24 koopwoningen. Buren begeleidt de transformatie voor het consortium met Heembouw, Zeilstra en Mahler. De Havenmeester is door VolkerWessels, Schouten en rederij Henk Groen ontwikkeld in Scheveningen Haven. Het notariaat vastgoed is betrokken bij de jarenlange voorbereiding en treedt mede op als projectnotaris bij de verkoop van 85 woningen, 7 commerciële ruimten en 121 parkeerplaatsen. Buren begeleidde ten slotte vorig jaar meer dan 150 executieveilingen van zowel commercieel als particulier vastgoed voor diverse bankinstellingen op landelijk niveau.

Clifford Chance

Aantal vestigingen: 33, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Jaap Koster
Aantal vastgoedjuristen: 23 (vorig jaar: 22)

Clifford Chance heeft Northstar Realty Europe geadviseerd bij de verkoop van de Maastoren in Rotterdam aan een joint venture van FOM, Asia Pacific en Coquine. De transactiewaarde was € 160 mln.
Verder adviseerde het kantoor YC Amsterdam bij de verkoop van het Kimpton de Wit Hotel in Amsterdam aan Global Holdings. Eerder adviseerde Clifford Chance al bij de transformatie van het Crowne Plaza-hotel naar het high-end Kimpton-hotel. De verkoop vond plaats in de vorm van een aandelentransactie en de waarde was € 100 mln.
Clifford Chance heeft Prologis begeleid bij de verkoop aan Ares van een Europese portefeuille van 21 logistieke gebouwen in 6 landen, voor € 200 mln. Een andere klant is Credit Suisse, dat de kantoren van Asics en Schneider in Hoofddorp overnam. Tevens heeft het advocatenkantoor The Student Hotel geadviseerd bij een financieringspakket ter waarde van € 310 mln en ING bij de financiering van het Oudenrijnziekenhuis in Utrecht naar studentenwoningen door KKR, Round Hill en Stadium Capital Partners.

CMS

Aantal vestigingen: 74, waarvan 2 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Hein van der Meer
Aantal vastgoedjuristen: 45 (vorig jaar: 43)

CMS is actief in de Dutch Blockchain Coalition (DBC), een initiatief van het ministerie van Economische Zaken, TNO en de Technische Universiteit in Delft (TU Delft), waarmee het kantoor de kennis over dit onderwerp verbreedt. Ook is CMS actief bezig met W&I-insurance omdat het kantoor ziet dat verzekeringen steeds vaker hun intrede doen, zeker als internationale beleggers betrokken zijn bij transacties.
Aan transacties heeft CMS onder meer distri-ontwikkelaar Next Level uit Eindhoven geadviseerd bij de verkoop van een distributiecentrum van ongeveer 100.000 m² in het gebied Trade Port Noord Venlo aan investeerder TH Real Estate. De transactiesom bedraagt totaal € 110 mln, de eerste transactie van € 70 mln is geëffectueerd. Ook was CMS betrokken bij de verkoop door ontwikkelaar COD van recht van erfpacht van de grond aan de TT Vasumweg in Amsterdam-Noord tezamen met bouwplan aan Bouwinvest. Aannemer Van Wijnen heeft gelijktijdig een aannemingsovereenkomst getekend met Bouwinvest voor de realisatie van Het Dok. Hier komen woningbouw en creatieve broedplaatsen. De totale investering bedraagt € 127 mln. Om fiscale redenen is gekozen voor een traject van gescheiden koop en aanneming.

Corten De Geer Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Aantal vastgoedjuristen: 5 (vorig jaar: 5)

Corten De Geer Advocaten was onder andere betrokken bij de volgende zaken:
- Herstructurering erfpachtrechten Atlas-gebouwen (Amsterdam Zuidoost) voor Vastint Netherlands.
- Herstructurering erfpachtrechten Tripolis (Amsterdam) voor Flow Real Estate.
- Advisering turnkey-huurovereenkomst Willem Fenengastraat met Warner Bros voor Nijkerk Holding.
- Herstructurering gemeentelijke erfpacht Apenheul (Apeldoorn).
- Diverse gerechtelijke procedures namens 1000 Amsterdamse erfpachters verenigd in de Stichting Erfpachters Belang Amsterdam (SEBA) tegen de gemeente Amsterdam.
Deze werkzaamheden zijn representatief voor de specialisatie van het kantoor, dat (naast andere vastgoedgerelateerde rechtsgebieden) erfpacht nog altijd als belangrijkste speerpunt heeft. Veelal bestaan deze werkzaamheden uit het optimaliseren van de erfpacht om daarmee de canonlasten omlaag te brengen (adviespraktijk). Het kantoor is echter ook verantwoordelijk voor een groot deel van de jurisprudentie op het gebied van erfpacht in de afgelopen jaren (procespraktijk). Eind 2018 wordt het kantoor uitgebreid met twee nieuwe secties, Bouwrecht en Omgevingsrecht/Ruimtelijke Ordening. Het aantal advocaten groeit dan van 5 naar 8.

De Advocaten van Van Riet

Aantal vestigingen: 1
Aangesloten bij: Consulegis
Hoofd vastgoedsectie: JanJacob Bijkerk, Richard de Laat
Aantal vastgoedjuristen: 8 (vorig jaar: 7)

De Advocaten van Van Riet heeft in het afgelopen jaar een ontwikkelaar begeleid bij de aankoop van een industrielocatie en de herontwikkeling daarvan tot woongebied ten behoeve van de bouw van 65 appartementen en 45 grondgebonden woningen. Daarnaast hebben de advocaten geadviseerd over de herstructurering van een winkelcentrum. Voorts adviseert het kantoor een cliënt bij de ontwikkeling van een hotel en heeft het een eindgebruiker begeleid bij de uitbreiding van een bedrijfsterrein.
Zorg en organisatie is een van de expertises van De Advocaten van Van Riet. In het afgelopen jaar heeft het kantoor spelers in de zorgsector geadviseerd bij sale-and-lease-back-constructies en de verkoop van diverse zorgvastgoedprojecten.
Onlangs hebben de vastgoedspecialisten een van de vooraanstaande Nederlandse banken geadviseerd bij het uitwinnen van bankhypotheken (in en buiten faillissement). Het kantoor begeleidt een financieringsfonds bij het uitwinnen van een krediethypotheek en adviseerde marktpartijen over renteswaps (inclusief juridische procedure).

