Als je niet meer geloofwaardig bent, is er een groot verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen, schrijft columnist Jeppe de Boer.
Toen de wereld nog een andere wereld was, toen de wereld steeds kleiner leek te worden, toen woonden wij vier jaar in Rusland. Opkomende markten waren de toekomst en ons leven in Londen werd voorspelbaar. De overstap naar Moskou was avontuurlijk en aantrekkelijk. Met onze drie kinderen landden wij bij –30ºC. Er stond een stralende zon aan de hemel en de sneeuw was hagelwit. Het eindeloze land van Tolstoj, Tsjaikovski en Stalin lag voor ons open: chaotisch, melancholisch, ongeremd, onbegrensd, onvoorspelbaar en gevaarlijk.
Achteraf is alles helder, zeker na 18 jaar. Onze oude wereld liep ten einde. De wereld waar voor westerse bankiers de rode loper uitging in Mumbai, Manilla of Moskou. Waar iedereen geloofde in ons dogma van efficiënte en rationele markten. Wij droegen dit met verve uit: ‘Word net als wij, en de wereld gaat voor jullie open. Word net zo transparant en net zo democratisch.’
Tussen onze besneeuwde aankomst en het failliet van die belofte lag minder dan een jaar. Op 15 september 2008 kwam de Amerikaanse eeuw tot zijn einde. Een van de grootste banken op aarde zakte met donderend geweld in elkaar. Door het failliet van Lehman Brothers begonnen wereldwijd financiële dominostenen om te vallen. Terwijl de gemiddelde Nederlander daar maandenlang niets van zou merken, was de schok in Moskou abrupt en extreem. Tot 14 september waren alle westerse banken nog actief in Rusland. Op 15 september trokken zij collectief hun kredietfaciliteiten terug. Het partnership waar ik werkte kreeg zeven dagen om een half miljard dollar af te lossen. Ondernemers in opkomende markten maakten wereldwijd hetzelfde door. Roekeloos bankieren in New York stond ver van de praktijk in Shanghai of Sao Paulo, maar toch werden juist opkomende markten als eerste geraakt. Toen de pleuris uitbrak, koos het westen voor westerse klanten. Niet vanwege kredietrisico’s, maar vanwege politieke druk. De teleurstelling was totaal. Westerlingen bleken economisch incompetent en ook nog onbetrouwbaar. Ons model was door het ijs gezakt.
De afgelopen maand dacht ik vaak aan die septembermaand. Het westen onderhandelt met Rusland over Oekraïne. Rusland geniet impliciete steun van China, India en zelfs van de Amerikaanse president, en West-Europa komt erachter dat het alleen staat in de wereld. Wij kunnen dit niet begrijpen. Rusland is een onbetrouwbare schurkenstaat die de internationale rechtsorde overtreedt. Ziet de wereld dan niet dat wij aan de juiste kant van de geschiedenis staan? Wij zijn democratisch, vredelievend en voor ons is een woord een woord.
Voor onderhandelaars is het essentieel om het perspectief van de tegenpartij te begrijpen. Denken wij er ooit over na hoe de wereld naar ons kijkt? Staan wij erbij stil hoe wij in 2008 wegdoken voor onze beloften, toen het er echt om ging? Wij hebben kredietverliezen voorkomen, maar eindeloos veel krediet verspeeld. Dit ging niet over geopolitieke blunders zoals Irak, maar om de wereldwijde zakelijke middenklasse. Als je niet meer geloofwaardig bent, is er een groot verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Europa staat nu voor de taak om dit vertrouwen te herstellen. Dit kan, als we aantonen dat onze vrije manier van samenleven tot de meeste welvaart blijft leiden. Als we laten zien dat we zullen vechten voor ons model en voor elkaar. Als we laten zien dat we betrouwbaar en berekenbaar zijn. Alleen als de wereld weer naar ons opkijkt, kunnen wij onze ‘soft power’ herstellen. Dit begint bij ons en onze eigen regering. Bij deze verkiezingen staat de woningmarkt centraal. Vastgoedmensen herkennen meteen welke verkiezingsbeloften betaalbaar en uitvoerbaar zijn. Laten wij deze kennis inzetten om Nederland te helpen kiezen voor betrouwbaar en berekenbaar beleid.
Jeppe de Boer is managing partner bij Annexum
