Oud-voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW Hans de Boer is overleden aan de gevolgen van een hersenbloeding. Hans de Boer heeft ook een grote rol gespeeld voor het vastgoed – een in memoriam van een vriend, de hoofdredacteur van PropertyNL Wabe van Enk.
Het plotselinge overlijden van Hans de Boer komt als een schok: al op 66-jarige leeftijd, op zijn verjaardag, zo kort na zijn pensionering als voorzitter van VNO-NCW en nog met zo veel plannen. Een schok die past bij het leven van Hans: hij was er dol op om zijn omgeving te shockeren. Niet om het shockeren zelf, maar om de waarheid boven tafel te krijgen.
Ik leerde Hans kennen in de jaren ’80, toen hij het Bureau voor Economische Argumentatie had opgezet. Bij het bureau kon je terecht als je een lobby wilde onderbouwen, maar ook als je dezelfde lobby wilde ondermijnen. Ik vond dat een raar model. Hans vond zo’n reactie leuk, trok zich er echter niets vandaan en maakte er iets moois van. Hij verkocht het kantoor aan KPMG. Het voorval typeerde Hans. Hij luisterde graag naar andere meningen, maar trok zijn eigen plan.
Het was grappig dat uitgerekend de Fries die zei over weinig diplomatieke vaardigheden te beschikken, zo floreerde in het politieke lobbywerk: bij MKB Nederland, SER, de Taskforce Jeugdwerkloosheid en aan het eind van zijn leven VNO-NCW. Met Wientjes en zijn voorgangers werden de werkgevers vooral als een sigarenbrigade in krijtstreep gezien, maar daar rekende Hans mee af. Hij sprak uit zijn hart en daarmee sloeg hij altijd iets meer bruggen dan dat hij door zijn impulsieve gedrag verbrandde. VNO-NCW had intern vaak de grootste moeite met het eigengereide optreden van Hans, maar wie de balans opmaakte, kon alleen constateren dat hij succes had, met onder meer een pensioenakkoord en adequate coronasteun.
Zijn hart lag ook bij de wereld van het vastgoed. Hij was een supporter van PropertyNL sinds de oprichting in 2000 en andersom vroeg Hans ook raad, bijvoorbeeld toen hij de Rotterdamse projectontwikkelaar LSI zou gaan leiden. Hans had iets met Rotterdam. Hij was op voorspraak van Jan Peter Balkenende getipt voor het burgemeesterschap van Rotterdam, maar de PvdA kreeg met Aboutaleb de post. Hans had sympathie voor LSI-oprichter Luc Smits, die in de problemen was gekomen met op zich mooie binnenstadsontwikkelingen (onder andere Central Post). LSI appelleerde aan de idealen van Hans met het creëren van duurzame broedplaatsen in de stad en met kansen voor met name werkloze jongeren.
Ik raadde hem deze stap af: het redden van een in problemen gekomen projectontwikkelaar past zelden bij het najagen van ideële doelen. Hans deed het toch, en zei achteraf: ‘Het was een wijze les in nederigheid.’ Als een bank je het vuur aan de schenen legt, kun je alleen op je knieën gaan; daar kon het enorme netwerk van Hans, onder wie alle minister-presidenten, niets aan doen.
Bij zijn overgang naar VNO-NCW hield ik ook mijn hart vast, maar ik dacht dat de kennis van Hans kon helpen met het aantrekken van bedrijven voor de BV Nederland. Hij kende de zwakte van Nederland (gemeentelijke grondbedrijven die elkaar beconcurreren), maar hij kende ook de goede voorbeelden (zoals Holland Metropole op de Expo en Mipim). Met Hans zijn veel bedrijven naar Nederland gehaald, al mislukte zijn lobby voor het hoofdkantoor van Unilever. Zijn overlijden is ook op dit punt een groot gemis: hij was zeker van plan Shell voor Nederland te behouden.
Typerend voor Hans was de opening van de Provada in 2019. Hij kwam met een paar uur slaap de bel luiden voor de opening, omdat de pensioenbesprekingen tot drie uur ’s nachts waren doorgegaan. Toch was er niemand in de vijftienjarige historie van de beurs die zo goed de agenda voor bouw en vastgoed neerzette als hij.
In het najaar van 2019 werkte Hans er met PropertyNL en René Buck aan mee om op een landelijk congres samen met overheid, wetenschap en marktpartijen te komen tot een vastgoedactieplan. Het plan bestond uit een nog altijd actuele aanpak om met verevening de schade voor de woningproductie door de stikstofuitspraak te verminderen. Ook kwam er een actie om samen met VNO-NCW de miljarden van het Wopke–Wiebes Fonds te gebruiken voor investeringen in infrastructuur. In het plan het stokpaardje van Hans: een Schiphol op Zee met 200.000 woningen op de plaats van de huidige luchthaven.
Hans pleitte ook voor afschaffing van de decentrale ruimtelijke ordening. Al is de door hem voorgestelde sturing à la Singapore nog ver weg; zijn lobby heeft hout gesneden. Het staat nu op de agenda voor de verkiezingen en bij het nieuw te vormen kabinet.
Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden die in shock zijn door zijn overlijden, maar typerend voor Hans: na de shock zal zijn positieve invloed blijken.