De Brauw Blackstone Westbroek

Aantal vestigingen: 7, waarvan 1 in Nederland
Aangesloten bij: Best Friends
Hoofd vastgoedsectie: Mark Rebergen
Aantal vastgoedjuristen: 7 (vorig jaar: 9)

De real estate-expertise binnen De Brauw is gericht op vastgoedaspecten van grote, kantoorbrede projecten, in het bijzonder de grotere M&A-transacties en verder het meer complexe, high-end vastgoedwerk, qua omvang of juridische complexiteit. Ook begeleidt het kantoor aansprekende vastgoedprojecten van de grote key clients, veelal Nederlandse multinationals. Een aantal voorbeelden: Guinness – Intergamma – uitkoop door Intergamma van zijn grootste franchisenemer CRH/Van Neerbos. Onderdeel van deze transactie was een groot aantal bouwmarkten in Nederland en België, zowel gehuurd (aanhuur en uithuur) als in eigendom. Verkoop Q-Park: De Brauw heeft alle verkopende (vooral institutionele Nederlandse) aandeelhouders bijgestaan en het volledige verkoopproces geleid. Unilever – Global Foods Innovation Centre in Wageningen: grondaankoop en realisatie. Acquisitie door Fortress Investment Group van een aanzienlijk kantorenportfolio van Deka Immobilien. Advisering en begeleiding van Klépierre bij de goederenrechtelijke (her)structurering van een deel van het Hoog Catharijne-complex in Utrecht in het kader van een voorgenomen uitbreiding. Advisering en begeleiding van AkzoNobel bij de verkoop van zijn Specialty Chemicals-tak aan The Carlyle Group.

Dentons Boekel

Aantal vestigingen: 165, waarvan 1 in Nederland
Aangesloten bij: diverse samenwerkingsverbanden
Hoofd vastgoedsectie: Wendela Raas, MRICS
Aantal vastgoedjuristen: 62 (vorig jaar: 45)

De vastgoedpraktijk van Dentons Boekel is de laatste tijd uitgebreid met vastgoed-tax-partners Paul Halprin en Heico Reinoud van Baker McKenzie. Daarnaast heeft het (vastgoed) Banking & Finance-team van Marcel Janssen (ex-Baker McKenzie) zich bij het kantoor aangesloten. De sectie bestuursrecht is versterkt en eerder al bouwrecht. De nieuwe corporate partners zijn ook belangrijk voor vastgoed, gezien het groeiende aantal aandelentransacties binnen de markt. De combinatie met Dentons heeft Boekel geen windeieren gelegd: nieuwe klanten als Hines, Deka, Starwood en Under Armour hebben het kantoor in Amsterdam daardoor weten te vinden.
Evenals vele andere kantoren was ook Dentons Boekel betrokken bij Breevast. Het kantoor assisteerde Breevast in de herstructurering van de Mesdag Delta-portefeuille van € 700 mln via een onderhandse transactie met private-equity vastgoedinvesteerder HighBrook. Een ander voorbeeld is de aankoop door Savills IM en het Zuid-Koreaanse Vestas van een pan-Europese logistieke portefeuille via sale-and-lease-back van de Deense logistieke dienstverlener DSV en de fiscale structurering van de transactie.

Dirkzwager Advocaten en Notarissen

Aantal vestigingen: 2
Aangesloten bij: Trans European Law Firms Alliance en USLaw
Hoofd vastgoedsectie: Robert Rijpstra (advocaat) en John Wijnmaalen (notaris)
Aantal vastgoedjuristen: 26 (vorig jaar: 26)

Dirkzwager heeft, in samenwerking met MVGM International Advisory, het Duitse DW Real Estate begeleid bij de aankoop van ruim 500 verhuurde woningen in het zuiden van het land. De verkoper was woningcorporatie Laurentius en de transactiewaarde bedroeg circa € 81 mln.
Het kantoor heeft ook Mosae Zorggroep te Maastricht juridisch begeleid bij de verkoop van zijn woonzorgcentrum Campagne te Maastricht aan Achmea Dutch Health Care Property Fund. Het betrof hier een sale-and-lease-back-transactie van € 31,8 mln.
Dirkzwager heeft eveneens in samenwerking met MVGM International Advisory All-In Real Estate juridisch begeleid bij de aankoop van een woningportefeuille met 147 woningen in Cuijk (€ 20 mln).
Het kantoor heeft van oudsher een sterke focus op de energiebranche. Zo heeft Dirkzwager Obton, een Deense investeerder in duurzame energie, juridisch begeleid bij de aankoop, financiering en realisatie van diverse zonne-energieparken in onder meer Stadskanaal, Emmeloord, Uden en Middelburg. Dit jaar verwacht het kantoor zijn activiteiten op het gebied van fiscaal vastgoedadvies en legal counseling uit te breiden.

