Minister Hugo de Jonge overweegt drie tranches van het aanjaagprogramma voor woningbouw, de Woningbouwimpuls, versneld in te zetten om de in het slop geraakte woningbouw vlot te trekken. Ook daagt hij alle marktpartijen uit om met plannen te komen om deze Woningbouwimpuls efficiënter te maken.
Dit bleek gisteren op een symposium van vastgoedfinancier Adelaer, dat voorgezeten werd door prof. Sylvester Eijffinger (Harvard, emeritus hoogleraar Tilburg).
In de komende editie van PropertyNL vindt u een uitgebreid verslag van de voorstellen om de woningmarkt te versnellen en duurzamer te laten werken van Maarten Feilzer (algemeen directeur van Zadelhoff), Léon Wijnands (directeur private banking van ING en belast met duurzaamheid binnen de bank) en Jack de Vries (voorzitter van Vastgoed Belang).
‘Het kan omdat het moet’
De minister begon met het pareren van de kritiek dat de woningopgave (900.000, waarvan 250.000 sociaal en 350.000 middenhuur) van 2030 niet gehaald kan worden. ‘Ik ga in 2022 niet zeggen dat we in 2030 iets niet gaan halen. Het kan omdat het moet. Het is de enige manier om het huidige tekort van 300.000 woningen in te lopen.’
De Jonge probeerde optimisme uit te stralen op een markt die kampt met problemen van opgelopen rente, lager consumentenvertrouwen, stijgende bouwkosten en de uitspraak afgelopen week van de Raad van State over stikstof. ‘Ik wil niet meegaan met mensen die zeggen dat er niets meer kan. Ik heb gezien dat bij beursgenoteerde bouwers al is voorgesorteerd op de uitspraak van de Raad van State.’
Investeringsbereidheid stimuleren
De Jonge leert van zijn rondje in Nederland met beleggers, ontwikkelaars en financiers zoals Adelaer. ‘Ik weet inmiddels dat ik de investeringsbereidheid op de woningmarkt moet stimuleren.’ Dat kan bijvoorbeeld door in het puntenstelsel pluspunten te geven voor verhuurders die investeren in duurzaamheid. Nu is het zo dat verduurzaming voor rekening komt van de verhuurder, terwijl de huurder profiteert van de korting op de energierekening.
Nieuw is dat De Jonge en zijn departement er niet meer automatisch van uitgaan dat de woningen er zullen komen wanneer het Rijk de infrastructuur op orde heeft. In eerdere lezingen waren de rijksmiljarden van infra synoniem met woningproductie, maar na zijn inwerkperiode is het De Jonge duidelijk dat daar geen sprake van is.
Regie herpakken
De Jonge wil de regie op de volkshuisvesting herpakken, maar heeft te maken met de ‘not in my backyard’-strategie van gemeenten en provincies die het algemene belang van woningen niet op waarde weten te schatten. Hoe hij de lagere overheid kan dwingen, is nog niet duidelijk.
Suggesties om de markt vlot te trekken zijn btw-verlagingen of rentesubsidies, maar daar voelt de minister niet voor: ‘Sinterklaas is erg vroeg dit jaar.’
Een suggestie van Feilzer (Zadelhoff) om de markt meer vrijheid te geven voor programmering van woningen, omdat er dan tenminste nog wat wordt gebouwd en de doorstroming wordt bevorderd, viel niet in goede aarde. ‘Dan zou er een gebrek aan aansturing zijn. Ik hecht aan duidelijkheid. Twee derde van de productie moet gaan over betaalbare woningen.’
Geen lokale fratsen
Een ander idee van marktpartijen is afschaffing van Welstand, omdat die regelmatig de woningproductie frustreert. De minister vindt afschaffing te rigide, maar zegt wel toe dat er nieuwe regels voor Welstand moeten komen, om mee te gaan in de nieuwe tijd. De Jonge ziet als een van de oplossingen voor het woningtekort een grootschalige standaardisatie in de bouw. ‘Dan kunnen we ons geen lokale fratsen veroorloven.’
Projectontwikkelaar John van Deursen VDG adviseerde de bouw te stimuleren met een Nationale Bouw Garantie, een variant op de Nationale Hypotheek Garantie. Maurits van Bouwdijk Bastiaanse, ceo van de Adelaer Group, viel de ontwikkelaar bij. ‘Dat zou helpen omdat banken dan minder reserves hoeven aan te houden in de planfase.’ De minister voorziet voor deze ‘bijna gratis’ garantieregelingen echter een groot probleem met het ministerie van Financiën. Prof. Eiffinger viel de minister hierin bij. ‘Financiën wil zulke open-eindregelingen niet.’
Cadeau
Voor het eind van de avond had de minister echter een cadeau in petto, met de Woningbouwimpuls WBI. In de eerste drie tranches is met deze regeling € 854 mln gemoeid, waardoor gemeenten in combinatie met woningcorporaties en ontwikkelaars bijna 140.000 woningen konden realiseren. Het gaat bijvoorbeeld om geld voor het verlagen van stikstof, bodemsanering of het uitkopen van bedrijven die de woningbouw hinderen. De minister wil graag praten over de voorwaarden van het naar voren trekken van de tranches.
Daan Reekers, oprichter en coo van Adelaer, pakt deze handschoen op en wil op korte termijn dat ontwikkelaars, financiers en beleggers terugkomen met een oplossing voor het woningmarktprobleem.