DLA Piper Nederland

Aantal vestigingen: 81, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Monique Laenen
Aantal vastgoedjuristen: 29 (vorig jaar: 27)

Voor het Belgische Intervest heeft DLA Piper dit jaar weer een aantal aankopen begeleid. Ook Aberdeen Standard Life heeft juridische ondersteuning gekregen, en wel bij 5 nieuwe transacties. Urban Industrial is geadviseerd bij de acquisitie van de logistieke panden uit de Mesdag-portefeuille, een acquisitie die onder hoge tijdsdruk is afgerond. Het advocatenkantoor heeft RJB geassisteerd bij de aankoop van The Valley aan de Zuidas (75.000 m² bvo, met daarin woningen, kantoorruimten, bedrijfsruimten en parkeergelegenheid). Dit was een deal van € 300 mln. DLA Piper heeft Berlin Hyp juridisch bijgestaan bij de financiering (€ 115 mln) van de Maastoren in Rotterdam. De aankoop van de Maastoren door een joint venture van FOM Real Estate, Asia Pacific Real Estate en Coquine was een van de grootste single asset deals in Nederland. De recente komst van vier nieuwe medewerkers geeft ook de mogelijkheid om nieuwe markten te betreden, zoals de infrastructurele en renewables markt.

Eversheds Sutherland

Aantal vestigingen: 66, waarvan 2 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Paul Goedvolk
Aantal vastgoedjuristen: 14 (vorig jaar: 12)

Het Nederlandse kantoor is sinds begin dit jaar volledig geïntegreerd in Eversheds Sutherland, een internationaal advocatenkantoor met 66 vestigingen in 32 landen. Mede hierdoor verwacht het kantoor een sterke toename van het advieswerk voor investeringen voor partijen uit de VS en Azië. De onzekerheid rondom de Brexit speelt hierbij ook een rol. Verder wordt groei voorzien dankzij buitenlandse partijen die investeren in Nederlandse duurzame energieprojecten en datacenters.
Het Nederlandse kantoor adviseerde CyrusOne bij de verwerving en realisatie van een groot datacenter in Nederland. Via een aandelentransactie was Eversheds Sutherland ook betrokken bij de verwerving van een datacenter voor Iron Mountain.
Het kantoor adviseerde Microsoft bij een tweede groot datacenter in Nederland. Verder werd Montea geadviseerd bij de verwerving en realisatie van divers logistiek vastgoed en was het advocatenkantoor betrokken Hotel Edison. Ook adviseerde Eversheds Sutherland bij de verwerving en financiering van verschillende zonneprojecten.

Fort Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Aangesloten bij: Act Legal
Hoofd vastgoedsectie: Pieter Twaalfhoven, Katinka Verdurmen en Jodit de Bruin
Aantal vastgoedjuristen: 11 (vorig jaar: 11)

De afgelopen tijd was Fort Advocaten onder andere betrokken bij de aankoop van drie commerciële ruimten in het Pontsteiger-gebouw in Amsterdam (€ 5,6 mln), de verkoop van Hotel Newport in Huizen (€ 8,8 mln), de aankoop van het Gelredome Stadion in Arnhem (€ 13,75 mln), de aankoop van speelpark Oud Valkeveen in Naarden (€ 3 mln) en de aankoop van kantoorpand Westpoint in Apeldoorn (€ 2,5 mln).
De vastgoedsectie van Fort Advocaten adviseert en procedeert over alle voorkomende aspecten van het vastgoedrecht, zoals vastgoedtransacties, huur en verhuur, bouw en projectontwikkeling.

Greenberg Traurig

Aantal vestigingen: 38, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Peter Jansema en Jan Kees Brandse
Aantal vastgoedjuristen: 35 (vorig jaar: 34)

Greenberg Traurig adviseerde onder meer Amundi Real Estate bij de aankoop van kantorencomplex Atrium, met een aankoopprijs van € 520 mln en een financiering van € 312 mln (bankensyndicaat van 6 buitenlandse banken en ABN Amro). De Franse belegger kocht het in joint venture met Koreaanse investeerders. Amundi is sinds 2015 cliënt van het advocatenkantoor; dit was de vierde transactie die het deed voor Amundi. De aankoop van The Cloud is een andere.
Greenberg Traurig adviseerde verder het Canadese beursfonds Dream Global bij de aankoop van Merin van TPG en Patron, een deal van € 620 mln, en Aegila bij diens acquisitie van het hoofdkantoor van Unilever aan het Weena in Rotterdam voor € 86,5 mln. De uiteindelijke investeerders zijn een Bahreinse bank en een Bahreins pensioenfonds. Overige transacties waarbij het advocatenkantoor betrokken was: het Meininger-hotel in Amsterdam-Sloterdijk en een hotel- en kantoorcomplex bij station Lelylaan.

Hemwood (voorheen Gijs Heutink Advocaten)

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Eefje van Bommel
Aantal vastgoedjuristen: 10 (vorig jaar: 7)

Hemwood heeft Multi, ASR Real Estate en Syntrus Achmea geadviseerd bij de ontwikkeling van Forum Rotterdam (35.000 m² winkels, 15.000 m² kantoren en 103 appartementen). In Amsterdam staat het kantoor AM bij met Bijlmer Kwartier Amsterdam, de herontwikkeling van de voormalige Bijlmerbajes. Hier komen 1350 woningen, stedelijke voorzieningen en groen. Een industrieel terrein in Cruquius (Haarlemmermeer) wordt herontwikkeld tot een grote bouwmarkt met tuincentrum. De advocaten helpen Bauhaus hierbij. In Magna Plaza ontwikkelt MP Monumenten een food court met juridische bijstand van Hemwood en in Haarlem worden Hoorne Vastgoed en Pré Wonen geadviseerd bij de herontwikkeling van de historische Remise (210 woningen en retail). Hemwood (voorheen Gijs Heutink Advocaten) is een nichekantoor gespecialiseerd in vastgoed & overheid en adviseert en procedeert over alle met de vastgoedindustrie en de publieke sector verbonden juridische en strategische zaken. De nadruk van de werkzaamheden komt naast procederen en adviseren steeds meer te liggen op legal project management.

Houthoff

Aantal vestigingen: 5
Aangesloten bij: LexMundi
Hoofd vastgoedsectie: Herman Lohman en Jan Cees Kuiken
Aantal vastgoedjuristen: 76 (vorig jaar: 75)

Houthoff adviseerde Amvest en Ymere bij de ontwikkeling van Overhoeks in Amsterdam. Daar komen zo’n 1800 woningen. Houthoff was onder meer betrokken bij grondtransacties met de gemeente. Het kantoor heeft in het afgelopen jaar ook Global Logistic Properties bijgestaan bij de aankoop van het Europese logistieke bedrijf Idi Gazeley. In Nederland ging het om 15 objecten, waarvan Houthoff de due diligence heeft gedaan. Ook adviseerde Houthoff HighBrook Investors bij de aankoop van Le Mirage in Utrecht van Rockspring Property Investment Managers. Het betrof een aandelentransactie en complexe herfinanciering door Morgan Stanley. Het kantoor stond Barings Real Estate bij tijdens de aankoop van de Amstel Building in Amsterdam van Goldman Sachs, met een dealwaarde van € 100 mln. Houthoff wil in 2019 de activiteiten op het gebied van duurzame energie verder uitbreiden. Cliënten zullen steeds vaker te maken krijgen met de vraag op welke manier vastgoed verder verduurzaamd kan worden en wat de juridische gevolgen daarvan zijn. Het kantoor heeft zich gespecialiseerd in de juridische structurering van duurzame energieprojecten, zoals WKO- en stadsverwarmingsprojecten en installaties voor zonne-energie. Hierbij spelen verschillende onderwerpen en rechtsgebieden een rol, zoals eigendoms- en gebruiksrechten, contracten over exploitatie en realisatie van energiesystemen, financiering, zekerheidsrechten, publiekrecht, omgevingsrecht en huurrecht.

HVG Law

Aantal vestigingen: 5
Aangesloten bij: strategische alliantie met EY Belastingsadviseurs en onderdeel Global EY Law netwerk
Hoofd vastgoedsectie: Sander van Leeuwen (advocatuur) en Jan Willem Stouthart (notariaat)
Aantal vastgoedjuristen: 14 (vorig jaar: 14)

Transacties of projecten waarbij HVG Law betrokken was:
- Aankoop Landgoed Houdringe in De Bilt (share deal); HVG Law heeft, in samenwerking met EY Tax, de due diligence, SPA en levering en het opzetten van de aankoopstructuur begeleid.
- Aankoop van drie individuele parkeergarages in Venlo namens Q-Park; het kantoor is gespecialiseerd in het begeleiden van transacties met parkeergarages.
- Coop heeft samen met Jumbo van Sligro Food Groep de Emté-supermarkten gekocht. Dit betrof een aandelendeal waarbij tevens veel vastgoedaspecten speelden. Ook hier werd met EY samengewerkt. HVG Law is ook gespecialiseerd in het begeleiden van supermarktondernemingen.
- Begeleiding van de aankoop van Staples Nederland (en het vastgoed van Staples in Nederland) door Kantoorexpert en de doorverkoop van het vastgoed aan M7 en huur van het vastgoed van M7.
- Aankoop en financiering van een recreatiepark.
- Herontwikkeling boulevard Kijkduin.

Kneppelhout & Korthals

Aantal vestigingen: 1
Aangesloten bij: Netlaw, Parlex, Bouwrechtnet
Hoofd vastgoedsectie: Ingomar Souren
Aantal vastgoedjuristen: 13 (vorig jaar: 12)

De praktijk van Kneppelhout & Korthals bestrijkt vrijwel het gehele scala aan vastgoedgerelateerde rechtsgebieden, indien nodig in multidisciplinaire samenwerking met andere secties (ondernemingsrecht, IP/IT en transport/verzekeringen, vaak namens opdrachtgevers/eigenaren, waaronder overheid en corporaties. Zo adviseerde het kantoor bij de gebiedsontwikkelingen Gouda-Oost, Triangel en Ahoy. Dat laatste is onderdeel van de aanbesteding voor Hart van Zuid. Kneppelhout & Korthals begeleidde de samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente en Heijmans namens Ahoy. De plannen omvatten uitbreiding van de beurshallen, realisering van een congrescentrum en muziekhal en hotel/horeca/parkeren. Verder was het kantoor betrokken bij de gedeeltelijke herontwikkeling van woongebouw Te Hoogerbrugge tot zorgvastgoed, de transactie ten behoeve van mobiele operatiekamers door Bravis Ziekenhuis van Groene Hart Ziekenhuis, inclusief aankoopbegeleiding en transport/verzekeringcontracten.

Labré Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Aangesloten bij: Warwick Legal Network
Hoofd vastgoedsectie: Tim Boer en Ramon Ridder
Aantal vastgoedjuristen: 6 (vorig jaar: 6)

Hieronder volgen vijf transacties waarbij Labré Advocaten betrokken was:
- Begeleiden van een Nederlandse vastgoed-cv bij de verkoop van de portefeuille (woningen en retail) aan een buitenlandse belegger (ruim € 21 mln).
- Adviseren van Unilever bij de aanhuur van nieuwe locaties. Labré is opgenomen in Unilever’s Benelux Panel voor de werkzaamheden die vallen onder ‘real estate/administrative law’.
- Adviseren van biefstukkenketen Loetje bij de aanhuur van nieuwe locaties. Dit is representatief voor het kantoor, aangezien er bij Labré veel wordt geadviseerd en geprocedeerd op het gebied van huurrecht.
- Procederen namens de gemeente Almere; representatief voor het kantoor, aangezien Labré voor diverse gemeenten optreedt.
- Begeleiden van een vastgoedinvesteerder bij de aankoop van een hotel te Voorburg (aandelentransactie, koopsom € 8,4 mln).

Lexence Advocaten & Notarissen

Aantal vestigingen: 1
Aangesloten bij: Meritas
Aanspreekpunt vastgoedsectie: Tomas Steenmetser
Aantal vastgoedjuristen: 28 (vorig jaar: 27)

Lexence was het afgelopen jaar betrokken bij de verkoop van het W Hotel aan Deka Immobilien in een sale-and-lease-back-transactie. Het hotel werd gekocht voor € 260 mln. Lexence adviseerde de verkopers en nieuwe huurders. Ook adviseerde Lexence de verkoper van een nog op te leveren distributiecentrum in de haven van Amsterdam voor € 59 mln. De koper was Patrizia. Het kantoor adviseerde Forma Real Estate Funds, dat met het kantoorgebouw aan de General Vetterstraat 82 in Amsterdam een eerste aankoop in Nederland deed. De koopsom was € 23,075 mln. Lexence adviseerde Staete Invest bij de aankoop door MEAG van het kantoorgebouw aan de Barbizonlaan 1 in Capelle aan den IJssel. Het vijf verdiepingen tellende kantoorgebouw is gebouwd in 1991 en omvat in totaal 3641 m² kantoorruimte. Ook was Lexence betrokken bij de verkoop van het getransformeerde pakhuis aan de Wilhelminakade 52 in Rotterdam. Het is verkocht aan GREF II Roommate, een fonds van BNP Paribas REIM Duitsland. Lexence adviseerde de verkoper. De transactieprijs was € 51 mln.

Loyens & Loeff

Aantal vestigingen: 12
Hoofd vastgoedsectie: Lonne Rooseboom
Aantal vastgoedjuristen: 43 (vorig jaar: 39)

Loyens & Loeff adviseerde Round Hill Capital bij de acquisitie van verschillende woningportefeuilles in de periode september 2017 tot juni 2018, en de financiering daarvan. De dealwaarde bedroeg € 217 mln. Ook was het kantoor betrokken bij de aankoop door Vesteda van de Delta Lloyd-portefeuille van 6700 woningen door NN Groep. De dealwaarde bedroeg € 1,5 mrd. Bij de deal van de Mesdag Delta-portefeuille (ook bekend als Breevast-portfolio) stond Loyens & Loeff aan de kant van koper Highbrook. Het ging om 56 objecten met een totale oppervlakte van 456.000 m². Onder de objecten bevinden zich een aantal monumentale gebouwen in het centrum van Amsterdam, enkele ‘light industrial’ objecten en grote winkelcentra. Een andere cliënt is Blackstone, die Loyens & Loeff het afgelopen jaar bij 10 transacties bijstond. De dealwaarde was hier groter dan € 1 mrd.

NautaDutilh

Aantal vestigingen: 6
Hoofd vastgoedsectie: David van Dijk
Aantal vastgoedjuristen: 90 (vorig jaar: 90)

NautaDutilh merkt dat transacties steeds meer gesourced worden vanuit de grote mondiale financiële centra. Daarom zal het kantoor zijn aanwezigheid in Londen op het gebied van real estate-beleggingen opschalen. In het afgelopen jaar heeft het kantoor onder meer Unibail-Rodamco SE begeleid bij de koop van Westfield, waardoor een wereldwijd opererende onderneming ontstond met een waarde van ruim € 61 mrd. Unibail-Rodamco SE betaalde circa € 21 mrd voor Westfield. Voor de aankoop van de activiteiten van Westfield in de VS en een aantal Nederlandse activa is er een naamloze vennootschap opgericht. Ook heeft NautaDutilh WP Carey geadviseerd bij de aankoop van een DIY-portefeuille voor € 143 mln met hierin 36 bouwmarken (zoals Karwei en Gamma) via een sale-and-lease-back-transactie. Op de hotelmarkt adviseerde NautaDutilh FS NL Holdings bij de aankoop van de aandelen in Hotelmaatschappij Rotterdam, eigenaar van Hilton Rotterdam. De koopsom bedroeg € 49,5 mln. FS NL Holdings is een dochter van First Sponsor Group.

Osborne Clarke

Aantal vestigingen: 25, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Bas Beenen
Aantal vastgoedjuristen: 9 (vorig jaar: 8)

Osborne Clarke heeft Cairn Real Estate en AT Capital geadviseerd bij de aankoop (via een joint-venture met AM) van het Bajes Kwartier, de voormalige Bijlmerbajes. Ze ontwikkelen 1350 nieuwe woningen en andere voorzieningen. Deze transactie is representatief, omdat deze expertise op het gebied van corporate structuring, vastgoedtransacties en projectontwikkeling vereiste.
Het advocatenkantoor adviseerde Amvest bij de aankoop (gezamenlijk met Kondor Wessels) van het Schiepark gebied in Delft. Ook trad het kantoor op bij de acquisitie van het Shipdock-terrein in Amsterdam. Tevens verzorgde Osborne Clarke de juridische begeleiding van de aankoop van het Fashion House en Berghausplaza in Amsterdam door Boelens de Gruyter (deels samen met joint-venture partners). Het kantoor assisteert Pinnacle onder meer bij de herontwikkeling van het voormalige ING-gebouw aan de Haarlemmerweg naar een ‘campus-style’ park, waar onder meer appartementen worden gerealiseerd. Verder heeft het kantoor APF International geadviseerd over de ontwikkeling van het Maintenance Value Park in Terneuzen, zowel over het ontwikkeltraject als de verkoop aan een eindbelegger.

Pact Advocaten LLP

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Daniel van den Bergh, Maarten Klaassen en Lex Taytelbaum
Aantal vastgoedjuristen: 3 (vorig jaar: 4)

Pact Advocaten was betrokken bij de ontwikkeling en verkoop van het Olympic Hotel en adviseerde Urban Hotel Real Estate hierbij. Verder adviseerde het advocatenkantoor de joint venture van Vorm en Steenwell bij de ontwikkeling en verkoop van Stadswerf Oostenburg in het centrum van Amsterdam. Dit zijn projecten waarin expertise op het gebied van verwerven, ontwikkelen, ruimtelijke ordening, verkoop en structurering worden gecombineerd. Pact overweegt de vastgoedsectie verder te versterken met meer advocaten, waar mogelijk met advocaten die gespecialiseerd zijn in de nog ontbrekende specialisaties, zoals aanbestedingsrecht of PPS.

Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn

Aantal vestigingen: 1
Aangesloten bij: geen, wel samenwerking op informele basis met Crowe Horwath Foederer
Hoofd vastgoedsectie: Alain de Jonge (advocaat) en René Spit (notaris)
Aantal vastgoedjuristen: 60 (vorig jaar: 52)

Pels Rijcken behandelt zowel zaken voor grote marktpartijen als voor overheidsorganisaties. Tot de cliënten behoren corporates als KPN, Esso, BP, Exxon Mobile, EasyHotels, projectontwikkelaars en beleggers, maar dus ook de Nederlandse Staat, diverse gemeenten en provincies als Amsterdam, Den Haag, Zuid-Holland, diverse decentrale overheden als Staatsbosbeheer en de Nationale Politie, woningcorporaties, zorginstellingen en instellingen als het Waarborgfonds voor Sociale Woningbouw en de BNG. Zo was Pels Rijcken betrokken bij de herfinanciering en het vestigen van zekerheden voor de vastgoedportefeuille Stichting Cordaan voor het Rijk en financiële instellingen ter waarde van € 414 mln. Ook begeleidde Pels Rijcken het Rijk bij de verkoop van onder meer de Bijlmerbajes (€ 84,5 mln), het voormalige ministerie van I&M aan de Plesmanweg te Den Haag (€ 43 mln) en het Hembrugterrein te Zaandam (€ 41 mln). Maar ook heeft het kantoor de Rabovastgoedgroep begeleid bij de verkoop van het project Cool 63 aan de Coolsingel te Rotterdam aan Deka (€ 57,5 mln).

Ploum

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Anton van den Heuvel
Aantal vastgoedjuristen: 17 (vorig jaar: 14)

Ploum adviseerde PPF Real Estate bij de herfinanciering van een grote kantoor- en winkelportefeuille en het Sanoma-gebouw, in welk kader Ploum de due diligences heeft uitgevoerd. PPF kocht dit vastgoed in 2013 aan voor respectievelijk € 140 mln en € 47 mln, waarbij Ploum eveneens adviseerde over de aankopen (due diligences en onderhandelingen koopovereenkomsten).
Het kantoor staat ook gebieds- en vastgoedontwikkelaar AM bij in een procedure tegen de realisatie van een van de grootste windmolenparken in Nederland. Dit beperkt de realisatie van een groot woningbouwproject.
Ploum assisteert Boskalis bij de realisatie van Brouwerseiland in het Grevelingenmeer. Het project bestaat uit een kunstmatige archipel van 13 eilanden voor woningen, recreatie en natuur. Het kantoor adviseert Boskalis over alle aspecten gerelateerd aan milieurecht en ruimtelijke ordening en bij de bezwaar- en beroepsprocedures.
Ook assisteert het kantoor The Student Hotel bij de realisatie van middle/short stay studentenaccommodaties in alle grote studentensteden. Het is als adviseur en procesadvocaat betrokken bij accommodaties in Maastricht, Utrecht, Delft en Eindhoven.

RechtStaete

Aantal vestigingen: 1
Aantal vastgoedjuristen: 19 (vorig jaar: 16)
Hoofd vastgoedsectie: Frank van Buuren en Ton Oostenrijk

RechtStaete heeft Deka bijgestaan bij het aangaan van de huurovereenkomst met het W Hotel in Amsterdam en de overige (horeca)ondernemingen in het pand. Deka kocht het in een sale-and-lease-back-transactie.
RechtStaete heeft afgelopen jaren vaak partijen bijgestaan bij het aangaan van huurovereenkomsten voor hotels en de aanvullende overeenkomsten met de grote hotelketens waarmee de huurder als hotelexploitatiemaatschappij een franchise-overeenkomst heeft gesloten. Tevens heeft RechtStaete veel kennis van bank- en concerngaranties en structuren om zulke grote risico’s af te dekken.
Een kantoorgebouw aan de Paleisstraat in Den Haag wordt getransformeerd naar een Mövenpick Hotel. RechtStaete heeft WestInvest bijgestaan bij het aangaan van de huurovereenkomst, samenwerkingsovereenkomsten, overeenkomsten met de aannemer en overige aanvullende overeenkomsten en garanties.
Verder heeft het advocatenkantoor de verkoper van kantorenportefeuille Rembrandt begeleid en de verkoop van een klooster te Den Haag (fiscale begeleiding bij de aankoop van het transformatieobject en het begeleiden van transformatie en een procedure tegen de fiscus over tarief overdrachtsbelasting 2% of 6%).

Rutgers & Posch Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Hendrik Jan Schimmel
Aantal vastgoedjuristen: 10 (vorig jaar: 10)
 
Rutgers & Posch Advocaten begeleidde de verkoop van Atrium Amsterdam door Icon Real Estate aan Amundi. Deze transactie is representatief, omdat het een complexe aandelendeal betrof tussen institutionele partijen op het snijvlak van ondernemingsrecht en vastgoed. Verder is de aankoop van het Groot Handelsgebouw in Rotterdam door HighBrook Investors een voorbeeld van het werk van het kantoor. Deze transactie ter waarde van € 168 mln was gestructureerd als een aankoop van de hele onderneming van het beursgenoteerde Groothandelsgebouwen.
Ook in Rotterdam en ook een aandelendeal: de verkoop van Central Post door Victory Advisors. Het advocatenkantoor begeleidde verder de verkoop van de Motta-portefeuille door Icon Real Estate aan Merin; 20 panden (134.000 m²) in de regio Amsterdam en de Randstad. Rutgers & Posch Advocaten heeft meegewerkt aan de turn-around van de portefeuille, die in gedeeltes in 4 jaar is aangekocht. De waarde is ruim € 165 mln.
Het kantoor heeft Orange Capital Partners geadviseerd bij het aangaan van overeenkomsten met grote buitenlandse investeerders (o.a. Goldman Sachs en GIC) met het oog op de aankoop van Nederlands vastgoed.

Simmons & Simmons

Aantal vestigingen: 22, waarvan 1 in Nederland
Hoofd vastgoedsectie: Luc Cohen en Rob Hendriks
Aantal vastgoedjuristen: 42 (vorig jaar: 37)

Simmons & Simmons heeft 90 North Real Estate Partners (in samenwerking met het in Dubai gevestigde Audacia Capital) geadviseerd over de aankoop en financiering van de twee naast elkaar gelegen (in aanbouw zijnde) hoofdkantoren van Asics en Danone in Hoofddorp. De twee kantoren zijn gekocht van Red Company voor € 91 mln. Deze transactie is representatief gezien de grensoverschrijdende en multidisciplinaire aspecten (onder andere Sharia-law) die erbij kwamen kijken. Verder heeft het internationaal opererende advocatenkantoor het afgelopen jaar bouwmaterialengigant CRH geadviseerd bij de verkoop van zijn belang in Intergamma (het moederbedrijf van bijna 400 doe-het-zelfwinkels in Nederland en België) en daarmee tevens 193 winkelpanden van Gamma en Karwei die voorheen door CRH werden uitgebaat. De totale verkoopsom bedroeg € 510 mln.
Andere vastgoedtransacties waarbij Simmons & Simmons betrokken was: de aankoop door Sidra Capital van het Brand Loyalty-hoofdkantoor in Den Bosch (€ 42,8 mln) en de verkoop van De Admiraal in Nieuwegein (met onder andere Ballast Nedam en IT Ordina als huurders). Voorts werden ABN Amro en Allianz Real Estate geadviseerd bij de financiering van Het Atrium op de Zuidas.

Six Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Leon Burgersdijk
Aantal vastgoedjuristen: 11 (vorig jaar: 10)

Six adviseert Marktkwartier, een joint venture van Ballast Nedam en Volker Wessels, bij de herontwikkeling van Food Center Amsterdam. Daarbij worden meer dan 50 bedrijven verplaatst, met aansluitend een woningontwikkeling en bouw van een school. Bij dit project worden diverse vastgoedspecialismen van Six ingezet: ontwikkeling, ruimtelijke ordening, bouw- en huurrecht.
Six adviseert BPD bij de ontwikkeling en realisatie van het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com op Oosterdokseiland en de gemeente Amsterdam met betrekking tot landwinning van het Strandeiland (IJburg), meer dan 80 hectare land bestemd voor de realisatie van ruim 8000 woningen. Six adviseert de gemeente over alle juridische aspecten van het project, inclusief de aanbestedingsprocedure, contracteren en de realisatie van het project.
Six adviseert en staat de Alliantie bij in een project waarin het voormalige industriële gebied Buiksloterham wordt herontwikkeld tot een gemengd woon–werkgebied met 550 woningen. Dit project is representatief voor de bestuursrechtelijke praktijk. Ten slotte adviseerde Six over alle juridische aspecten van de uitbreiding van de branderij van Starbucks in Amsterdam.

Stibbe

Aantal vestigingen: 6
Hoofd vastgoedsectie: David Orobio de Castro en Maarten de Bruin
Aantal vastgoedjuristen: 35 (vorig jaar: 33)

Stibbe richt zich het liefst op complexere vastgoed(financierings)transacties waarbij alle disciplines aan bod komen in een integraal advies. Een voorbeeld van het afgelopen jaar waren alle aankopen van zorgvastgoed door het Belgische Aedifica. Ook adviseerde Stibbe Morgan Stanley over de financiering van de Breevast-portefeuille ten behoeve van onder meer Highbrook als koper. Dat gebeurde door een team van financieringsspecialisten en vastgoednotarissen. Stibbe was ook betrokken bij Project Booster van hotelbedrijf Accor in de Benelux. Accor heeft het bedrijf wereldwijd gesplitst in een HotelServices (management- en franchisingactiviteiten)- en een HotelInvest (hotelexploitatie in gehuurd of in eigendom gehouden vastgoed)-tak. Het kantoor adviseerde Ballast Nedam bij een uitgebreide herstructurering van zijn groep en de vastgoedportefeuille. De herstructurering bestond onder andere uit meer dan 100 vastgoedoverdrachten. Deze overdrachten dienden zorgvuldig gepland te worden in samenwerking met een aantal kredietgevers, in het kader van de gesyndiceerde en bilaterale krediet- en garantiefaciliteiten van Ballast Nedam. De herstructurering werd begin 2018 afgerond.

Stijl Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Taco Hovius en Truke den Uyl-Slagter
Aantal vastgoedjuristen: 13 (vorig jaar: 13)

Stijl Advocaten heeft de Port of Harlingen geadviseerd over de gronduitgifte in de haven aan het winnende consortium voor de versteviging van de Afsluitdijk. Op de uit te geven grond wordt de betoncentrale gevestigd die nodig is voor de versteviging van de Afsluitdijk.
Ook adviseert het kantoor de gemeente Heiloo over de gebiedsontwikkeling Zandzoom met meer dan 1000 woningen. De ontwikkeling behelst meer dan 80 ha en omvat mede een nieuwe op- en afrit voor de A9.
Verder adviseert het kantoor de gemeente Bergen op Zoom over de landschappelijke ontwikkeling Landschap van Allure (400 ha) en de naastgelegen ontwikkeling van een hotel met tankstation.
Stijl Advocaten adviseert de Belgische ontwikkelaar Life over de herontwikkeling van de binnenstad van Enschede, onder andere het realiseren van nieuwe studentenwoningen en de oprichting van een stadscampus voor hogeschool Saxion, en de herontwikkeling van het stadscentrum naar andere nieuwe functies (zoals circa 500 appartementen). All-In Real Estate wordt juridisch ondersteund bij grootschalige studentenhuisvesting in een voormalig ziekenhuis in Maastricht.

Straatman Koster Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Wilfried Koster
Aantal vastgoedjuristen: 20 (vorig jaar: 14)

Straatman Koster adviseert het Projectbureau Hart van Zuid over de contracten met Heijmans/Ballast Nedam (aannemingsovereenkomst, financieringsovereenkomsten, gronduitgifteovereenkomsten) voor de herontwikkeling van het gebied rond Zuidplein en Ahoy in Rotterdam. De contractswaarde is circa € 750 mln.
Op dit moment adviseert het kantoor Feyenoord over Feyenoord City (waaronder De Strip), waarbinnen een nieuw stadion moet herrijzen. Straatman Koster stelt diverse samenwerkings- en koopovereenkomsten op en adviseert over aanpalende vraagstukken.
Het advocatenkantoor adviseert Omala bij de grondtransactie en overige contracten met Inditex voor het nieuwe distributiecentrum op Lelystad Airport Businesspark.
Verder adviseert Straatman Koster bij de herontwikkeling van het stationsgebied van Leiden en GEM A4 Zone West (Schiphol Trade Park).
Het advocatenkantoor verwacht dat de praktijk van zorgvastgoed verder groeit. Verder is Straatman Koster veelvuldig betrokken bij de ontwikkeling en de realisatie van datacenters. Het kantoor treedt daarbij op voor grondeigenaren (verkopers) en voor – vaak buitenlandse – initiatiefnemers.

Taxand

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Susan Raaijmakers
Aantal vastgoedjuristen: 4 (vorig jaar: 4)

Taxand is een kantoor dat zich richt op advies en structurering van vastgoedfondsen en fiscaal vastgoedadvies. Met 1 advocaat en 3 fiscalisten worden de cliënten juridisch ondersteund bij onder meer vastgoedtransformaties, het opzetten van vastgoedfondsen en nieuwbouw. De rol van Taxand is vooral een adviserende.

Van der Feltz Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Hoofd vastgoedsectie: Willem van der Werf
Aantal vastgoedjuristen: 12 (vorig jaar: 5)

De civielrechtelijke en bestuursrechtelijke expertise van het kantoor Van der Feltz Advocaten komt in de onderstaande transacties tot zijn recht:
- Van der Feltz adviseert de gemeente Noordwijk over de uitbreiding van Hotel Oranje.
- Het kantoor procedeert namens Vorm bij de ontwikkeling van 140 woningen in de gemeente Kaag en Braassem en voor AM over de ontwikkeling van de nieuwe, milieuvriendelijke woonwijk Landgoed Wickevoort, 1000 woningen op het terrein van de Cruquishoeve in de gemeente Haarlemmermeer.
- Ook Heijmans Vastgoed is klant, voor het project Koningsoord in de gemeente Tilburg, 800 woningen en een winkelcentrum.
- Het Europees Octrooibureau kreeg ondersteuning bij het design&build-contract voor het nieuwe kantoorgebouw in Rijswijk, een project van € 250 mln.
Vanwege het Klimaatakkoord ziet Van der Feltz nieuwe vragen ontstaan. Zo heeft het kantoor al verschillende cliënten geadviseerd over de nieuwe wet VET, die vanaf 1 juli gasloze nieuwbouw voorschrijft. De inwerkingtreding van de Omgevingswet zal eveneens nieuwe vragen oproepen.

Van Doorne

Aantal vestigingen: 2, waarvan 1 in Nederland
Aangesloten bij: World Services Group
Hoofd vastgoedsectie: Annerie Ploumen (notaris)/Mark Moolhuizen (advocaat)
Aantal vastgoedjuristen: 48 (vorig jaar: 47)

Van Doorne heeft Vesteda geadviseerd bij de verkoop van het ‘Urban Core’-portfolio, bestaande uit meer dan 4000 woningen verspreid over heel Nederland, aan de investeringstak van Deutsche Bank. Een deal ter waarde van € 266 mln.
Verder adviseerde het kantoor Aareal Bank bij de financiering van (de acquisitie van) het nieuwe Hilton-hotel op Schiphol (€ 147 mln). De vastgoedafdeling van Van Doorne bedient nagenoeg alle Duitse banken die op de Nederlandse markt vastgoedkrediet aanbieden en heeft bovendien een speciaal team gericht op hoteltransacties.
Van Doorne heeft Retail Estates geadviseerd bij de acquisitie van een portefeuille bestaande uit vier grote retail-properties in Heerlen, Zwolle en Cruquius van het CBRE DRET-fonds (€ 192 mln).
Het advocatenkantoor adviseerde ook bij de aankoop door Angelo Gordon en financiering van een vastgoedportefeuille van serviced offices in Nederland, een transactie met een waarde van € 44,8 mln.

Weebers Vastgoed Advocaten

Aantal vestigingen: 1
Aantal vastgoedjuristen: 11 (vorig jaar: 10)

Naast advieswerkzaamheden voor een aantal cliënten die vertrouwelijk behandeld worden, was Weebers betrokken bij de aankoop van een van de grootste kantoorgebouwen van Eindhoven, de Kennedy-toren direct naast het centraal station. Het fonds Encore+ van LaSalle IM en Aviva namen het 20.000 m² grote kantoor over voor € 50 mln. Weebers adviseerde de kopers en deed ook de due diligence met bijzondere focus op risico’s voor de te verwachten huurstroom, evenals de advisering en onderhandelingen voor de transactiedocumentatie en de juridische begeleiding van het gehele transactieproces van het begin tot en met de closing.
Dit jaar wordt de afdeling Gebieds- en projectontwikkeling verstevigd met juristen op het vlak van huurrecht en bouwrecht. Ook energietransitie, proptech en PPS hebben de aandacht.